Σιωπή

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

«Αν φτιάξεις χίλιους χάρτινους γερανούς, ένας γερανός θα πραγματοποιήσει την επιθυμία σου», είναι το σλόγκαν ενός ιαπωνικού μύθου και  ο διάσημος σκηνοθέτης τον υιοθετεί, για να επισημάνει τα εμπόδια, μέχρι την ολοκλήρωση της « Σιωπής», του πλέον κοπιώδους έργου του, το οποίο ξεκίνησε να σχεδιάζει στα τέλη του ’80, βάζοντάς το αργότερα στο πάγο, μετά από οικονομικές δυσχέρειες και τους  εσωτερικούς του δισταγμούς, στο πως θα προσαρμόσει του ομώνυμο  μυθιστόρημα του Σουσάκου Έντο.

Πώς να μην διστάσει, όταν αποφασίζει να διαβεί δύσβατα μονοπάτια, όπως είναι  η σχέση του ανθρώπου με την πίστη και με  το Θείο;

O Μάρτιν Σκορτσέζε καθοδηγείται από την άγρια καταστολή και την εξόντωση  των χριστιανών στην Ιαπωνία τον 17ο αιώνα, μετά την αποκαλούμενη «Επανάσταση Σιμαμπάρα».

Κεντρικός χαρακτήρας της υπόθεσης είναι ένας Πορτογάλος Ιησουίτης ιερέας ( Φερέιρα) που έχει ως αποστολή να εξαπλώσει τον χριστιανισμό στην Ιαπωνία και που διώκεται κατά την παραμονή του εκεί. Δύο ομοεθνείς του ιεραπόστολοι, στέλνονται στο Ναγκασάκι, για να βρουν τα ίχνη του και να ενισχύσουν τη διάδοση της θρησκείας τους, αντιμέτωποι τελικά με την ανελέητη βία των Ιαπώνων.

Τα υπονοήματα της ταινίας, για τον ακραίο θρησκευτικό φανατισμό των ημερών μας, είναι αμφιλεγόμενα. Ο,τι πάει να χτίσει ο πονηρός Σκορτσέζε, το θολώνει και το  εξουδετερώνει.

Ο τίτλος και τα  μηνύματα της, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν απλοϊκά- θρησκευτική ευλάβεια, μισαλλοδοξία, απομυθοποίηση-,  θυμίζοντας συζητήσεις παιδιών της Α’ Γυμνασίου (ένας ιεραπόστολος μπορεί να σωπάσει ή να  θεωρεί « Ιούδας», αν στην προσπάθεια του να σώσει τους πιστούς του, εκβιαστεί και δηλώσει αναίρεση της πίστης του;).

 Όταν προσκρούει σε εμπόδια, ακολουθεί το είδος που παίζει στα δάχτυλά, αναδεικνύει τη βία μέσα από την εικόνα.  Ως ειδικός του κινηματογραφικού μέσου, επιμηκύνει με διάφορες εμβόλιμες ιστορίες-άνευ σημασίας-το πρώτο μέρος, σε ένα φιλμ τελικά 160 λεπτών.

Στην πραγματικότητα, ο σκηνοθέτης επιθυμεί να εξαγνιστεί και να αποκρούσει τα πυρ ομαδόν των καθολικών και των ορθοδόξων, 30 χρόνια μετά το σάλο που προκάλεσε, ο  « Τελευταίος Πειρασμός του Χριστού». Ο θεατής -θέλοντας και μη- συμπάσχει με τις συμφορές των χριστιανών σταυροφόρων στην Ανατολική Ασία,  όμως ο Σκορτσέζε δεν μπορεί να κατηγορηθεί από τους Ιάπωνες για εμπάθεια, επειδή ακριβώς, όσα διηγείται, έγιναν, και ταυτόχρονα, αμυδρά, μέσα από τον ιεραπόστολο Φερέιρα, αφήνει κάποια υπονοούμενα για  το δόγμα του «αλάθητου» χριστιανισμού. Με αυτό τον τρόπο, όλοι είναι happy.

Ο Άντριου Γκάρφιλντ είναι ο πρωταγωνιστής και ο αφηγητής, μαζί με τον  Άνταμ Ντράιβερ δίνουν όλο τους το « είναι», πραγματικά συγκλονίζουν και αδικούνται από το τρέιλερ και από κάποιες μεμονωμένες κριτικές. Βρίσκουμε άνευρη και αδύναμη την παρουσία του Λίαμ Νίσον, στον γκεστ ρόλο, του πάτερ Φερέιρα.

” Η Σιωπή” από 5 Ιανουαρίου στους κινηματογράφους σε διανομή Spentzos