01
ΜΑΡΤΙΟΥ
2024
screeneye.gr
No Comments 147 Views

Στίβεν Σόντερμπεργκ: Ο άνθρωπος που δεν σηκώνει κεφάλι

sodenberg

sodenberg

Αφορμή, η νέα του ταινία  “ Logan Lucky”. Πρεμιέρα στις 31 Αυγούστου

Το αφιέρωμα επιμελείται ο Ιάκωβος Γωγάκης
Το  1989 τον αποκάλεσαν ιδιοφυΐα του κινηματογραφικού μέσου, ενώ δύο χρόνια αργότερα,τον αποκαθήλωσαν. Πρόσφατα τον είπαν και ψεύτη, οι ίδιοι  οι οποίοι κάποτε  τον επαίνεσαν.
Ανηφορίζοντας για το 55ο σκαλοπάτι της ζωής του και έχοντας σκηνοθετήσει καμιά 40αρία ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, διαφημίσεις, γράφοντας σενάρια, κρατώντας ρόλο διευθυντή φωτογραφίας, μοτέρ,  ηθοποιού και παραγωγού, ο Στίβεν Σόντερμπεργκ έδειξε να αποδέχεται το “ σκωτσέζικο ντους”, το οποίο κοινό και κριτικοί, διαρκώς  του επιφυλάσσουν. Το χαίρεται και κάποιες φορές προβοκατόρικα  το επιδιώκει.
Ιδού και η ευφυία του.
Αθώα παραπλανεί , ενώ μπορεί να χειρίζεται δεξιοτεχνικά όλα τα άνωθεν αξιώματα, όσο λίγοι. Ο τρόπος που μας  συστήθηκε στα 26 του ,είναι μοναδικός,  απευθυνόμενος -τότε- σαρκαστικά στους  αλλοτριωμένους συνομήλικούς του “μπέιμπι μπούμερ”, με τρεις λεξούλες,  προσδιορίζοντας περιεκτικά την ωμή πραγματικότητα “ Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες”. Ήταν η  ταινία-σταθμός, επαναφέροντας -μετά από χρόνια- το ανεξάρτητο σινεμά στο προσκήνιο, όπως το άφησαν οι Κασσαβέτης-Τζάρμους.
 Ο βασικός πρωταγωνιστής, ο Γκράχαμ, με το ένα χέρι κρατάει την κάμερα και με το άλλο…φανατικός αυνανιστής, από την άλλη,  ο οικογενειάρχης μπερμπάντης φίλος του, ο Τζον, η καταπιεσμένη δικηγορίνα γυναίκα του, η Ανν και η νυμφομανής αδερφή της, αποτελούν το τετράπτυχο των ατελείωτων συμβολισμών, για την ετερόφυλη σεξουαλική καταπίεση( η οποία στα μετέπειτα σενάριά του, είναι και ομόφυλη( Behind the Candelabra) παντός τύπου και είδους, μέσα από μια ελλειπτική αφήγηση (την οποία εφάρμοσε και στο “Schizopolis”). Μοναδική στην ιστορία του σινεμά, είναι η στιγμή, που η Ανν θα αρπάξει την κάμερα και θα την γυρίσει στον Γκράχαμ προκαλώντας τον για πρώτη φορά να μιλήσει. Μια έμμεση κραυγή και  για τον ανήθικο κόσμο των Μ.Μ.Ε.
sex_lies_and_videotape
«Οι άνθρωποι βάζουν μάσκες, γιατί κάτι θέλουν να κρύψουν», αποκαλύπτει τότε σε συνέντευξή του, σταθερό σημείο αναφοράς  των πρώτων και κάποιων πρόσφατων ταινιών του.
Ο Σόντερμπεργκ με αυτή την ταινία,  έγινε ο πρώτος εκπρόσωπος του νέου αμερικανικού κινηματογράφου, της αποκαλούμενης “Γενιάς X”, προτού εμφανιστεί ο Λινκλέιτερ με το “Slacker”και ο Ταραντίνο με το “Reservoir Dogs”. Πιτσιρικάς γαρ, εμπιστευόμενος τις ικανότητες  και το ένστικτό του, την έστειλε στο άγνωστο -στην Ευρώπη-  Φ. Σαντάνς, ενθουσιάζοντας το κοινό των Η.Π.Α. Την έστειλε και στις Κάννες, ελπίζοντας να προβληθεί στο παράλληλο πρόγραμμα. Βρέθηκε στο διαγωνιστικό και από τα χέρια του εκστασιασμένου Προέδρου της Κριτικής Επιτροπής, Βιμ Βέντερς, έφυγε με τον Χρυσό Φοίνικα. Ο Στίβεν Σόντερμπεργκ…στους επτά ουρανούς. Ήταν και παραμένει,  ο νεαρότερος σκηνοθέτης στην ιστορία του θεσμού, ο οποίος πήρε το Palme d’ Or.
Οι παρορμητικοί σινεφίλ, τον  σύγκριναν με τον Όρσον Γουέλς, ο οποίος,  τον “ Πολίτη Κέιν”, τον γύρισε επίσης στα 26 του χρόνια, παράλληλα και  με την παρατηρητικότητα του Ταρκόφσκι,   ενώ οι πιο φειδωλοί, με τον Γούντι Άλεν και με τον Ερίκ Ρομέρ.
 Πήραν τα μυαλά του αέρα; Ίσως.
Χαμαιλέοντας  χαρακτηρίστηκε τουλάχιστον τρεις φορές.  Το 1991, όταν το ασπρόμαυρο έργο μυστηρίου,  “ Κάφκα”(με τον Τζέρεμι Άιρονς) χλευάστηκε,   σχεδόν από όλη την   κινηματογραφική κοινότητα, όπως και πέντε χρόνια αργότερα  με το αυτοαναφορικό “Schizopolis”( παραπέμποντας στο φιλμ “Μετρόπολις” του Φριτς Λανγκ). Οι διανομείς, του γύρισαν την πλάτη.  Θα λέγαμε,δύο αδικημένες ταινίες για την εποχή τους.
Ocean-s-Eleven (1)
Για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου του Στάνισλαβ Λεμ “ Solaris”, βρέθηκε αντιμέτωπος και με το δικό του φανατικό κοινό, συγκρίνοντας το, με το «έτη φωτός» “Solaris” του Ταρκόφσκι.   Ενδιάμεσα, επανεμφανίστηκε δυναμικά στο παγκόσμιο κινηματογραφικό προσκήνιο, όταν έγινε ο δεύτερος σκηνοθέτης στην ιστορία των Όσκαρ(μετά τον Κόπολα), με δύο υποψηφιότητες την ίδια χρονιά για καλύτερη ταινία(2001), “ Έριν Μπρόκοβιτς “ και  “Traffic“. Κέρδισε το Όσκαρ σκηνοθεσίας, για τη δεύτερη, έργο που καταπιάνεται με τον πόλεμο κατά των εμπόρων ναρκωτικών.  Τον είπαν και « μασκαρά» όταν δήλωσε πως θα γυρίζει ταινίες κάθε επτά χρόνια και αυτός δούλευε κάθε χρόνο σε τουλάχιστον δύο πρότζεκτ ταυτόχρονα, ενώ ανάλογος χαρακτηρισμός γράφτηκε και πρόσφατα , για την αθέτηση των δημόσιων του τοποθετήσεων του  -ήδη από το 2011-για το τέλος της κινηματογραφικής του καριέρας και την ενασχόλησή του με την φωτογραφία και τη ζωγραφική. Αυτός συνεχίζει ακάθεκτος, και στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.
grays-anatomy1
Η επιθυμία του, να πρωταγωνιστούν στα έργα του οι αστέρες του Χόλιγουντ, δεν αντιμετωπίστηκε πάντα θετικά, σαν μια μόνιμη μετάβαση από το εναλλακτικό σινεμά,  στο απόλυτα εμπορικό.  Οι πιο συμβατικές ταινίες του, είναι  “ Ο Βασιλιάς του Λόφου “  , “ Contagion “  και  “ Παρενέργειες “, ακόμα όμως και αυτές  είναι σχολαστικά κατασκευασμένες και το σαρκαστικό χιούμορ υπάρχει σχεδόν σε όλες. Σκηνοθέτησε συμβατικές ταινίες((Κάφκα, King of the Hill,  Έριν Μπρόκοβιτς Η Συμμορία των Έντεκα,),  μη γραμμικές(Απόκρυφα Πάθη) , σουρεαλιστικές κωμωδίες(Schizopolis), μονόλογο στο όριο του ιμπρεσιονισμού (Gray’s Anatomy) και εξπρεσιονιστικό θρίλερ( Κάφκα), μελέτησε σε βάθος χαρακτήρες, πρόσωπα αντιμέτωπα με τη μοναξιά και με ένα εχθρικό περιβάλλον. Η ιστορία του κινηματογράφου, είναι πανταχού παρούσα στα έργα του, έχει δει ατελείωτο σινεμά, αγάπησε το ευρωπαϊκό, όπως επί παραδείγματι το σινεμά του Αλέν Ρενέ, η νουάρ σφραγίδα του σπουδαίου Γάλλου,  στο σινεμά του Σόντερμπεργκ εμφανίστηκε πρωτίστως στα “Απόκρυφα Πάθη“ και χωρίς να αντιγράφει τους μεγάλους δημιουργούς, με τη προσωπική του σφραγίδα και με τακτ τους επικαλείται.  Θυμηθήκαμε τον Κεν Λόουτς, χρησιμοποιώντας ο Σόντερμπεργκ στον “ Εγγλέζο” του 1999 αποσπάσματα από την ταινία του κορυφαίου βρετανού ρεαλιστή σκηνοθέτη “ Όχι δάκρυα για την Τζόυ”  στις αναδρομές του κεντρικού ήρωα, τον οποίο στην ταινία του Σόντερμπεργκ, υποδυόταν ο Τέρενς Σταμπ.
erin_brockovich_-_h_-_2000_
Θέλοντας να ακολουθήσει τα αχνάρια του Μάρτιν Ριτ, όταν το 1979, σόκαρε με την   πολιτική ταινία, για τα εργασιακά δικαιώματα και για τις γυναίκες  “ Norma Rae “, ο Σόντερμπεργκ στηρίχθηκε σε μια σύγχρονη ιστορία, μιας νεαρής Αμερικανίδας της εργατικής τάξης και ανύπαντρης  μητέρας τριών παιδιών, οδηγώντας μόνη στα δικαστήρια , μια  εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας για συνειδητή  μόλυνση του νερού. Η  “ Έριν Μπρόκοβιτς “ ,αποτέλεσε τεράστια εμπορική επιτυχία και έλαβε  Όσκαρ  γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της Τζούλια Ρόμπερτς,  ο Σόντερμπεργκ έχει βέβαια ήδη υποβαθμίσει το αντισυμβατικό και ανεξάρτητο του στιλ.
Μέχρι τις αρχές του 2000, στηριζόταν πάνω σε μια συγκεκριμένη ομάδα συνεργατών, με τους κορυφαίους Έλιοτ Ντέιβις, Έντ Λάχμαν στη Διεύθυνση Φωτογραφίας, με τον συνθέτη Κλιφ Μαρτίνεζ και με τον σεναριογράφο Λεμ Ντόμπς.
Το πάθος για το σινεμά, του το μετέδωσε ο μορφωμένος πατέρας του(Καθηγητής Πανεπιστημίου), στην Τζόρτζια των Η.Π.Α, από τα πρώτα παιδικά του χρόνια( γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1963 ), βλέποντας  αριστουργήματα της 7ης τέχνης. Ως μαθητής κράταγε μια κάμερα Super 8 και έφτιαχνε μικρού μήκους. Το 1980 έφυγε για το Χόλιγουντ, μετά επέστρεψε στο πατρικό του, άρχισε να κάνει πρακτική, συνεχίζοντας τα ολιγόλεπτα ταινιάκια, μέχρι την επαγγελματική συνεργασία με ένα ροκ συγκρότημα. Η συγκεκριμένη μουσική ταινία, ήταν υποψήφια για βραβείο Grammy. Έφυγε ξανά για το Λος Άντζελες, για να δουλέψει πάνω σε δύο σενάρια. Το ένα ήταν το “ Σεξ, Ψέματα και Βιντεοταινίες”, το οποίο υλοποιήθηκε το 1989 και μετά όλα πήραν το δρόμο τους.
Στήριξε – με επιφυλάξεις-τον Μπέρνι Σάντερς για ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος, αντί τη Χίλαρι Κλίντον, ενώ για τον νυν πρόεδρο των Η.Π.Α, παραδέχθηκε πως μαζί με τον φίλο του Τζορτζ Κλούνεϊ δείπνησαν με τον Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς τον Αμερικανό πρόεδρο
“ ευγενικό”. Είναι ο σκηνοθέτης της 5ώρης βιογραφίας σε δύο μέρη για τις μέρες και τα χρόνια του Τσε Γκεβάρα, με πρωταγωνιστή τον Μπενίσιο Ντελ Τόρο.
Παντρεύτηκε δύο φορές, πρώτα με την ηθοποιό Μπέτσι Μπράντλει, έχοντας αποκτήσει μια κόρη τη Σάρα και μετέπειτα,  την  τηλεοπτική περσόνα Τζουλς Άσνερ.
Η νέα του σουρεαλιστική κωμωδία  “ Logan Lucky” διαπραγματεύεται μία ληστεία κατά τη διάρκεια αγώνα φόρμουλα ένα, στη Βόρεια Καρολίνα. Έρχεται την Πέμπτη 31 Αυγούστου.
RELATED ARTICLES

Επικοινωνία
Γενικό e-mail επικοινωνίας screeneyefilm@gmail.com Για αποστολή δελτίων τύπου κινηματογραφικών εκδηλώσεων cine-events@screeneye.net
Εγγραφείτε στο Newsletter μας
Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας για να μαθένετε πρώτοι τα τελευταία νέα μας!

Back to Top