Ψάχνοντας τον Sugar Man

Ντοκιμάντέρ, Μουσική Βιογραφία, 86′ Η.Π.Α 2012

του Μάλικ Μπεντζελουλ

Το ντοκιμαντέρ «Ψάχνοντας τον Sugar man», για τον μουσικό Σίξτο Ροντρίγκεζ, σάρωσε δεκάδες βραβεία, από τις δικές μας Νύχτες Πρεμιέρας, μέχρι τα BAFTA, πήρε και Όσκαρ. Κι όχι αδίκως. Η ταινία βασίζεται σχεδόν εξολοκλήρου στη  ζωή του καλλιτέχνη, και διερευνά την  αινιγματική του φιγούρα μέσα από το στοιχείο της έκπληξης.

Η ιστορία ξεκινά σε ένα μπαρ, εκεί που ο Ροντρίγκεζ έκανε τα πρώτα του βήματα, και ακολούθως μεταφερόμαστε στις αρχές του 70 , όταν κυκλοφόρησαν οι πρώτοι του δίσκοι , το «Cold Fact» και το «Coming from Reality». Οι δύο μουσικές συλλογές, παρά τις θετικές κριτικές, δεν είχαν ανάλογη τύχη στις αμερικάνικες πωλήσεις, κι ο Ροντρίγκεζ εξαφανίστηκε από τα μουσικά δρώμενα.

Το «Cold Fact» από την άλλη, έγινε τόσο διάσημο στην Νότιο Αφρική ώστε αποτέλεσε ένα σημαντικό μέσον έκφρασης εναντίον του Απαρτχάιντ.  Η μουσική του Ροντρίγκεζ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης επαναστατικών μηνυμάτων για τους αντικαθεστωτικούς καλλιτέχνες. Παρ’όλη την φήμη του αμερικάνου μουσικού στην Νότιο Αφρική, κανείς δεν γνώριζε περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή του.

Ο Στίβεν Σέγκερμαν με το παρατσούκλι «Sugar», που προέρχεται από ένα τραγούδι του Ροντρίγκεζ, στις σημειώσεις μιας επανέκδοσης ενός άλμπουμ του, ζήτησε τη βοήθεια ντετέκτιβ μουσικολόγου για να διερευνήσει το θέμα.

Η συνέχεια είναι τόσο ευφάνταστη που ξεπερνά την μυθοπλασία και απογειώνει την ταινία, από ένα καλογυρισμένο ντοκιμαντέρ για έναν μουσικό, σε μια ταινία με πολλαπλές διαστάσεις.

Η  περιγραφή του Ροντρίγκεζ από τρίτους μέσα σε ένα μπαρ στο Ντιτρόιτ, όπου ο ίδιος ακούγεται να τραγουδά και κάπου στο βάθος φαίνεται με την πλάτη του γυρισμένη, δεν είναι καθόλου τυχαία. Αυτή η σκηνή με το μουντό και ατμοσφαιρικό τοπίο, με τον μουσικό ήρωα χαμένο και δυσδιάκριτο, μπορεί να νοηθεί και ως μια σκηνή-μεταφορά της όλης ομιχλώδους και συγκεχυμένης πορείας προς την αλήθεια για το τί συνέβη με τον Ροντρίγκεζ.

 Σ’ ένα άλλο επίπεδο, διαφαίνεται μέσα από αυτή την σκηνή πως ο Ροντρίγκεζ δεν ήθελε να προβάλλει το εγώ του, αλλά μόνο τα τραγούδια του.  Το πορτραίτο ενός σεμνού επαγγελματία  αποτυπώνεται από τη σημασία που δίνει στον ήχο  και καθόλου στην αυτοπροβολή και στην εικόνα του.

Στο αισθητικό κομμάτι, η ταινία δένει με ιστορικά ντοκουμέντα που προβάλλονται, με  ερασιτεχνικά βίντεο, με συνεντεύξεις,  με πλάνα διαφορετικών πόλεων,  και με  τη χρήση animation. Συνεκτικός πυρήνας όλων αυτών, το κεντρικό πρόσωπο και η διαδρομή του,  πλαισιωμένη από την ονειρική  μουσική του σάουντρακ.

To «Searching for Sugar Man» συνεχώς κινεί την περιέργεια και το ενδιαφέρον του θεατή, σε επίπεδο δράσης, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει συναισθηματική ένταση, όσο φτάνει προς την κορύφωση και την αποκάλυψη της πραγματικότητας.

Είναι  ένα εξαιρετικό- πολυδιάστατο έργο  ειδικά πάνω στον τρόπο οργάνωσης της μουσικής βιομηχανίας και στην δύναμη της μουσικής, αλλά η επιτυχία αυτής της ταινίας βρίσκεται και στο κοινωνικοπολιτικό της περιεχόμενο. Εν τέλει, είναι ένα μάθημα για την ανθρώπινη ύπαρξη και τις  αξίες της ζωής.

Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ 2012

Το “Ψάχνοντας τον Sugar Man” απο 21/11 στους κινηματογράφους σε διανομή Filmtrade/Σπέντζος