Η γνώμη μας για το ” Ιερό Ελάφι” του Γιώργου Λάνθιμου

Ανταπόκριση από Φ. Καννών Ιάκωβος Γωγάκης

Οι προσδοκίες μας ήταν αυξημένες,  για το νέο αγγλόφωνο δημιούργημα, το θρίλερ φαντασίας ” Ιερό Ελάφι”,  του δικού μας Γιώργου Λάνθιμου στο 70ο Φ. Καννών.  ’Όπως πρώτοι μεταδώσαμε στην live ανταπόκρισή μας , υπήρξε απογοήτευση μεγάλης μερίδας δημοσιογράφων και ενός κοινού, το οποίο αποθέωσε τον Έλληνα σκηνοθέτη το 2009,  με τον ” Κυνόδοντα” και το 2015 με τον ” Αστακό”. Και η δική μας άποψη, κλείνει με την πλευρά της πλειοψηφίας, αναγνωρίζοντας πως ο επιτυχημένος δημιουργός, έκανε ο,τι περνούσε από το χέρι του, για να καθηλώσει το κοινό-κατά μία έννοια- το πέτυχε- μα  δεν είχε που να σταθεί και που να πατήσει, εξαιτίας της επίπεδης και αδύναμης πλοκής.

Ιστορία  γραμμένη από τον  στενό του συνεργάτη, Ευθύμη Φιλίππου.

Σε μια προσπάθεια να καλύψει το  σεναριακό κενό-το οποίο προφανώς και γνώριζε- στηρίχθηκε στην κλάση του Κόλιν Φάρελ και της Νικόλ Κίντμαν , ταυτόχρονα χρησιμοποίησε διάφορα σκηνοθετικά τρικ, παίρνοντας και ενσωματώνοντας ιδέες  από γνωστές ταινίες, όπως το ” Μάτια Ερμητικά Κλειστά” και ” Λάμψη” του Κιούμπρικ, το “American Beauty”του Σαμ Μέντες, το “ Funny Games” του Μίκαελ Χάνεκε,τοποθετώντας  και αυτοαναφορές,στις δικές του ταινίες, πρωτίστως στον ” Κυνόδοντα”. Ούτε όμως αυτά ήταν αρκετά, για να δώσουν ώθηση στο έργο, μη μπορώντας να ξεφύγει από την μετριότητα, η οποία και αυτή, ίσως στα χέρια άλλου σκηνοθέτη, να μην ήταν δεδομένη, καταδικασμένη στην απόλυτη απαξίωση. Ο Λάνθιμος-μερικώς- διασώζεται, από την πονηράδα του.

Η Πλοκή( για όσους θα ήθελαν να μάθουν κάτι παραπάνω)

Ένας χειρούργος ( Κόλιν Φάρελ), παντρεμένος( τη γυναίκα του ερμηνεύει η Νικόλ Κίντμαν) και έχοντας δύο παιδιά, μια έφηβη κόρη και ένα μικρότερο γιο,   νιώθει ενοχές. Ο γιατρός ( που ενίοτε πίνει και κανένα ποτήρι παραπάνω), πριν κάποια χρόνια, στο χειρουργείο απάνω, δεν κατάφερε να σώσει τη ζωή, ενός ασθενή του. Ο γιος του αποθανόντα… του γίνεται κολλιτσίδα. Στην αρχή,  δεν ζητάει  εκδίκηση  για το θάνατο του πατέρα του.   Θέλει  να γίνει κι αυτός γιατρός. Η αρχική αθώα προσέγγιση, γρήγορα ανατρέπεται. Του ζητάει, να χωρίσει τη γυναίκα του( την Νικόλ Κίντμαν), να παντρευτεί τη χήρα πια μάνα του και να γίνει ο πατριός του. Η μητέρα του νεαρού αγοριού, τρέφει συναισθήματα για τον άνθρωπο που στα χέρια του, χάθηκε ο σύντροφός της. Όταν τον βλέπει, του γλύφει… το δάχτυλο. Το νεαρό αγόρι, βλέποντας  πως δεν γίνεται το δικό του, πάει στο επόμενο σχέδιο, εκβιάζοντας τον γιατρό, απειλώντας τη ζωή των παιδιών του. Το αγόρι αυτό, διαθέτει δυνάμεις από το υπερπέραν, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και πράγματι, κάνει αρχικά παράλυτη την κόρη του γιατρού και λίγο αργότερα το γιο του. Το σχέδιο άλλαξε. Για να μην πεθάνουν και τα δύο παιδιά, θα πρέπει ο γιατρός να θυσιάσει ένα μέλος της οικογένειας του, γινόμενος ο ίδιος θύτης.

Από το  ” Μάτια Ερμητικά Κλειστά” πήρε τη σχέση του ζεύγους και τα πρώιμα σημάδια της δικιάς τους κρίσης. Από την “Λάμψη”, το ληθαργικού τύπου traveling της κάμερας, ξεκινώντας από ένα σημείο του σπιτιού, φτάνοντας να την σταθεροποιεί πάνω στα κεντρικά πρόσωπα.  Το “American Beauty”, μας το θύμισε ο χαρακτήρας της κόρης,( παρότι δεν έχει θέμα με το σώμα της), ενώ το τέλος, είναι καρμπόν, βγαλμένο,  από τις εφιαλτικές ώρες της οικογένειας στο εξοχικό τους, από το έργο ” Funny Games”.

Τα  εξωπραγματικά χαρακτηριστικά του νεαρού αγοριού- τα οποία εκδηλώνονται στα τελευταία στάδια της ταινίας και δεν προσδίδουν καμία αξία-,  αναγκαστικά αποδεικνύουν, πως ο,τι είχαμε δει μέχρι εκείνη τη στιγμή, ήταν τεχνικές καμουφλάζ. Ο σκηνοθέτης, έπαιζε έξυπνα  με το κοινό, διατηρώντας το, σε μια στάση αναμονής, για μια-τουλάχιστον-αξιοπρεπή κορύφωση. Η αποκάλυψη αυτού του καμουφλάζ, έφερε  και τα γιουχαΐσματα. Εν ολίγοις, ο θεατής αντιλήφθηκε τη σεναριακή απάτη.

 Αντίθετα, ο μετρ Μίκαελ Χάνεκε, στο ” Happy End” -για το οποίο, θα αναφερθούμε τις επόμενες μέρες-, ενώ είχε και αυτός ένα κείμενο περιορισμένων δυνατοτήτων, κατάφερε να το μετουσιώσει, σε ένα έργο, με νόημα, με συνέχεια και με καίρια κοινωνικά μηνύματα, ανεξάρτητα από το γεγονός, πως δεν συγκαταλέγεται στις κορυφαίες του στιγμές.

Ο Γιώργος Λάνθιμος, φαίνεται να έχει μπουχτίσει, από τα σχόλια-ακόμα και του συντάκτη αυτού του κειμένου-, ότι οι ταινίες του είναι γεμάτες συμβολισμούς,μεταφορές και αλληγορίες. Άλλωστε, στο συγκεκριμένο έργο, , αυτοσαρκάζεται. Δημιουργεί μια ταινία ‘έξω από τις νόρμες του, ανοίγεται στο κοινό των  πολυκινηματογράφων-, απευθύνεται σε ένα ευρύ ακροατήριο , που αγαπά τα μεταφυσικά θρίλερ και δεν θα  σταθεί, στην νοηματική τους αξία.

Εάν μπορεί να πάρει βραβείο στις Κάννες, σε άλλες εποχές, θα λέγαμε επ’ ουδενί, μα τώρα,όπως έχει οδηγηθεί το σινεμά,  ποιος ξέρει.