Ντιτρόιτ

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, εκκρεμεί μια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας και άλλη μία πυρηνική δοκιμή της Βορείου Κορέας, αποφάσεις και ενέργειες που πιθανότατα θα πυροδοτήσουν την μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση για την ανθρωπότητα και την μεγαλύτερη πρόκληση για την αμερικανική υπερδύναμη.

Ενώ παραμένει άγνωστη η εξέλιξη αυτή, μετά βεβαιότητος μπορούμε να ισχυριστούμε, πως η  πλέον ταραχώδης δεκαετία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν αυτή του ‘60. Ο  Ψυχρός Πόλεμος με το αντίπαλο κομμουνιστικό δέος, βρισκόταν στο αποκορύφωμά του( Η εισβολή στον Kόλπο των Χοίρων, ο Πόλεμος στο Βιετνάμ), ενώ στο εσωτερικό, η απίστευτη πόλωση ανάμεσα σε Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς( δολοφονία Κένεντι)  και η φυλετική διαίρεση, δημιούργησαν μια κατάσταση….εκρηκτική.

 Χαράματα 23ης Ιουλίου 1967 στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν, η αστυνομία( η οποία κατηγορείτο ήδη για ρατσιστικό bullying), έκανε έφοδο σε μπαρ, στο οποίο γιόρταζαν την επιστροφή τους στη χώρα, Αφροαμερικανοί στρατιώτες. Δημιουργήθηκε εκεί η πρώτη σύρραξη, για να γενικευτεί λίγα λεπτά αργότερα, στα δυτικά προάστιά της.

Νεαροί μαύροι, εξεγέρθηκαν και  συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις. Οι ταραχές κράτησαν 5 μέρες. 33 μαύροι και 10 λευκοί έχασαν τη ζωή τους, 2000 σπίτια- καταστήματα( τα περισσότερα μαύρων) και δημόσια κτίρια, καταστράφηκαν.

 Η μοναδική γυναίκα σκηνοθέτις με βραβείο Όσκαρ καλύτερης ταινίας, η 65χρόνη Κάθριν Μπίγκελοου ( για το The Hurt Locker του 2009), αποφασίζει ένα από τα δεκάδες  τραγικά περιστατικά εκείνων των ημερών , να το μεταφέρει αυτούσιο στην μεγάλη οθόνη. Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό.

Ακολουθεί τη διαδρομή ενός νεοσύστατου συγκροτήματος της soul, τους “ Dramatics”, οι οποίοι παγιδεύονται στην πόλη, ανάμεσα στα αντιμαχόμενα πυρά και διασκορπίζονται. Δύο μέλη τους, διανυκτερεύουν σε ένα ξενοδοχείο β’ κατηγορίας. Γνωρίζουν μια παρέα επίσης Αφροαμερικανών και   δύο νεαρά λευκά κορίτσια. Η εκπυρσοκρότηση ενός ψεύτικου πιστολιού, κινητοποιεί τις αρχές, οι οποίες έψαχναν ευκαιρία να εκδικηθούν για την συνεχιζόμενη εξέγερση. Ένας μικρόσωμος λευκός αστυνομικός, χωρίς εξουσιοδότηση, αλλά με την ανοχή των συναδέλφων του, στήνει στον τοίχο τα ” ύποπτα” πρόσωπα και ξεκινάει μια παράνομη ανάκριση, βγαλμένη από την ” Κόλαση του Δάντη”.

Η Αμερικανίδα δημιουργός, χτίζει και ενισχύει τα δραματικά γεγονότα, όχι μόνο με τις μεταβάσεις σε διαφορετικά σημεία της εξέγερσης-πριν καταλήξει για 45 λεπτά να καταγράφει τα ακραία βασανιστήρια στο διάδρομο του ξενοδοχείου- αλλά και με  γρήγορη κινηματογράφηση, χωρίς εφέ, ασφυκτικών κοντινών πλάνων, με μια κάμερα που διαρκώς τρεμοπαίζει, τροφοδοτεί το στρες, το ρεαλισμό,  θυμίζοντας  την πρόσφατη  βρετανική ταινία “71″. Το μοναδικό “θολό” σημείο, είναι τα μερικά λεπτά, στα οποία κάποιες προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών, δεν έχουν την απαιτούμενη αφηγηματική ευκρίνεια.

Παραμένει συνεπής στο προσωπικό της ύφος, και στις θεματικές της, όπως επί παραδείγματι είναι η τρομοκρατία( Μπιν Λάντεν), ο πόλεμος( Ιράκ, Αφγανιστάν) ο στρατός και η αστυνομία, όπως τα είδαμε στο δικό της  ”Zero Dark Thirty” και στο  ”The Hurt Locker.” Από το πρώτο, υιοθετεί το ρεαλιστικό αφηγηματικό ύφος και τους καταιγιστικούς διαλόγους. Εδώ στο Ντιτρόιτ,  με ξεκάθαρη τοποθέτηση κατά του ρατσισμού, των   βασανιστηρίων  , της αστυνομικής βίας( στο Zero Dark Thirty είχε επικριθεί δικαίως για διφορούμενη στάση) και από το δεύτερο,  την  κατακερματισμένη φύση του πολέμου, σε μια εξίσου εμπόλεμη ζώνη,  με διαφορετικούς πρωταγωνιστές, δημιουργώντας άρρηκτο δεσμό των νεαρών παιδιών, τα οποία συνειδητοποιούν σε αστραπιαίο χρόνο,  πως η ανεμελιά και οι απολαύσεις, είναι πια παρελθόν.

Το μέγιστο επίτευγμά της και η επισφράγιση της επιτυχίας της, είναι η σύνδεση των ηθικών επιλογών των νεαρών παιδιών,αρνούμενα να ενοχοποιήσουν αλλήλους, να βρουν δηλαδή εξιλαστήριο θύμα, παράλληλα με τον αμοραλισμό και τον ρατσισμό του αστυνομικού-καθοδηγητή,  επίσης την ανέχεια των συναδέλφων του και  την πονηρή τακτική του μαύρου νυχτοφύλακα,  που βλέπει και δεν αντιδρά.

Ξετρυπώνει όλες τις ηθικές ή μη επιλογές του καθενός, σε όλα τα στάδια της ιστορίας, η οποία δεν τελειώνει μέσα στο αιματοβαμμένο μοτέλ, αλλά συνεχίζεται στις αίθουσες των δικαστηρίων και  τελικά εξυψώνει το πλέον ηθικό πρόσωπο της ιστορίας.

Ταινία με άψογη κινηματογράφηση, πολλά και ξεκάθαρα μηνύματα, βοηθώντας τους  Γουίλ Πούλτερ, Τζον Μπογιέγκα, Άντονι Μακί,, Χάνα Μουράι και  Κέιτλιν Ντέβερ,  να παίζουν τους καλύτερους ρόλους,  της μέχρι τώρα καριέρας τους. Ίσως η πιο άρτια ταινία της Κάθριν Μπίγκελοου.

“Ντιτρόιτ” από την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου στους  κινηματογράφους σε διανομή Odeon