Κριτική: Στ’ αχνάρια των Νταρντέν η ταινία “Hedi” του Μοχάμεντ Μπεν Άτια

Κριτική από Φ. Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης

Με την υπογραφή ενός Τυνήσιου μικρομηκά, του Μοχάμεντ Μπεν Άτια, το «Hedi» είναι η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, η οποία διεκδικεί τη Χρυσή Άρκτο, το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ Βερολίνου.

Ο 25 χρόνος Χεντί είναι πωλητής αυτοκινήτων της Peugeot, με ταλέντο στη ζωγραφική. Είναι αγέλαστος και μονίμως μελαγχολικός. Η επιβλητική, πληθωρική μα και αυταρχική μητέρα του, θέλει να τον παντρέψει άρον άρον. Η νύφη είναι η Κεντίγια, μια συντηρητική και θρησκόληπτη κοπέλα, εξίσου καταπιεσμένη που σέβεται τις παραδόσεις για την αποφυγή του προγαμιαίου σεξ και την υιοθέτηση των κανόνων του κορανιού. Ο Χεντί λίγες μέρες προτού παντρευτεί, θα πάρει οδηγίες από την εταιρία του, για να μεταβεί σε μια γειτονική πόλη, κλείνοντας κάποιες συμφωνίες με επίδοξους αγοραστές. Στο ξενοδοχείο που διαμένει θα γνωρίσει τη Μαχντία, η οποία δείχνει -ακόμα και από την εμφάνιση της- πως είναι  ανεξάρτητη και τελείως διαφορετική από τη γυναίκα που βάλθηκαν να τον παντρέψουν. Θα την φλερτάρει, εκείνη θα ανταποκριθεί και ο Χεντί θα βρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τα δικά του θέλω,  κάνοντας τη δική του επανάσταση. Υπάρχουν όρια σε αυτήν, ή υπάρχουν και περιορισμοί;

Η ταινία εγκωμιάζει το σινεμά του ευρωπαϊκού κοινωνικού ρεαλισμού και πιο συγκεκριμένα τον τρόπο που οι αδερφοί Νταρντέν γεφυρώνουν το ντοκιμαντέρ με τη μυθοπλασία. Ο Χεντί είναι αντιμέτωπος από την αρχή μέχρι και το τέλος του έργου, με ηθικές κρίσεις, όπως αποτύπωσαν οι Βέλγοι κινηματογραφιστές, το ρόλο του δικού τους πρωταγωνιστή στο « Παιδί» του 1995, παράλληλα και της ηρωίδας τους, της Ροζέτα στην ομώνυμη ταινία του 1999, εγκλωβισμένη μέσα στο δίλημμα οικονομική επιβίωση και ηθική, όπως εδώ βλέπουμε και τον Χεντί, τον οποίο η κάμερα δεν αφήνει εκτός πλάνου, σε ούτε μία σκηνή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως οι Νταρντέν είναι οι παραγωγοί της ταινίας του Μοχάμεντ Μπεν Άτια.

Ο Γαλλοτυνήσιος σκηνοθέτης, θεωρήθηκε ένας από τους πρωτοστάτες καλλιτέχνες στην Τυνησιακή «αραβική άνοιξη» του 2011 κατά του αυταρχικού προέδρου Μπεν Άλι κι ενώ θα περίμενε κανείς σε αυτή τη ταινία, τέσσερα χρόνια μετά τα ελπιδοφόρα γεγονότα, να δώσει κι ένα πολιτικό στίγμα, το αποφεύγει. Μόνο μία φορά αφήνει υπονοούμενα για το αποτέλεσμα της εξέγερσης και με τον τρόπο του, δείχνει απογοητευμένος. Τίποτα ουσιαστικό δεν φαίνεται να άλλαξε.

Η ταινία σαφώς στηρίζεται πάνω σε μια απλοϊκή αφήγηση, χωρίς διακλαδώσεις. Διαθέτει χαρακτηριστικά γνωρίσματα ειδικά προσαρμοσμένα για το φεστιβαλικό κοινό, δεν είναι ένα έργο υψηλών στάνταρ, από την άλλη, απεικονίζει γλαφυρά και δραματικά το πόσο παγιδευμένη είναι η νεολαία στην πυριδιταποθήκη της Μέσης Ανατολής, από τις οπισθοδρομικές αντιλήψεις των πολιτών τους. Ερμηνεία για βραβείο η εμφάνιση του βασικού πρωταγωνιστή Μαχντ Μάστουρα.