” Η ελπίδα της ανθρωπότητας βρίσκεται στην αγάπη”, το μήνυμα του Ίβο Φερέιρα στο ” Letters From War”

“Letters from War” στο διαγωνιστικό του Φ. Βερολίνου

Κριτική από Φεστιβάλ Βερολίνου

Ιάκωβος Γωγάκης

1971. Ερωτευμένος με τη σύντροφό του μέχρι θανάτου, έτοιμος σύντομα να γίνει και πατέρας, απόφοιτος πρόσφατα και της ιατρικής σχολής, όμως ο Πορτογάλος Αντόνιο λογάριαζε χωρίς το ξενοδόχο. Ο στρατός της χώρας του θα τον επιστρατεύσει στην Αγκόλα, -μέχρι τότε αποικία της Πορτογαλίας- που μάχεται για την αυτοδιάθεσή της. Μακριά από την αγαπημένη του σύζυγο, στη κόλαση των εχθροπραξιών, ο νεαρός γιατρός γράφει καθημερινά γράμματα στην αγαπημένη του, αρνούμενος ψυχικά να ενσωματωθεί στο πολεμικό πεδίο.

Ο 40 χρόνος Πορτογάλος σκηνοθέτης Ίβο Μάρκες Φερέιρα, ακολουθεί τον δρόμο που χάραξε ο συμπατριώτης του και περίπου συνομήλικος του Μισέλ Γκόμεζ, με το « Tabu» του 2013, μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη τα γράμματα του Αντόνιο Λόμπο προς τη σύζυγό του Μαρία Χοσέ, κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα οποία δημοσιεύθηκαν το 2005.

Ενώ το έργο του δεν φαίνεται να διαθέτει κανένα πολιτικό υπόβαθρο, ο πόλεμος των ερωτικών επιστολών προς τη γυναίκα του, δημιουργεί το τέλειο περιβάλλον αντιπαραβολής, από τη μια, της τερατώδους κατάστασης καθημερινής βίας και από την άλλη, του μεγαλείου που κρύβει ο έρωτας, η ιερότητα του, που τον μεταφέρει στον φαντασιακό κόσμο πέρα και έξω από τα γήινα και πολλές φορές επιβαλλόμενα συμβάντα και ακριβώς αυτό το βάθος της συγκεκριμένης ιδεατότητας, είναι το θετικό χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της ασπρόμαυρής-όπως και το « Tabu»- ταινίας. Μας υπενθυμίζει εν ολίγοις, πως η ελπίδα της ανθρωπότητας βρίσκεται στην αγάπη. Αναφορά με πολλούς αποδέκτες.

Το ρομαντικό και όμορφο όραμα του Ίβο Μάρκες Φερέιρα, χάνεται όμως, σε ένα -σχεδόν δίωρο-επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η φωνή της Μαρία Χοσέ (Margarida Vila-Nova) μετατρέπεται σε βασικό όχημα του σκηνοθέτη, διαβάζοντας επί μακρόν, τα ερωτικά γράμματα του συζύγου της, με τη κάμερα να είναι τοποθετημένη στον Αντόνιο Λόμπο (Miguel Nunes) προσπαθώντας να ισορροπήσει την ανάγκη για επιβίωση και τις ενδόμυχες κραυγές του, να φύγει μακριά. Ένα τέτοιο σενάριο, δεν είναι αρκετό για να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον μας μέχρι τέλους, χρειάζονταν εμβόλιμα δυνατά αφηγηματικά παρακλάδια, τα οποία απουσίαζαν και ήταν κάτι περισσότερο από αναγκαία, στο συγκεκριμένο έργο. Ταυτόχρονα, και η κινηματογράφηση του, παρότι διέθετε κάποιες αναλαμπές οπτικά ονειρικές-όπως ήταν μετενσάρκωση του ενός προσώπου με το άλλο, ήταν λιγότερο τολμηρή από το ίδιο το θέμα που διαπραγματεύεται.