The Lunchbox

Δραματική κομεντί, 104΄, Ινδία – Γαλλία – ΗΠΑ- Γερμανία, 2013

Πρωτότυπος Τίτλος: Dabba, Γλώσσα: Ινδικά/ Αγγλικά

Του Ριτές Μπάτρα

Με τους Ιρφάν Καν, Νιμράτ Καούρ, Ναβαζουντίν Σιντίκι

«Καμιά φορά ένα λάθος τρένο σε βγάζει στο σωστό προορισμό». Ένα μοτίβο που ακούγεται στην ταινία και εμπεριέχει μεγάλη δόση αλήθειας. Τουλάχιστον στην περίπτωση του μοναχικού λογιστή Σαατζάν (ο σπουδαίος Ιρφάν Καν του «Slumdog Millionaire» και της «Ζωής του Πι») που εργάζεται σε μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία και βλέπει έκπληκτος κάποιο “νταμπαβάλα” να του παραδίδει ένα lunchbox γεμάτο με θεσπέσιο φαγητό. Εδώ και 120 χρόνια στη Μουμπάι, κάθε πρωί 5.000 νταμπαβάλα (Dabbawallahs), δηλαδή τοπικοί κούριερ φαγητού, διανέμουν ζεστά γεύματα από την κουζίνα των νοικοκυρών στα γραφεία των συζύγων τους. Το λάθος αυτό – η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι μόλις μία στο εκατομμύριο σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ που θεώρησε σχεδόν αλάνθαστο το παμπάλαιο κωδικοποιημένο σύστημα διανομής των νταμπαβάλα – θα γίνει αφορμή για να ξεκινήσει μια ιδιαίτερη σχέση δια αλληλογραφίας μεταξύ του λογιστή και της νοικοκυράς. Φυσικά το μέσο είναι πάντα το ίδιο: ένα lunchbox που όμως ανάμεσα σε κάποια από τα λαχταριστά πιτάκια του κρύβει κι ένα νέο γράμμα.

Ένα φιλμ χάρμα ιδέσθαι. Απολαυστικό, φρέσκο και γευστικό σαν τα φαγητά που μαγειρεύει η γλυκιά Ίλα. Παντρεμένη, νεαρή μητέρα και μοναχική σύζυγος, η Ίλα αναπάντεχα βρίσκει μια διέξοδο – και μαζί χαραμάδα φωτός και αισιοδοξίας- από τη μιζέρια ενός γάμου καταδικασμένου στο σκοτάδι και την έλλειψη επικοινωνίας. Ο κυνικός κι απαθής Σαατζάν από την άλλη, είναι ένας μεσήλικας χήρος που έχει πάψει προ πολλού να έχει ενδιαφέρον για οτιδήποτε. «Παρακολουθώ τηλεόραση» είναι η απάντηση του στην ερώτηση του αφελή βοηθού του Σαίκ (χαρακτήρας- κλειδί για την εξέλιξη της πλοκής και κυρίως των χαρακτήρων) για το τι κάνει στον ελεύθερο χρόνο του. Θα ανακαλύψει όμως ξανά τη γεύση του σπιτικού φαγητού και μαζί τη χαμένη όρεξη του για ζωή. Η συναισθηματική ζεστασιά και ο βαθιά ανθρωπιά που βγάζει το φιλμ οφείλεται στην «επαφή» δύο μοναχικών ψυχών. Δύο ανθρώπων που δεν περιμένουν τίποτε πλέον από την προδιαγεγραμμένη καθημερινότητα τους. Θα φτάσουν όμως στο σημείο να την αμφισβητήσουν κάποια στιγμή και θα αναθεωρήσουν τις επιλογές τους. Στα αφοπλιστικά, συγκινητικά γράμματα που ανταλλάσουν αφουγκραζόμαστε τη δική τους λαχτάρα κάθε φορά που διαβάζουν τις πρώτες γραμμές.

Σε ένα χαοτικό, δύσκαμπτο και αναχρονιστικό περιβάλλον, αυτό της «απάνθρωπης» Μουμπάι, χρειάζεται μεγάλα ψυχικά αποθέματα για να διατηρήσει κάποιος τα όνειρα του ζωντανά. Η αλληλογραφία των 2 ξένων αρχίζει με τα τυπικά («ευχαριστώ που επέστρεψες καθαρά τα κουτάκια»), εξελίσσεται στα αναμενόμενα (ειλικρίνεια, αλληλοσεβασμός και κατανόηση) και καταλήγει στα… προβλέψιμα; Όχι ακριβώς. Η συνάντηση που όλοι περιμένουν ίσως να πραγματοποιηθεί. Ίσως κι όχι. Σημασία έχει ότι αυτοί οι δύο ξένοι μοιράστηκαν ένα κοινό δρόμο, χωρίς να συναντηθούν ποτέ, σταματώντας για λίγο το χρόνο ώστε να τραβήξουν τα όνειρα τους από την λάσπη της Μουμπάι.

Πικρό, μελαγχολικό το χιούμορ στο υπέροχο σκηνοθετικό ντεμπούτο ενός ταλαντούχου ινδού σκηνοθέτη. Μαζί με έναν παλιομοδίτικο, εξωτικό ρομαντισμό. Αυτά τα δύο στοιχεία συνδυαζόμενα με μια κομψή, φινετσάτη αφήγηση που φέρνει στο νου το στιλιστικό σύμπαν του Γουόν Καρ Γουάι και την αφοπλιστική λεπτότητα του Σατιαζίτ Ρέι, μετατρέπουν το «Lunchbox» σε μια σπάνια κινηματογραφική απόλαυση. Με συμβολισμούς και προβληματισμό που παραπέμπουν ευθέως στη «Μοναχική γυναίκα» του Ρέι, το «Lunchbox» (που τιμήθηκε στις Κάνες τo 2013 με το βραβείο Εβδομάδας Κριτικής) του ταλαντούχου Ριτές Μπάτρα, αποδίδει επακριβώς την ερμηνεία στον όρο feelgood ταινία.

«The Lunchbox» από 4/9 στους κινηματογράφους σε διανομή Feelgood