02
ΜΑΡΤΙΟΥ
2024
screeneye.gr
No Comments 237 Views

Χειμερία Νάρκη

29ktetf

WINTER SLEEP

Δράμα, 196′, Τουρκία 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: Kis uykusu/ Winter Sleep

Γλώσσα: Τουρκικά/ Αγγλικά

Του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν

Με τους  Χαλούκ Μπιλγκινέρ, Μελίσα Σοζέν, Ντεμέτ Ακμπάγκ

Συνηθισμένος στα Βραβεία του Φεστιβάλ των Κανών, ο τούρκος σκηνοθέτης Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν αποσπά το 2014 άλλο ένα, και μάλιστα το Χρυσό Φοίνικα για την ταινία του «Χειμερία Νάρκη» (Winter Sleep).Για δεύτερη φορά τοποθετεί τα γυρίσματα και τη δράση κάπου στα βάθη της Ανατολίας (μετά το «Κάποτε στην Ανατολία»), στην περιφέρεια της Καππαδοκίας με τα πρωτότυπα πέτρινα τοπία και τις μαγικές αχανείς εκτάσεις που αιχμαλωτίζουν το βλέμμα, πρώτα του σκηνοθέτη και στη συνέχεια των θεατών.

kis-uykusu-haluk-bilginer

Κατά τη μεγάλη (196 λεπτά) διάρκεια της «Χειμερίας Νάρκης», θα εισχωρήσουμε –αναπόφευκτα- μέσα στο περιβάλλον της κλειστής κοινωνίας μιας τουρκικής επαρχίας και θα παρακολουθήσουμε από κοντά τη ζωή μιας οικογένειας πλουσίων-bourgeois, όπου ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας διανοούμενος γερόλυκος, πρώην αρτίστ του θεάτρου, αποτραβηγμενος στην ήσυχη «γωνιά» του εξωτικού ξενοδοχείου του, παρέα με τις σκέψεις, τα βιβλία του, τις μάσκες, την όμορφη γυναίκα του και την επικριτική αδελφή του.

538b4bfa048d8fa77163b3be

Ένα ξαφνικό επεισόδιο, οφειλόμενο στην απερισκεψία και τον αφελή αυθορμητισμό ενός μικρού παιδιού θα πυροδοτήσει μια σειρά από συζητήσεις και αναλύσεις επάνω σε ζητήματα ηθικής τάξεως, όπως το ερώτημα που ανοίγεται αν πρέπει να αντιστεκόμαστε στο κακό που μας κάνουν. Το βίαιο περιστατικό θα φέρει αντιμέτωπο το βασικό χαρακτήρα (Αϊντίν) και τον περίγυρό του με τον αλκοολικό, πρώην κρατούμενο, πατέρα του παιδιού και με τον ιμάμη αδελφό του. Ωστόσο, ρήξεις δεν σημειώνονται μόνο με πρόσωπα του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ενστάσεις, έντονες λεκτικές αντιπαραθέσεις και ρητορικοί αγώνες μεταξύ του Αϊντίν και της αδελφής του, του Αϊντίν και της γυναίκας του γεμίζουν αυτό το φιλμικό κείμενο που φέρει αρκετά στοιχεία από το θέατρο, με το λόγο να πρωταγωνιστεί στις περισσότερες σκηνές.

Kis-Uykusu-9

Κάτι που είναι φυσικό και επόμενο, αν αναλογιστούμε ότι το σενάριο που εμπνεύστηκε ο σκηνοθέτης με τη γυναίκα του βασίζεται σε τρεις νουβέλες του Τσέχωφ.
Πράγματι, τα πρόσωπα της «Χειμερίας Νάρκης» θυμίζουν σε πολλά τα πρόσωπα της δραματουργίας του Τσέχωφ: είναι ανώτερης κοινωνικής τάξης, είναι intellectuelles, επιδίδονται σε συζητήσεις φιλοσοφικού περιεχομένου, θίγουν ερωτήματα επάνω στη ζωή, τις προσδοκίες, τις απογοητεύσεις.. Ονειρεύονται ότι η ζωή τους θα βελτιωθεί, όμως αυτό γίνεται μάταια, καθώς βρίσκονται εγκλωβισμένα μέσα στα στενά περιθώρια του εαυτού τους ή εκδηλώνουν μια ανημποριά και αδυναμία, μιαν έλλειψη ουσιαστικής θέλησης και ενέργειας. Στο βάθος είναι μόνα και περιφέρονται σαν τους γλάρους, χωρίς σκοπό χτυπώντας τα φτερά τους, εξαντλούνται σε μάταιες αναλύσεις και υποκύπτουν, τέλος, από τις βολές κάποιου κυνηγού, όπως τα ζώα που τόσο αριστοτεχνικά εγγράφει μέσα στην αφήγησή του ο Τσεϊλάν. H μετριότητα του κόσμου, η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, η έλλειψη συνεννόησης και η αδυναμία κατανόησης μεταξύ των ανθρώπων τούς καταδικάζει σε μια υπαρξιακή μοναξιά, που έντεχνα αποδίδεται από τις λέξεις του ρώσου συγγραφέα και που ο τούρκος σκηνοθέτης προσπαθεί να μετουσιώσει σε εικόνες, ενσωματώνοντας, βέβαια, τις περισσότερες φορές και το λόγο μέσα σε αυτές.

k_uykusu_nuri_bilge_ceylan
Η πλοκή της «Χειμερίας Νάρκης» δεν διακρίνεται για το σασπένς ή την ιδιαίτερη δράση της και αυτό το στοιχείο σε συνδυασμό με την εκτενή της διάρκεια ίσως κουράσει μερικούς. Γίνεται προφανής ένας ακαδημαϊσμός και μια τάση πιστής προσήλωσης του σκηνοθέτη στους μεγάλους δασκάλους του, από τον Τσέχωφ και το Σαίξπηρ μέχρι τον Αντονιόνι, τον Μπέργκμαν ή και τον Ταρκόφσκι. Ωστόσο, ακόμη και έτσι δεν μπορούμε να μην θαυμάσουμε την κινηματογραφική ματιά με την οποία προσεγγίζει το θέμα του, ως κληρονόμος παλαιοτέρων μεγάλων δημιουργών.
Στη «Χειμερία Νάρκη» χαρακτηριστικά είναι τα στατικά πλάνα, συχνά τα πλάνα σεκάνς μέσα στα οποία έρχεται να συμπεριλάβει όλη την εξέλιξη μιας κατάστασης χωρίς διακοπή. Σε κρίσιμες στιγμές, όταν τα πρόσωπα καλούνται να απολογηθούν ή να αποφανθούν επάνω σε κάτι, η κάμερα πλησιάζει αργά και σαν μια κάμερα-μικροσκόπιο συλλαμβάνει αντιδράσεις υποτάσσοντάς τες κάτω από το παρατηρητικό της βλέμμα. Τα φημισμένα cadrages του Τσεϊλάν δεν λείπουν, που με την ακρίβεια και το εύρος τους (καθώς χρησιμοποιείται εύστοχα ένα large format cinemascope) καθιστούν πιο απτές και αισθητές στο θεατή τις διάφορες περιστάσεις, παίρνουν μια απόσταση από τα πρόσωπα ενσωματώνοντάς τα στο σύνολο και δίνουν ένα πλάτος και έναν αέρα ακόμη και στα πιο στενόχωρα ντεκόρ.

nuri_bilge_ceylanin_altin_palmiye_odullu_kis_uykusu_13_haziranda_vizyonda_h4943
Ως πιστός «ακόλουθος» του Αντονιόνι ή και του Ταρκόφσκι, ο σκηνοθέτης επιδεικνύει μια ιδιαίτερη ικανότητα να εντάσσει τα πρόσωπά του μέσα στα τοπία ή το αντίστροφο. Τα τοπία, οι εξωτερικοί χώροι και το γενικότερο ντεκόρ αποτελούν συνήθως προέκταση του εσωτερικού κόσμου των χαρακτήρων του, με τέτοιο τρόπο που θα λέγαμε ότι τα πρόσωπα είναι σμιλευμένα μέσα σε αυτό (όπως είναι τα σπίτια μέσα στους βράχους) και αντανακλούν τις δονήσεις του. Μια αμοιβαία αλληλεπίδραση, που η σύνταξη των εικόνων και η δραματουργία του Τσεϊλάν καθιστούν ορατή, εντάσσοντας το έργο του μεταξύ εκείνων του σινεμά «d’auteur». Ακόμη και τα κάδρα στους τοίχους ή οι μάσκες δείχνουν να έχουν τοποθετηθεί καθ’ εικόνα όσων τους περιβάλλουν.
Όμορφη φωτογραφία, σχολαστική αρχιτεκτονική δομή των κάδρων σε αρκετές περιπτώσεις, χιονισμένα τοπία, καταχνιά και ημι-φωτισμένα δωμάτια αποπνέουν το σκυθρωπό, μουντό και μελαγχολικό πρόσωπο μιας πραγματικότητας που δείχνει να έχει εμπνευστεί από τα λόγια ενός ήρωα του Τσέχωφ: «Οργανώστε τη ζωή σας με τον πιο συμβατικό τρόπο˙ όσο πιο γκρι και θαμπό το βάθος, τόσο μεγαλύτερη η αξία του».

Χειμερία Νάρκη από 5/2 στους κινηματογράφους σε διανομή ΑΜΑ

About the author:
Has 3 Articles

Η Δήμητρα σπούδασε Θεωρία Κινηματογράφου στο Παρίσι.To 2006 ολοκλήρωσε μια ερευνητική εργασία με θέμα την προσαρμογή της Aρχαίας Eλληνικής Tραγωδίας στον Κινηματογράφο, έχοντας ως κεντρικό σημείο αναφοράς τις ταινίες "Ηλέκτρα" και "Στέλλα" του Μιχάλη Κακογιάννη.Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με περιοδικά ποικίλης ύλης, γράφοντας κριτικές και άρθρα για το σινεμά ή για θέματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Από το 2013 διδάσκει «Θεωρία του Μοντάζ» στη Σχολή Λυκούργου Σταυράκου. Είναι επίσης πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Επικοινωνία
Γενικό e-mail επικοινωνίας screeneyefilm@gmail.com Για αποστολή δελτίων τύπου κινηματογραφικών εκδηλώσεων cine-events@screeneye.net
Εγγραφείτε στο Newsletter μας
Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας για να μαθένετε πρώτοι τα τελευταία νέα μας!

Back to Top