Ο Θεός Δεν Μοιράζει Καραμέλες

Ντοκιμαντέρ,73′,Ελλάδα 2014

Του Βαγγέλη Καλαμπάκα

Γράφει η Ελίνα Τραιφόρου

«Ο Θεός Δεν Μοιράζει Καραμέλες» του Βαγγέλη Καλαμπάκα έρχεται από την Αιθιοπία στην Ελλάδα έχοντας κερδίσει το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ της Κριτικής Επιτροπής των Παιδιών στο 18ο Φεστιβάλ Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους.
Σ’ένα χριστιανικό ορφανοτροφείο, στην Αντίς Αμπέμπα παιδιά διαφόρων ηλικιών ζουν με τη βοήθεια νοσοκόμων, βρεφοκόμων και εθελοντών. Η ταινία παρακολουθεί την καθημερινότητα των παιδιών αυτών, μέσα από τις σχέσεις τους με το προσωπικό, τη σχέση μεταξύ τους και δίνοντας έμφαση στο ρόλο της εκμάθησης και της θρησκείας.

Ο Βαγγέλης Καλαμπάκας καταγράφει έναν άλλο κόσμο μακρινό και αλλιώτικο από το τοπίο ενός αστικού δυτικού πολιτισμού, χρησιμοποιώντας στυλ cinema verite, αποφασίζοντας να μην παρέμβει με αφήγηση ή συνεντεύξεις. Έτσι μέσα από την παρατήρηση δημιουργείται η αίσθηση ότι ο θεατής βρίσκεται εκεί, στην Αιθιοπία, σαν σιωπηλός μάρτυρας του ορφανοτροφείου.
Στο μέρος αυτό τα υλικά αγαθά των δυτικών φαντάζουν ως μάννα εξ ουρανού, τρως με τα χέρια, πλένεσαι στον κουβά, και κοιτάζεις με ανοιχτό στόμα ακόμα την τηλεόραση ενώ παίζει τα «Παιχνίδια Επιβίωσης» του Λι Ταμαχόρι, παλεύοντας για την δική σου επιβίωση.
Σωτήρια όμως η αγάπη που μαθαίνεται από την συνεργασία και την ομαδικότητα ως μέσο για να ευημερήσει το άτομο. Είναι σπουδαίο μάθημα αυτό και χτυπάει το καμπανάκι για όλες τις κοινωνίες που θέτουν την προσωπική ευτυχία πάνω από το κοινό καλό. Από την άλλη δυστυχώς το να βάφεις με χρώμα έναν βασιλιά ή να μαθαίνεις πως το πρωί πρέπει να τρως δημητριακά είναι άτοπο και παραπλανητικό. Κι ακόμα περισσότερο ταπεινωτικό να πετάς πράγματα σ’έναν άνθρωπο σαν να δίνεις ψίχουλα στα περιστέρια.

«Όταν δοξάζουμε τον παντοκράτορα λύνουμε όλα μας τα προβλήματα… το όνομά του θεραπευτικό». Η πίστη στο Θεό προβάλλεται ως ελπίδα για το μέλλον, ως άτυπη ψυχοθεραπεία. Γίνεται άλλοτε σπαρακτική κραυγή, άλλοτε χορός και μουσική. Μια κατήχηση που διαφαίνεται ως μονόδρομος και δεν σε αφήνει να παρεκκλίνεις από τις αρχές τις.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο σκηνοθέτης κρατά αποστάσεις. Καταγράφει έμμεσα αυτά τα ερωτήματα χωρίς να δίνει σαφείς απαντήσεις αφήνοντας τον θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το cinema verite δεν είναι απλά ζήτημα αισθητικής ή ψυχολογίας αλλά και ζήτημα περιγραφής της πολυπλοκότητας των ανθρώπινων συσχετισμών και ομάδων. Θα μπορούσαν ωστόσο να αποφευχθούν στιγμές ή σκηνές επαναληπτικότητας για ένα πιο «δεμένο» αποτέλεσμα. Κρατάω στη μνήμη μου δυο περιστέρια διαφορετικού χρώματος να κάθονται δίπλα δίπλα. Κι εύχομαι τα ψίχουλα να γίνουν τροφή για σκέψη, με ανοιχτούς ορίζοντες ώστε να μπορέσουν και τα δυο περιστέρια να ανοίξουν τα φτερά τους και να ταξιδέψουν πέρα από τα χάρτινα στενά «κουτάκια» των όποιων παρωπιδισμών τους.

“Ο Θεός Δεν Μοιράζει Καραμέλες” από 4/2 στους κινηματογράφους σε διανομή Mamaloukou PR