Jacco Groen

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης από το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Μανχάταν 2013 Jacco Groen αποκλειστικά στο Screeneye

Συνέντευξη στη Μερόπη Κυριάκου-Κακόπιερος 

Ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός σκηνοθέτη με ένα πλήρωμα από τις Φιλιππίνες και από τότε οι δεσμοί  που δημιούργησε με τη χώρα αυτή τον πάνε μπρος πίσω από την Ολλανδία όπου κατάγεται, ξανά στις Φιλιππίνες όπου δημιουργεί κινηματογραφικά.

Δεκαπέντε χρόνια πριν, μέσα από τη διαδικασία ενός ντοκιμαντέρ, έρχεται σε επαφή με ένα πρόσωπο το οποίο του ξυπνά την ανάγκη να μιλήσει για ένα θέμα ταμπού λόγω της δυσκολίας να αποδεχτεί κανείς το γεγονός πως και μόνο συμβαίνει. Πως υπάρχουν δηλαδή παιδιά που αντί να τρέχουν ανέμελα στα πάρκα και να παίζουν, εξωθούνται στην πορνεία για λόγους επιβίωσης. 

Το « Lilet Never Happened » ήταν η ταινία σταθμός του Διεθνούς Φεστιβάλ του Μανχάταν που μόλις ολοκληρώθηκε, κερδίζοντας τα βραβεία Best Director Global Feature και Mount Hope Project Award Achievement in Filmmaking and Social Advocacy.

Σου πήρε 12 χρόνια για να  ολοκληρώσεις  το« Lilet Never Happened ».Τι ήταν αυτό που στάθηκε εμπόδιο και τι σε έκανε να επιμένεις;

Η χρηματοδότηση ήταν αυτή που φρέναρε το φιλμ. Κανείς δεν ήταν πρόθυμος να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο σενάριο, αλλά και μετά χρειάστηκε να το τρέξω πολύ για να τα καταφέρω. Επέμενα όμως σε αυτό γιατί  είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα που αφορά ολόκληρη την υφήλιο και όχι μόνο τις Φιλιππίνες.

Ξεκίνησες από ένα ντοκιμαντέρ. Πως προέκυψε η μετατροπή του σε μυθοπλασία;  

Ναι, η ιδέα για αυτή την ταινία προέκυψε όταν έκανα ένα ντοκιμαντέρ για την παιδοφιλία και τους οργανισμούς που υπάρχουν και δραστηριοποιούνται στο θέμα αυτό. Το ντοκιμαντέρ με βοήθησε να αντλήσω τις πληροφορίες και να πάρω το υλικό που χρειαζόμουνα. Στην πορεία όμως κατέληξα στο ότι ήθελα να μετατραπεί όλο αυτό σε κανονική ταινία με ρεαλιστικά στοιχεία και όχι να παραμείνει ένα ντοκιμαντέρ. Ο λόγος ήταν για μένα ξεκάθαρος.  Το κοινό το οποίο παρακολουθεί ντοκιμαντέρ είναι πολύ συγκεκριμένο και επίσης τις περισσότερες φορές γνωρίζει ήδη για το θέμα το οποίο αποφασίζει να παρακολουθήσει. Είναι ενημερωμένο, διαβάζει εφημερίδες, ενδιαφέρεται για το τι επιλέγει να δει. Χρειαζόμουν να μιλήσω σε ένα ευρύτερο κοινό.

Παρουσιάζοντας στο θεατή ένα δράμα, μια ρεαλιστική ιστορία αλλά και με στοιχεία μυθοπλασίας , τον φέρνεις αντιμέτωπο με μια πραγματικότητα.  Την βλέπει και την αισθάνεται. Έτσι καταφέρνεις να κερδίσεις το ενδιαφέρον του για το θέμα ,και ταυτόχρονα του δίνεις πλούσια τροφή για προβληματισμό αφού πρόκειται για μια πραγματική ιστορία. Η Λιλέτ υπήρξε…υπάρχει. Στην Ολλανδία πραγματοποιήθηκαν κάποιες προβολές ακόμη και σε σχολεία.

Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των παιδιών η ηλικία τους υποθέτω δεν θα ήταν μακριά και από αυτήν της Λιλέτ;

Ήταν πραγματικά μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία. Το τέλος της ταινίας όπως παρακολούθησες μόλις και εσύ, ήταν πολύ έντονη και συναισθηματική. Τα αγόρια ηλικία 14-16 χρονών δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν τα συναισθήματα τους. Αισθάνονταν άβολα. Κάποια παιδιά άρχισαν να κοιτούν τα κινητά τους. Τα κορίτσια από την άλλη, τα οποία συνειδητοποιούσαν πως η πρωταγωνίστρια της ταινίας δεν ήταν παρά μόνο 3 χρόνια μικρότερη τους, αισθάνονταν την υπόθεση πιο κοντά τους, σαν να τα αφορούσε περισσότερο.  Για αυτόν ακριβώς το λόγο, για το ότι δηλαδή τα παιδιά, τα αφορά αυτή η ταινία, προβλήθηκε μέχρι στιγμής και σε διάφορα φεστιβάλ για νέους, στην Αυστραλία και τη Σκανδιναβία.

Ο χαρακτήρας της Λιλέτ πως προέκυψε;

Όταν έκανα το ντοκιμαντέρ κατάλαβα πως με ενδιέφερε να παρουσιάσω το πορτρέτο ενός από αυτά τα παιδιά. Έτσι έψαξα την Λιλέτ. Τότε μίλησα με παιδοψυχίατρο η οποία ασχολείτο με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στα παιδιά από την νεανική πορνεία. Παρακολουθούσε παιδιά για 5 με 10 χρόνια. Μια μόλις μέρα πριν φύγω από τις Φιλιππίνες όπου γύριζα το ντοκιμαντέρ, με ειδοποίησε πως στο ψυχιατρείο όπου εργαζόταν υπήρχε ένα κορίτσι που ίσως ήταν ιδανικό για το τι αναζητούσα. Πήγα συνομίλησα με το κορίτσι. Μου διηγήθηκε την ιστορία της. Την επόμενη μέρα προσπάθησε να αυτοκτονήσει. Όταν την βρήκα ήταν 13 χρονών και εργαζόταν ως πόρνη ήδη για 2 χρόνια. Κατέγραψα τα πάντα, που μου είπε και όταν γύρισα προσπάθησα να βρω τα χρήματα για να κάνω μια τέτοια δουλειά. Μετά από 6 μήνες γύρισα, το κορίτσι είχε εξαφανιστεί. Κανείς δεν ήξερε που ήταν. Το πραγματικό της όνομα είναι Λιλέτ. Σήμερα θα είναι 33 χρονών. Ίσως δει αυτή την ταινία.

Το σενάριο σου βασίζεται πλήρως στα όσα σου διηγήθηκε το κορίτσι;

Πρόκειται για ένα δύσκολο και σκληρό θέμα. Το αρχικό σενάριο στηριζόταν στις διηγήσεις της Λιλέτ. Αυτά που άκουσα ήταν ιστορίες που σε συγκλονίζουν. Έτσι λοιπόν έκανα αλλαγές για να προκύψει τελικά αυτό το φιλμ. Το δύσκολο κομμάτι ήταν το να συγκεντρώσω τα χρήματα για αυτή την παραγωγή.

Με τα χρόνια έτυχε να παρακολουθώ τις εφημερίδες και έβλεπα τις αναφορές που γινόντουσαν για τον αυξανόμενο αριθμό των παιδιών που προστίθενται κάθε χρόνο στην παιδική πορνεία λόγω του ραγδαία επιδεινούμενου επιπέδου φτώχιας. Τότε κατάλαβα πως υπήρχε πραγματικό κίνητρο για να γίνει το  «LiletNeverHappened».

 Όταν κάνεις την πρώτη σου ταινία δεν είναι αρκετό να έχεις μια ιστορία αλλά πρέπει να έχεις και κάτι ουσιαστικό να πεις. Τότε κτύπησα ξανά πόρτες. Πάλι τα χρήματα δεν ήταν αρκετά αλλά είπα θα το κάνω. Μου πήρε τρία χρόνια να ολοκληρώσω αυτή την ταινία.

Πόσο εύκολο ήταν το να γίνει αυτό πρακτικά;

Η μικρή μεγάλωνε και ψήλωνε και εγώ έβρισκα τρόπους, με κόλπα να καλύπτω τη διαφορά από τον προηγούμενο χρόνο. Υπήρξε σκηνή όπου χρειάστηκε να τοποθετήσω τους υπόλοιπους ηθοποιούς σε μικρό βάθρο, έτσι ώστε να παραμένουν ψηλότεροι από την Λιλέτ.

Επίσης με την Λιλέτ έπρεπε να είμαι πολύ προσεκτικός. Υπήρχε συνεχώς μαζί μας παιδοψυχολόγος ο οποίος με συμβούλευε πώς να χειριστώ το παιδί και τι ακριβώς να του δώσω, παρότι δεν γνώριζε ποτέ πλήρως το σενάριο. Υπήρχαν φορές που έκανε απορίες γιατί πρέπει να υποδυθεί κάποιες σκηνές. Προχωρούσα πάντα μόνο με καθοδήγηση.

Τι ήταν αυτό που ήθελες να πετύχεις με αυτό το πορτρέτο;

Ήθελα να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα που το κοινό βλέποντας τη σκληρή  πραγματικότητα να συνειδητοποιήσει ότι όλο αυτό πρέπει να αλλάξει. Το να βλέπεις την πορνεία χύμα στο δρόμο είναι από μόνο του αρκετό αλλά το να βρίσκεσαι στο επίπεδο το οποίο ένα μικρό κορίτσι το βιώνει τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα και ανησυχητικά.

To» LiletNeverHappened» πέραν των βραβείων που απέσπασε μέχρι σήμερα, βραβεύτηκε επίσης στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Τι σημαίνει για σένα αυτή η βράβευση και γενικότερα το κάθε βραβείο που αγορά στη δουλειά σου;

Δεν περίμενα το βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας, γιατί δούλεψα με τρεις διαφορετικούς εικονολήπτες από διαφορετικές χώρες και είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθεί έτσι ένα ομοιόμορφο στυλ. Αλλά σε αυτό το φεστιβάλ το ενδιαφέρον δόθηκε περισσότερο στην υποκριτική και είμαι πολύ περήφανος για το καστ μου.. Πολλές φορές οι άνθρωποι με ρωτάνε, εάν είναι όλοι επαγγελματίες ηθοποιοί ή εάν παίζουν τόσο φυσικά γιατί τα βιώνουν πράγματι. Με ενδιέφερε όμως ο νατουραλισμός, έτσι ώστε να δέσει ομορφότερα με τη φωτογραφία παρά να δώσω ρεαλιστικές εικόνες. Το θέμα είναι από μόνο του σκοτεινό, δεν ήθελα να έχω αποπνικτικές εικόνες αλλά ήθελα να είναι όλα φυσικά.

Με έδιωξαν από τη σχολή κινηματογράφου στο Άμστερνταμ και 5 χρόνια αργότερα βραβεύτηκα για πρώτη φορά με το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας. Αυτή ήταν η εκδίκησή μου. Αυτή η ταινία είναι για μένα το 99% του τι είδα στη Retina και αυτό κατέγραψα στη δουλειά μου 4 χρόνια πριν.

Τι ετοιμάζεις τώρα που αυτή η ταινία παίρνει το δικό της δρόμο;

Ετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ για τις προπηλακίσεις, τις εξορίες και τις πολιτικές δολοφονίες πάλι στις Φιλιππίνες. Πρόκειται για ένα επίσης δύσκολο και επικίνδυνο θέμα, αλλά αισθάνομαι πως θέλω να μιλήσω στο κοινό και για αυτό.