Το Μαργαριταρένιο Κουμπί

Ντοκιμαντέρ, 84′, Χιλή 2015

Πρωτότυπος Τίτλος: El Botón de Nácar/The Pearl Button

Του Πατρίσιο Γκούζμαν

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

Ο  διάσημος 74χρόνος Χιλιανός ντοκιμενταρίστας Πατρίσιο Γκούζμαν, υπήρξε υπέρμαχος των ιδεών του Σαλβαδόρ Αλιέντε και του κόμματος « Λαϊκή Ενότητα»…της Χιλής.  Όταν ο μαρξιστής ηγέτης ανατράπηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1973, ο Γκούζμαν είχε μόλις ολοκληρώσει το αριστούργημα του « Η Μάχη της Χιλής-Η Εξέγερση της Μπουρζουαζίας» και φυλακίστηκε λίγες μέρες αργότερα, από τους στρατιωτικούς δικτάτορες.

Η φιλμογραφία του έχει πάντοτε αναφορές στο παρελθόν της χώρας του, όπως βλέπουμε και εδώ στο «Μαργαριταρένιο Κουμπί»( ο τίτλος προέρχεται από λαϊκό μύθο, των αρχών του 19^ου  αιώνα, με πρωταγωνιστή έναν Ινδιάνο και τον εξερευνητή Τζέρεμι Μπάτον ). Πρόκειται για  το δεύτερο μέρος μιας εν δυνάμει  τριλογίας  ( η πρώτη ήταν το «Νοσταλγώντας το Φως»), η οποία εξελίσσεται σαν κινηματογραφική μπαλάντα για το νερό και τη θάλασσα. Μια υποβλητική οπτική ποίηση για τους πολυποίκιλους υπόγειους θησαυρούς των Άνδεων και του Ειρηνικού Ωκεανού, κάνοντας  μεταφορική σύσμιξη, από τη μια του υδάτινου κόσμου και από την άλλη των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων  της  Χιλιανής  ιστορίας. Από τις σφαγές των ιθαγενών, μέχρι τον  επαναστάτη Αλιέντε και τη μαύρη σελίδα της χώρας, από τη δικτατορία του Πινοσέτ.

Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον  αυθαίρετο αλληγορικό τίτλο « Μνήμες και Ψυχές Χαμένες στο Νερό», όπου περισσότεροι από 1000 πολιτικοί κρατούμενοι αφανίστηκαν στον Ειρηνικό, εν μια νυκτί, το 1973.

Το  όραμα του να συνδέσει την ταυτότητα της Χιλή  με τη  γεωλογία και τους μύθους της Δυτικής Παταγονίας, μετατρέπεται σε κινηματογραφικό στολίδι, γεμάτο λυρισμό, που το βλέπουμε με το στόμα ανοιχτό, πως δηλαδή αποτυπώνονται οι διάφορες φυλές της Νότιας Χιλής, η θάλασσα, οι παγετώνες τα φιόρδ. Όσο όμως η ταινία συναρπάζει οπτικά, άλλο τόσο μπερδεύει, επειδή ακριβώς  η  παιδαγωγικού τύπου  αφήγηση του Γκούζμαν και η  πομπώδης εικόνα του, επικαλύπτει τα διάσπαρτα ιστορικά γεγονότα.

Αργυρή Άρκτος Καλύτερου Σεναρίου στο Φ. Βερολίνου 2015

“Το Μαργαριταρένιο Κουμπί” από 10/12 στους κινηματογράφους σε διανομή AMA