Μέλι (Miele)

Δράμα, 93′, Γλώσσα: Ιταλικά, Ιταλία 2013

της Βαλέρια Γκολίνο

Με τους Τζασμίν Τρίνκα, Κάρλο Τσέκι, Λίμπερο ντε Ρέντζιο

Έργο πάνω στο αμφιλεγόμενο θέμα της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας που απεικονίζει νηφάλια πρόσωπα, καταβεβλημένα από ασθένειες , από την κούραση της ζωής και της ψυχής.

Διεισδυτικό ποιητικό φιλμ για δοκιμασμένους σινεφίλ, που θέτει αναπάντητα ερωτήματα και ταυτόχρονα με επιδεξιότητα απορροφά τους όποιους μελοδραματισμούς περικλείει η λέξη «θάνατος». Το πρόβλημα της ταινίας είναι ότι αρχικά φλυαρεί σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο στους ίδιους χώρους, με τα ίδια πρόσωπα που συνομιλούν για το ίδιο θέμα, μαζί με την μερικώς αμήχανη- σκιαγράφηση του κεντρικού προσώπου.

Ο τίτλος  «Μiele» , γεννήθηκε από την πένα του συγγραφέα Μάουρο Κοβάσιτς και είναι το ψευδώνυμο πίσω από το οποίο κρύβεται η φοιτήτρια Ιρένε.  Η νεαρή γυναίκα επιλέγει να κερδίζει τα προς το ζην καθοδηγώντας άτομα που πάσχουν από βαριές ασθένειες στην πορεία τους προς την ευθανασία. Χρησιμοποιεί φάρμακο για τα σκυλιά που δεν κυκλοφορεί στο ιταλικό εμπόριο. Η μητρική απώλεια την στοιχειώνει κάθε φορά που βρίσκεται αντιμέτωπη με την μακάβρια φύση του επαγγέλματός της, ωστόσο δείχνει να λειτουργεί σαν ρομπότ. Διατηρεί δεσμό με συνομήλικο της, αποκρύπτοντας του τη διπλή ιδιότητα της.

Κάπου στα μισά του έργου θα συναντήσει τον καταθλιπτικό  χήρο ονόματι Γκριμάλντι(  απ’ εδώ ξεκινάει και το ουσιαστικό ενδιαφέρον) που έχει χάσει κάθε κίνητρο για τη ζωή. Θα ανακαλύψει ότι ο καλοδιατηρημένος κύριος δεν πάσχει από ανίατη ασθένεια και θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να τον σώσει από την αυτοκαταστροφή. Η Ιρένε πλέον είναι εύθραυστη, βρίσκεται διαρκώς σε σύγκρουση με τον εαυτό της, και αναγκάζεται να θέσει υπό αμφισβήτηση όλες τις προηγούμενες επιλογές της.

Στο πολύπλοκο σκηνοθετικό της ντεμπούτο η Ελληνοϊταλίδα σταρ Βαλέρια Γκολίνο πιστώνεται για το θάρρος της να κολυμπήσει στα βαθιά νερά του λεγόμενου art-house σινεμά και ξεχωρίζει για τη σοφία της να παραμείνει ουδέτερη στα ηθικά διλλήματα που τίθενται , για την αισθητική φινέτσα που αποτυπώνεται σε κάθε καρέ, για την ορθή χρήση της καταπραϋντικής από τις εντάσεις μουσικής,  μα πρωτίστως για την επιλογή της 33χρόνης Τζασμίν Τρίνκα. Η υποκριτική της αρμόζει πλήρως στις περιστάσεις, με  κυμαινόμενη ένταση και χωρίς εξεζητημένα στοιχεία. Η ιταλίδα ηθοποιός κρατάει το δηλητήριο αλλά και τις ηθικές αξίες ενός ανελέητα σκληρού ρόλου. Σε κάποιες στιγμές μας  θυμίζει την κρίση ταυτότητας και την αλληγορική-σουρεαλιστική συμπεριφορά της Αγγελικής Παπούλια στις Άλπεις του Λάνθιμου.

Η Γκολίνο παρότι σε δύο-τρεις περιπτώσεις προδίδεται από τη σκηνοθετική της απειρία( παράδειγμα το διεκπεραιωτικό φινάλε), προσπαθεί να  κινηθεί  στην ίδια κατεύθυνση με το «Amour» του Χάνεκε, δηλαδή αποφεύγει το δέλεαρ μιας  ηθικοπολιτικής ρητορείας για την ευθανασία. Την ίδια στιγμή αποκαλύπτει εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας, των απεγνωσμένων ανθρώπων, που δεν διστάζουν πίσω από τις κλειστές πόρτες να προχωρήσουν σε μια τέτοια πράξη. Έμμεση κριτική για το υπαρκτό ζήτημα που απασχολεί την ιταλική κοινωνία-ίσως σε μεγαλύτερο βαθμό από την ελληνική- με το κράτος να αρνείται να ρυθμίσει αυτό το μακάβριο φαινόμενο που έχει διεισδύσει σιωπηλά στον εθνικό ιστό.

Άραγε μπορεί να ρυθμιστεί κάτι τέτοιο ή εσαεί θα παραμένει σκοτεινή η διαχωριστική γραμμή, δηλαδή πότε θα επιτρέπεται ο υποβοηθούμενος θάνατος και πότε όχι.

Η σχέση της Ιρένε με τον υγιή στο σώμα Γκριμάλντι σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί, λειτουργεί προβοκατόρικα, με τον σεναριογράφο και την Γκολίνο να τεντώνουν το σκοινί για να αναδείξουν τελικά τις υπαρκτές αντιφάσεις ενός βιοηθικού θέματος που μας έχει προ πολλού κτυπήσει την πόρτα.

“Μέλι” από 16/1 στους κινηματογράφους σε διανομή Strada