Δεν Ήσουν Ποτέ Εδώ

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Από τον ευφυή- αινιγματικό της τίτλο μέχρι και τον τρόπο που δομεί το τελευταίο “φωτεινό” καρέ, η βρετανίδα Λιν Ράμσεϊ αποδεικνύει το εύρος των γνώσεων της επί του κινηματογραφικού « αντικειμένου» και επιβεβαιώνει -έξι χρόνια μετά από το συγκλονιστικό “Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν”- την πλειοψηφία των κριτικών κινηματογράφου, που την κατατάσσουν ανάμεσα στις 5 καλύτερες σύγχρονες δημιουργούς της 7ης τέχνης,
Εκτός από το βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Καννών-για την ερμηνεία του Χοακίν Φοίνιξ- η ταινία κέρδισε και το βραβείο Σεναρίου. Το ισχυρό ατού της, δεν ήταν το σενάριο της γιατί θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει  κινηματογραφικά γνώριμο και οικείο . Ήταν το σκηνοθετικό της εύρημα να προσδώσει στη βία, στην τιμωρία και στην εκδίκηση μεταφορικό τρόπο απεικόνισής τους , ξεκινώντας από το πως αποτύπωσε την προσωπικότητα του Τζο, για να καταλήξει να τον συνδέει με την κοινωνική και πολιτική σήψη των ημερών. Οι σκληρές σκηνές βίας και ο ρόλος του τιμωρού-εκδικητή, έχουν στο έργο και μια ακόμη διάσταση, έμμεσης ειρωνείας των δεκάδων ταινιών με παρόμοιο περιεχόμενο (εξαιρείται ο Ταξιτζής του Σκορσέζε).
Ο Τζο είναι μπρουτάλ, αγέλαστος κι ανέκφραστος. Τον στοιχειώνει το παρελθόν και μια σχέση ατελέσφορη… προ εικοσαετίας, την οποία του την υπενθυμίζει η κατάκοιτη μητέρα του. Ήταν μέλος του FBI και τώρα αναλαμβάνει “περίεργες” αποστολές, όπως είναι η απελευθέρωση ενός έφηβου κοριτσιού-κόρη Αμερικανού πολιτικού- , όπου κρατείται σε ομηρία από νεαρούς παιδεραστές που την εκδίδουν. Τα λεφτά για τον Τζο είναι πολλά, γιατί στόχος της αποστολής είναι και η δολοφονία των απαγωγέων.
Η  Ράμσεϊ συνδυάζει το παρόν με το παρελθόν του Τζο, διεισδύοντας μέσα στο φαύλο κύκλο των παραισθήσεών του, με μια κάμερα που τρεμοπαίζει. Τον απομονώνει, αφαιρεί τους εξωτερικούς ήχους, ακούγεται μόνο η μουσική υπόκρουση του συνθέτη Τζόννυ Γκρίνγουντ και ο ήχος των σφυριών αλλά και το ανάλαφρο τραγούδι του 1961 με τίτλο « Angel Baby», στις πιο βίαιες στιγμές του έργου.
Ο Χοακίν Φοίνιξ στον αμείλικτα σκληρό  ρόλο που του επιφυλάσσει η Ράμσεϊ, αποδίδει με μεγάλη άνεση-ευχέρεια και φανερώνει όλα τα ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα του κεντρικού ήρωα. Δικαίως έφυγε με το βραβείο  από τις Κάννες.