300:Η Άνοδος της Αυτοκρατορίας(300: Rise of an Empire)

Πολεμική περιπέτεια, 102΄, ΗΠΑ 2014

Του Νόαμ Μούρο

Με τους Σάλιβαν Στέιπλετον, Εύα Γκριν, Λένα Χίντεϊ, Χανς Μάθισον, Ροντρίγκο Σαντόρο

Ύστερα από τη μάχη των Θερμοπυλών – αγγλιστί… Hot Gates σύμφωνα με τους συντελεστές του φιλμ και του κόμικ για να μην ξεχνιόμαστε- ο στρατός του Ξέρξη προελαύνει για την Αθήνα. Ο χρησμός της Πυθίας είναι ξεκάθαρος: «Η Αθήνα θα αλωθεί και θα γίνει στάχτη και άμμος εκτός κι αν οι αθηναίοι κατασκευάσουν ξύλινα τείχη». Ο Θεμιστοκλής, εκ των ηρώων της προ δεκαετίας νικηφόρας μάχης των ελλήνων στο Μαραθώνα απέναντι στη στρατιά του Δαρείου, ερμηνεύει σωστά το χρησμό. Διατάζει να κατασκευαστούν αρκετές ξύλινες τριήρεις ώστε να πολεμήσουν τους πέρσες στη θάλασσα, όπου οι έλληνες έχουν το στρατηγικό πλεονέκτημα.

Ταυτόχρονα επιχειρεί να ενώσει τα διαφορετικά πόλη-κράτη απέναντι στην επικείμενη απειλή αλλά οι εσωτερικές διαμάχες και η ανυποχώρητη στάση της Γοργώς, βασίλισσας της Σπάρτης και χήρας του Λεωνίδα («δεν σου φτάνουν οι μέχρι τώρα θυσίες των Σπαρτιατών;» λέει στο Θεμιστοκλή) δυσχεραίνουν το έργο του. Η μόνη του ελπίδα πλέον είναι να εμπνεύσει απλούς αγρότες και πολίτες και με το αδιαμφισβήτητο του στρατηγική ταλέντο του να κερδίσει τον περσικό στόλο στα ανοιχτά της Σαλαμίνας, περιμένοντας την ύστατη στιγμή βοήθεια από τους Σπαρτιάτες. Του περσικού στόλου ηγείται η ελληνίδα Αρτεμισία και αρχιναύαρχος του Ξέρξη, που όταν ήταν παιδί είδε τους έλληνες να σφαγιάζουν τους δικούς της και σώθηκε χάρη στη μεγαλοψυχία ενός πέρση, η οποία σχεδιάζει την εκδίκηση της έχοντας την απόλυτη εμπιστοσύνη του βασιλιά-θεού της περσικής αυτοκρατορίας.

Όσα διαβάσατε παραπάνω δεν είναι η ακριβής αναπαράσταση των ιστορικών γεγονότων που οδήγησαν στην καθοριστική ναυμαχία της Σαλαμίνας αλλά ένα κράμα φιξιόν και πραγματικότητας που γέννησε η φαντασία του Φράνκ Μίλερ στο graphic novel του με τίτλο ‘’Ξέρξης’’. Η ιστορική έρευνα και η απόδοση των γεγονότων είναι μάλλον άγνωστες λέξεις για τον Μίλερ και τους συνεργάτες του που πόνταραν στα εύκολα αναγνωρίσιμα κλισέ για να φτιάξουν μια ιστορία εκδίκησης, αυτοθυσίας και ηρωισμού τραβηγμένης από τα μαλλιά. Έτσι ο Δαρείος Α σκοτώνεται από χτύπημα του Θεμιστοκλή στη μάχη του Μαραθώνα κι όχι από ασθένεια στο κρεβάτι πέντε χρόνια αργότερα, οι αριθμοί είναι φτιαγμένοι κατά το δοκούν (τα περσικά πλοία λίγο πριν την καθοριστική ναυμαχία είχαν μειωθεί σε 1000 λόγω μιας καταστροφική θύελλας αλλά εδώ αλλού φυσάει ο άνεμος), ενώ το… μνημείο του φιλμ είναι το σεξ μεταξύ Αρτεμισίας -που φυσικά στην πραγματικότητα δεν ήταν αντιναύαρχος του Ξέρξη αλλά βασίλισσα της Αλικαρνασσού- και Θεμιστοκλή! Ένα άτυπο σίκουελ των «300» που προήλθε επίσης από το ομώνυμο κόμικ του Μίλερ και προ οκταετίας είχε χωρίσει την Ελλάδα στα… δύο με τους 1,2 εκατομμύρια θεατές που είδαν την ταινία να αποθεώνουν στην πλειοψηφία τους το μιλιταριστικό και πατριωτικό ηρωισμό του… Λεονάιντας και των 300 του, ρίχνοντας στον Καιάδα τους 30-40 κριτικούς κινηματογράφου που τόλμησαν να τα βάλουν με το μεγαλείο της ταινίας.

O tempora o mores θα μπορούσε να πει κάποιος καθώς τα 1,2 εκατομμύρια εισιτήρια δεν τα πιάνει πλέον ούτε ο Κάμερον – ακόμη κι άν έφτιαχνε τη συνέχεια του «Τιτανικού» (sic)-  αλλά κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει ανάλογες ή και χειρότερες αντιδράσεις από πλευράς κοινού αφού οι εποχές είναι πιο πονηρές από το μακρινό 2006. Διαφορές στο στιλ γραφής δεν υπάρχουν παρότι ο Σνάιντερ έχει αποσυρθεί ως άλλος… Ξέρξης στην καρέκλα του παραγωγού, παρακολουθώντας τον εκλεκτό του Νόαμ Μούρο στη δεύτερη μόλις ταινία του (προηγήθηκε το «Smart people» κομεντί του 2008 με τους Ντένις Κουέιντ και Σάρα Τζέσικα Πάρκερ) να μεταφέρει πανομοιότυπα της αισθητική της πρώτης ταινίας: υπερβίαιες χορογραφίες μάχης, βιντεοκλιπίστικη γραφή, τα στενά της Σαλαμίνας να βάφονται κόκκινα, πέρσες καρικατούρες Vs έλληνες ήρωες κ.α. Πατριδολαγνείας το ανάγνωσμα λοιπόν, με μια απλοϊκή και κιτς αποθέωση του μιλιταρισμού και της δίψας για εξουσία, με τον Ξέρξη να μοιάζει ξανά ως ερμαφρόδιτος θαμώνας του «Blue Oyster Bar» και μένει μόνο μια θεαματική κακιά και σέξι Εύα Γκριν, ως Αρτεμισία να προσφέρει το μόνο ίσως λόγο για τον οποίο αξίζει να δει κάποιος το φιλμ αυτό. Τον Θεμιστοκλή υποδύεται με τέλεια αυστραλέζικη αξάν ο άγευστος και άχρωμος Σάλιβαν Στέιπλετον, ενώ ακόμη και η μετατροπή των αθηναίων σε πολεμικές μηχανές, τύπου Σπαρτιάτες στους «300», είναι αμήχανα δοσμένη και ελάχιστα πειστική.

“300:Η Ανοδος της Αυτοκρατορίας” από 6/3 στους κινηματογράφους σε διανομή Village