Joe του Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν: Κριτική απο Φ. ΒενετίαςJoe

Ένα κομμάτι  των κριτικών και της κοινής γνώμης ζητούσε επίμονα από τον 38χρονο Ντέιβιντ Γκόρντον Γκρίν να επιστρέψει σε αυτό που το ονόμαζαν « Ο παλιός καλός Γκόρντον Γκρίν» , αναφερόμενοι στις πιο σινεφίλ ταινίες του ,όπως για παράδειγμα  με το »Tζορτζ Oυασινγκτον» »  ή με το  « Όλα τα Αληθινά Κορίτσια». Τους έκανε τη χάρη  πριν από μερικούς μήνες,  με το « Prince Avalanche» που προβλήθηκε στα Φεστιβάλ Σάντανς και Βερολίνου , και σύντομα θα βρίσκεται και στις ελληνικές αίθουσες.

Με το «Joe» ο ταλαντούχος αμερικανός σκηνοθέτης κρατιέται οριακά, και θα λέγαμε και επιτυχημένα,  πάνω στη λεπτή διαχωριστική γραμμή που χωρίζει το mainstreamσινεμά από το ανεξάρτητο. Τοποθετεί ξανά το σκηνικό του σε μια φτωχογειτονιά του  Ώστιν,  μέσα σε ένα τοπίο έντονα αποπνικτικό και ζοφερό, σε μια εύστοχη περιγραφή του κοινωνικού στάτους των ηρώων και αντί-ηρώων του. Θα μας θυμίσει με αυτό το τρόπο την« Νεμπράσκα» του Αλεξάντερ Πέιν, μόνο όμως ως προς το συγκεκριμένο  κομμάτι.

Στο « Joe»  καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου  υποβόσκει  η ένταση και η βία, που κάποια στιγμή θα εμφανιστεί σε όλες τις μορφές της.

Ο Γκριν ζωγραφίζει» στην οθόνη  τους δύο ανδρικούς  χαρακτήρες, που τους χωρίζουν περίπου 30 χρόνια. Ο Τζο είναι κοντά στα 45, ο Γκάρι μόλις 15. Για τον Τζο (Νίκολας Κέιτζ) δεν γνωρίζουμε πολλά. Υπάρχει μια ιστορία από το παρελθόν που κρύβεται αρχικά.  Ξέρουμε  μόνο ότι διευθύνει μια εταιρεία ξυλείας. Επισκέπτεται συχνά τους γονείς του που φαίνεται να έχουν διάφορες «εξαρτήσεις»,  όμως το ίδιο συμβαίνει και με τον νεαρό Γκάρι (Τάι Σερινταν) που ο πατέρας του είναι αλκοολικός και χρόνια άνεργος . Ο Γκάρι θα ζητήσει δουλειά από τον Τζο αυτός θα του την προσφέρει, όμως τα χρήματα θα πηγαίνουν στη τσέπη του πατέρα του, που με βία τα εισπράττει.

Η απεικόνιση των δύο προσώπων σκηνοθετείτε με σοφία από τον Γκόρντον Γκρίν, γιατί διαρκώς αντιπαραβάλλει  τα βιώματα ενός άνδρα κι ενός έφηβου. Αυτή η τακτική είναι και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του έργου.  Ηθελημένα ή μη υιοθετεί ένα μοντέλο των κοινωνικών θεωριών και της εξελικτικής ψυχολογίας που λέει ότι δεν είναι απαραίτητο η επιθετικότητα, η κακοποίηση,  και η βία που δέχεται ένα παιδί,  ότι θα οδηγήσει απαραίτητα και το ίδιο σε καταχρηστική και ανάλογη συμπεριφορά στο μέλλον.

Έτσι λοιπόν ο Γκόρντον Γκριν παίζει με τη κάμερα και τις παράλληλες διαδρομές, ένα παιχνίδι όπου ο Τζο και ο Γκάρι θα βρουν από κοινού τις εσωτερικές τους άμυνες, θα αρχίσει να τους δένει μια ιδιότυπη φιλία, σε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα  εμποδίων, ανηθικότητας  και αντιποίνων.

Ο σκηνοθέτης πριν 10 χρόνια περίπου, παρουσίασε την ταινία  « Κύμα Οργής» που διαδραματιζόταν πάλι στον αμερικάνικο νότο και εξερευνούσε την ατομική εξαθλίωση και την  εγχώρια εγκληματικότητα. Εκείνο το έργο αδυνατούσε να δει τους χαρακτήρες πίσω από αυτό που φαίνονταν, ενώ εδώ τους βλέπει.

Αλλά το « Joe» έχει και τα προβλήματα του,   ως απόρροια των διαχρονικών αδυναμιών του δημιουργού του. Ο Γκόρντον Γκριν σχεδόν πάντα αντιμετωπίζει τα φινάλε των ταινιών του νευρικά και άγαρμπα. Έτσι κι εδώ δεν θα αποφύγει τα ατοπήματα, με τη μεγάλη διάρκεια του έργου αλλά κυρίως  με το προβλεπόμενο, και χωρίς κανένα νόημα τέλος.

Ο Νίκολας Κέιτζ δεν έπαιξε έναν πολύ διαφορετικό ρόλο από αυτόν που μας έχει συνηθίσει. Κεντρίζει τα βλέμματα με τη γενειάδα και με το κρυφό-επιθετικό προφίλ  του αλλά σίγουρα  τον έχουμε δει σε πιο δυνατές ερμηνείες.