Χωρίς Αγάπη

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

 Το «Χωρίς Αγάπη»( Loveless) είναι έργο του κορυφαίου σύγχρονου Ρώσου σκηνοθέτη, Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ. Το κοινό της Ελλάδος, τον έχει γνωρίσει μέσα από τις ταινίες « Λεβιάθαν», « Έλενα», « Επιστροφή». Πάντα ενδοσκοπεί στα κοινωνικά φαινόμενα και στις ψυχές των μεταλλαγμένων συμπατριωτών του.

Έτσι κι εδώ, εξετάζει ένα χωρισμό, το διαζύγιο-μετά από 12 χρόνια γάμου- δυο ανθρώπων λίγο πάνω από τα 40, του Μπόρις και της Ζένια και τον αντίκτυπο αυτής της εξέλιξης, στο 12χρόνο παιδί τους.

Το έργο ξεκινά με ένα πανέμορφο σταθερό πλάνο- το οποίο θυμίζει Αγγελόπουλο και το «Τοπίο στην Ομίχλη»-, όπου ο νεαρός Αλιόσα, μόνος, περιδιαβαίνει βάλτους και την έρημη αγροτική γη. Στη συνέχεια, η κάμερα τοποθετείται στη Μόσχα, μέσα στο μοντέρνο σπίτι των γονέων του, «ομηρικοί» καυγάδες, οι φωνές υψώνονται, τα πνεύματα οξύνονται και ο μικρός στο δωμάτιο του, να κλαίει γοερά. Ο πατέρας του, έχει συνάψει σχέση με μια νεαρότερη γυναίκα, η οποία περιμένει παιδί, ενώ η μητέρα του, βρήκε παρηγοριά στην αγκαλιά, ενός εύπορου άντρα. Η οικογένεια στα εξ ων συνετέθη. Ο Αλιόσα, τους εκδικείται, αποφασίζοντας να χαθεί, να εξαφανιστεί.

Ο Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ –εμμέσως πλην σαφώς- στοχοποιεί τη νέα τάξη πραγμάτων, αναγορεύει τις μικρές καθημερινές στιγμές, σε ένα μανιφέστο για τους νέους Ρώσους αστούς, προτάσσοντας τον ατομικισμό τους, ο οποίος οδηγεί σε λανθασμένες επιλογές και στην πλήρη αποσύνθεση της οικογένειας. Πρόσωπα που δεν θέλουν και δεν μπορούν να επαναδιαπραγματευτούν τη σχέση τους, στις πρωτόγνωρες συνθήκες ενός χωρισμού, πληρώνοντας το παιδί τους,τις δικές τους αμαρτίες.

Την μητέρα, δεν την αντιμετωπίζει ως θύμα του συζύγου της, αλλά θύμα των κοινωνικών συνθηκών( αναζητώντας σύντροφο με κοινωνικό «status» και χρήματα…όπως ο εραστής της ) και των ανικανοποίητων σεξουαλικών της ονείρων.

Τον πατέρα, τον παρουσιάζει με κρυφές ευαισθησίες, αλλά χαμένο στο δικό του κόσμο, αμυνόμενος στους πάντες, αδύναμος να υπερασπιστεί τις επιλογές του, ακόμα και στο σκληρό επαγγελματικό του περιβάλλον, πόσο μάλλον να καθοδηγήσει το παιδί του, στην νέα κατάσταση που δημιουργείται.

Ο νεαρός πρωταγωνιστής( έχοντας κάποια χαρακτηριστικά όμοια με τον πατέρα του), τους εκδικείται βάναυσα, σε μια κινηματογραφική οπτική η οποία δεν δίνει ελαφρυντικά στις αποφάσεις των γονέων του και εξελίσσεται σε ένα σκληρό θρίλερ εξαφάνισης, όπως το « About Elly», του Ασγκάρ Φαραντί.

Απίστευτης ομορφιάς κινηματογραφικά κάδρα, ακόμα και στις ερωτικές σκηνές και βέβαια στις αποπνικτικές, της ενδοοικογενειακής σύγκρουσης και στις στιγμές της αναζήτησης του παιδιού.

Κρατήστε τα ονόματα των ηθοποιών, των δύο γονέων, της Μαριάνα Σπιβάκ και του Αλεξέι Ροζίν, μεγάλες ερμηνείες, που ενισχύουν το εξαιρετικό έργο του Ζβιάγκιντσεφ.

Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών 2017.

“Χωρίς Αγάπη” από 19 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους, σε διανομή Seven