Selma

Ιστορικό βιογραφικό δράμα, 128′, Μ.Βρετανία/Η.Π.Α 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: Selma

Γλώσσα: Αγγλικά

Της Άβα ΝτυΒερνέ

Με τους  Ντέιβιντ Ογιελόβο, Τομ Ουίλκινσον, Μάρτιν Σιν, Κούμπα Γκούντινγκ Τζούνιορ

Το 1965 στην πολιτεία της Αλαμπάμα παίζεται ένα θρίλερ. Ο δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είναι αποφασισμένος να πατάξει μια για πάντα τη ρατσιστική βία εις βάρων των μαύρων. Ταυτόχρονα στοχεύει να αναγνωριστούν από την αμερικανική κυβέρνηση τα πολιτικά κι ανθρώπινα δικαιώματα των αφροαμερικανών, πραγματοποιώντας μια δυναμική καμπάνια για το δικαίωμα ψήφου. Ο πρόεδρος Τζόνσον πάντως δεν δείχνει διατεθειμένος να βοηθήσει έμπρακτα τον αγώνα του Κινγκ. Ο τελευταίος αν και πιέζεται έντονα από τους πιο σκληροπυρηνικούς αφροαμερικανούς (ανάμεσα στους οποίους ηγετικό ρόλο παίζει κι ο Μάλκομ Χ που μιλάει απαξιωτικά για τον Κινγκ αποκαλώντας τον «θρησκόληπτο Μπαρμπα-Θωμά»), αρνείται να υποστηρίξει την ένοπλη πάλη και κρατάει τους οπαδούς του μακριά από τη βία. Δεν μπορεί όμως και να τους προστατεύσει από αυτήν. Μια ειρηνική πορεία από την πόλη Σέλμα προς την πρωτεύουσα της πολιτείας Αλαμπάμα, το Μοντγκόμερι, θα βαφτεί στο αίμα από την πρωτοφανή αγριότητα της αστυνομίας κατά των ειρηνικών διαδηλωτών.

Η αφροαμερικανίδα Άβα ΝτιΒερνέ είναι μια ανερχόμενη και πολλά υποσχόμενη σκηνοθέτις. Με το ντεμπούτο της, το 2008 με το ντοκιμαντέρ «This in the life» που αφορά στην ιστορία του αμερικανικού χιπ χοπ, έστρεψε για πρώτη φορά το ενδιαφέρον των κριτικών πάνω της. Ακολούθησε μια σειρά τηλεοπτικών κυρίως δουλειών, για να ακολουθήσει το 2012 η δεύτερη μυθοπλασίας ταινία της με τίτλο «Middle of nowhere» (ένα οικογενειακό δράμα με πολιτικό προφίλ), χάρη στην οποία έγινε η πρώτη αφροαμερικανίδα σκηνοθέτιδα που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ του Σάντανς.

Οι προσδοκίες για το «Selma» ήταν μεγάλες κι ως ένα βαθμό επιβεβαιώθηκαν (πρόκειται για μια ευσυνείδητη, συγκινητική, δίχως υπερβολές δουλειά), συνεχίζοντας ουσιαστικά στο δρόμο της αντιρατσιστικής κουβέντας που άνοιξε πέρυσι με το «12 χρόνια σκλάβος». Με δύο υποψηφιότητες για όσκαρ, αυτά της καλύτερης ταινίας και τραγουδιού για το βραβευμένο με Χρυσή Σφαίρα “Glory” των Common και John Legend, άλλος σκηνοθέτης μπορεί και να ήταν ικανοποιημένος. Όχι όμως και η ΝτιΒερνέ, που με την υποστήριξη πολλών σταρ του Χόλιγουντ (κυριότερη ένθερμη υποστηρικτής της η Όπρα Γουίνφρεϊ που είναι εκτός από πρωταγωνίστρια και συμπαραγωγός του φιλμ), αντέδρασε στην απόφαση των μελών της Ακαδημίας να μην είναι το φιλμ υποψήφιο στις κυριότερες «βαριές» κατηγορίες, αν και η δυσαρέσκεια της εκφράστηκε κυρίως με την απογοήτευση της που απουσίαζε ο πρωταγωνιστής Ντέιβιντ Ογιέλοου από τη λίστα των κορυφαίων αντρικών ερμηνειών. Το γεγονός αυτό ερμηνεύτηκε ως μποϊκοτάζ του φιλμ από τα Όσκαρ, ξεσηκώνοντας σάλο στο Διαδίκτυο («Oscars so white» ο τίτλος στην κουβέντα που άναψε στο Twitter) κατά του υπερήλικου, λευκού πλειοψηφικού σώματος των εκλεκτόρων της Ακαδημίας. Αυτές οι ενστάσεις με μια λέξη είναι υπερβολικές.

Παρά τη σωστή διαπίστωση πως όντως οι περισσότεροι εκλέκτορες των Όσκαρ είναι ηλικιωμένοι και λευκοί (μόλις το 8% των μελών της Ακαδημίας είναι μαύροι), το «Selma» σκηνοθετικά δεν έχει να παρουσιάσει κάποια άξιου λόγου πρωτοτυπία ή διαφοροποίηση από φιλμ αυτού του είδους. Μάλιστα διαπράττει το λάθος να ακολουθήσει την πεπατημένη των δραματικών βιογραφιών, με την ακαδημαϊκή ανάγνωση της αληθινής ιστορίας και την υπογράμμιση όλων των ευδιάκριτων (κι ενίοτε μονοδιάστατων) συμβόλων για να φορτιστεί συναισθηματικά η ούτως ή άλλως έντονη ιστορία. Όλο το κέντρο βάρους λοιπόν πέφτει στην προσωπικότητα του Κινγκ και την καταγραφή των γεγονότων που οδήγησαν στην ιστορικής σημασίας κατάργηση του νόμου που έθετε προϋποθέσεις ή περιορισμούς στο δικαίωμα ψήφου των μαύρων. Μέχρι τότε είχαν το δικαίωμα μόνο όσοι αφροαμερικανοί είχαν την οικονομική ικανότητα και την «συστατική επιστολή» κάποιοι λευκού συμπολίτη τους. Η ειρηνική πορεία από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερι ήταν εκείνη που το άλλαξε αυτό, με το ανάλογο τίμημα φυσικά.

Η προσωπικότητα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ παρουσιάζεται όπως την φαντάζεται κανείς. Ένας γνήσια ανθρωπιστής, χαρισματικός ρήτορας, θεμελιωδώς καλός που κηρύσσει το νόημα της αγάπης χωρίς να υποκύπτει σε προκλήσεις ή πειρασμούς (με εξαίρεση την αδυναμία του στο ωραίο φύλο αν και παντρεμένος) και βαθιά οραματιστής για τις ριζικές αλλαγές που θα ζούσαν οι επόμενες γενιές. Και, το κυριότερο, ένας αποτελεσματικός διαπραγματευτής όπως μαρτυρούν οι συναντήσεις του με τον πρόεδρο Τζόνσον. Ο Ντέιβιντ Ογιέλοου είναι πειστικός, αποπνέει την ήρεμη δύναμη του περίφημου χαρακτήρα του και επιτρέπει να φανεί στο θεατή η ανθρώπινη πλευρά ενός κατά τ’ άλλα μεσσιανικού ήρωα. Το παρακάνει κάπως η ΝτιΒερνέ στις χριστιανικές διδαχές (παντελώς άστοχος ο διάλογος στη φυλακή μεταξύ Κινγκ και συναγωνιστή του με απομνημόνευση εδαφίων από το Κατά Ματθαίων Ευαγγέλιο όπως και το άνευ ουσιαστικού λόγου φινάλε) και τους νεκρούς χρόνους που δεν εξυπηρετούν τίποτα στην ξεδίπλωση της δράσης. Εκεί που βγαίνει νικήτρια είναι στις άριστα αποτυπωμένες σκηνές πλήθους και τον παραλληλισμό τους με τα αυθεντικά τηλεοπτικά ντοκουμέντα και φυσικά στη χαμηλότονη απόδοση της ιστορίας της, την οποία εύστοχα διανθίζει με τον επιτακτικό ουμανισμό και την ξεχωριστή αύρα που συνοδεύει ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός εν τη γεννέσει του.

Selma από 5/2 στους κινηματογράφους σε διανομή Odeon