Αποχαιρετάμε τον άνθρωπο που μας έμαθε τι εστί ιρανικό σινεμά. Ο Αμπάς Κιαροστάμι στην αγκαλιά των αγγέλων

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

Μια μεγάλη  απώλεια για το παγκόσμιο σινεμά. Ο πολυβραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης, φωτογράφος και ποιητής, ο Αμπάς Κιαροστάμι, άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα Δευτέρα 4 Ιουλίου 2016 σε νοσοκομείο του Παρισιού,  στην ηλικία των 76, μετά από τετράμηνη μάχη με τον καρκίνο του εντέρου,αφήνοντας στη μέση μια καινούρια ταινία.  Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα παρέμενε στη Τεχεράνη νοσηλευόμενος. Ήταν ένας από τους ιδρυτές του Νέου Ιρανικού Ρεύματος. Οι ταινίες του «Close up», «η Γεύση του Κερασιού» , «Μέσα από τους Ελαιώνες», «και Η ζωή συνεχίζεται», ανέδειξαν σε όλη την υφήλιο τη μοναδικότητα αυτής της χώρας, των πολιτισμικών και θρησκευτικών αντιθέσεων. Η φιλμογραφία(συνολικά 44 ταινίες) και η κινηματογραφική του τεχνική  διδάσκονται στις κορυφαίες κινηματογραφικές σχολές. Το Αμερικάνικο περιοδικό  Film Comment αναφέρει χαρακτηριστικά τη δεκαετία του ’90, « ζούμε στα χρόνια του Κιαροστάμι, όπως ζούσαμε στα χρόνια του Γκοντάρ». Το περιοδικό Sight and Sound τον ανακήρυξε ως τον « σημαιοφόρο του ιρανικού σινεμά, σε όλη την υφήλιο». Ήταν ανάμεσα στους  Ιρανούς σκηνοθέτες του νέου ρεύματος που δεν αυτοεξορίστηκαν εξαιτίας της λογοκρισίας των έργων από τα καθεστώτα, αλλά παρέμειναν στο Ιράν, παρότι γύρισε τρεις ταινίες σε ευρωπαϊκό έδαφος, η πιο πρόσφατη του ταινία ήταν το φιλοσοφικό δράμα « Γνήσιο Αντίγραφο», με πρωταγωνίστρια τη Ζιλιέτ Μπινός το 2010 . Η σχεδόν εμμονική αυτοαναφορικότητα που σηματοδοτούν οι ταινίες  του, ευθυγραμμίζεται στενά με τους κώδικες και τις συμβάσεις της κινηματογραφικής τέχνης, αμφισβητώντας επίσης την έννοια του ρεαλισμού, παρότι οι ταινίες του ήταν ρεαλιστικές.

Τα  θέματα των ταινιών του,δεν βυθίζονταν στην απόγνωση, παρά το γεγονός πως η απώλεια, οι αναχρονιστικές αξίες και οι οπισθοδρομικές παραδόσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στα έργα του, προβάλλοντας την ελπίδα, τη συμφιλίωση και τη φροντίδα για τον πλησίον, χρησιμοποιώντας την αλληγορία,αποφεύγοντας έτσι  τον σκόπελο της λογοκρισίας. Επί παραδείγματι ένας σεισμός που είδαμε στην κορυφαία του ταινία,  στην « Γεύση του Κερασιού» συμβόλιζε την επανάσταση.

΄Ήταν ένας ρομαντικός μαέστρος του κινηματογραφικού μέσου, έπαιζε μοναδικά  με τα μακρινά και κοντινά πλάνα, αρκεί να θυμηθούμε στην ίδια ταινία, ένα μακρινό πλάνο από τους ιρανικούς χωματόδρομους και μετά ένα  κοντινό ασφυχτικό close-up στους ήρωες του , μέσα στο αυτοκίνητο, εκεί που διαδραματίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας.

Γεννήθηκε στις 22 Ιουνίου του 1940, στην Τεχεράνη. Σπούδασε καλές τέχνες στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης και στη συνέχεια εργάστηκε ως εικονογράφος και σχεδιαστής διαφημίσεων και παιδικών βιβλίων. Το 1969, ίδρυσε το τμήμα κινηματογράφου για την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών και των νέων υπό την αιγίδα της αυτοκράτειρας Φαράχ . Το επόμενο έτος, έκανε την πρώτη του ταινία  μικρού μήκους .

Κέρδισε 34 μεγάλα βραβεία, μεταξύ αυτών, τον Χρυσό Φοίνικα το 1997 για « Την Γεύση του Κερασιού» και δύο χρόνια αργότερα το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας για το ο « Άνεμος θα Σηκώσει». Για την ταινία που άφησε ανολοκλήρωτη δείτε εδώ.