’71

Δράση/Δράμα, 99′, Μ. Βρετανία 2014

Πρωτότυπος Τίτλος: ’71

Του Γιαν Ντεμάνζ

Με τους  Τζακ Ο’ Κόνελ, Σον Χάρις, Πολ Άντερσον, Σαμ Ριντ

Με το περίπλοκο πάζλ του βορειοϊρλανδικού ζητήματος, της διένεξης των Καθολικών και των Προτεσταντών και της σύγκρουσης των δύο αυτών πολιτικών οντοτήτων για περίπου ένα αιώνα, καταπιάνεται ο πρωτοεμφανιζόμενος Γάλλος σκηνοθέτης Γιαν Ντεμάνζ στο  έργο  «’71 », επικεντρώνοντας τη προσοχή του στη σφοδρότητα της βίας  κοντά στα τέλη της δεκαετίας του 60’, όταν η σύγκρουση ιδίως στο Μπέλφαστ είχε ενταθεί. Οι Καθολικοί Ιρλανδοί εξακολουθούσαν να επιζητούν  πλήρη ανεξαρτησία και ένωση με το ανεξάρτητο Ιρλανδικό κράτος του 1948, αντίθετα οι Προτεστάντες Ιρλανδοί φοβούμενοι να γίνουν μειοψηφία σε μια νέα κατάσταση που πήγαινε να δημιουργηθεί, επιθυμούσαν να παραμείνουν υπό βρετανική κυριαρχία, έχοντας το πάνω χέρι στον κρατικό μηχανισμό των 6 κομητειών.  Ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός( IRA) βρισκόμενος για 20 χρόνια «εν ύπνω» , επαναδραστηριοποιείται το 1969, έπειτα από παρότρυνση των Ρωμαιοκαθολικών του Ώλστερ, που ξεκίνησαν διαδηλώσεις, κατηγορώντας τους Βρετανούς και τους Προτεστάντες για διακρίσεις, σε θέματα εργασιακά, στέγασης και καταπάτησης των δικαιωμάτων στο θέμα της ψήφου. Η χρήση βίας δίχασε τον IRA.  Από τη μια η πολιτική του πτέρυγα, το Σιν Φιν  επεδίωκε επίλυση του προβλήματος με διάλογο, κι από την άλλη οι αποκαλούμενοι «Πρόβος» προχώρησαν σε επιθέσεις  εναντίον των Βρετανών στρατιωτών.

Το έργο ξεκινά από το  σημείο όπου ο  Βρετανός Πρωθυπουργός Χάρολντ Ουίλσον στέλνει στρατιώτες για να αποκαταστήσουν την τάξη. Ένας εξ αυτών, ο Γκάρι(Τζακ Ο’ Κόνελ) μόλις έχει ολοκληρώσει τη στρατιωτική του εκπαίδευση. Θα τον δούμε να αποχαιρετά την οικογένεια του, τον νεότερο του αδερφό και μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της μονάδας του να κατευθύνονται οπλισμένοι προς το Μπέλφαστ. Η κατάσταση εκεί μυρίζει μπαρούτι. Χρειάζεται μια αφορμή για να οδηγηθεί η κατάσταση εκτός ελέγχου. Η εμφάνιση στην περιοχή των Βρετανών στρατιωτών, ανάβει τα αίματα. Ο ήρωας μας αποκόπτεται από το υπόλοιπο σώμα και βρίσκεται στο σκοτάδι , μόνος μέσα στη «νεκρή ζώνη». Τρομοκρατημένος από το ενδεχόμενο να πέσει στα χέρια των Ιρλανδών εθνικιστών, θα εμπιστευτεί τον πρώτο τυχόντα, ένα παιδί, μαγκάκι κι αλάνι, που το υπόσχεται να τον οδηγήσει στο σημείο στρατοπέδευσης της μονάδας του. Η κίνηση αυτή δεν θα του βγει  σε καλό. Ο μικρός διατυμπανίζει στον περίγυρο του ,τη νέα του γνωριμία, ,δηλαδή στον θείο του, που είναι ηγετικό στέλεχος του ένοπλου αγώνα. Πλέον ο Γκάρι θεωρείται όμηρος και οι διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες που δρουν ασυντόνιστα στην περιοχή,  θέλουν  να τον έχουν στα χέρια τους, για πολιτική εκμετάλλευση ,προς  ίδιον όφελος. Ο Γκάρι δεν μπορεί να καταλάβει ποιος είναι ο φίλος και ποίος ο εχθρός, στο σκηνικό τρόμου που στήνεται, όλοι ερίζουν πάνω από τις πληγές του, και στην ίδια του την ύπαρξη.

Το “’71 ’”  -όπως προβάλλεται τώρα στους ελληνικούς κινηματογράφους- έχει κάποιες μικρές τεχνικές διαφορές από το έργο που είδαμε τον Φεβρουάριο στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Ουσιαστικά περιορίστηκε το μακρόσυρτο και ασφυκτικά κοντινό μονοπλάνο σύγκρουσης, διαδηλωτών και στρατού. Τώρα ρίχνεται όλο το βάρος στην αποκαθηλώσει των μεγάλων ιδεωδών που κτίζονται στο όνομα της ελευθερίας και της ισονομίας, με το αίμα να χύνεται για χρόνια , μα τελικά όλο αυτό να  το καπηλεύεται μια μικρή ομάδα τοπικών ηγετών -κατώτεροι των περιστάσεων – που δρουν με όρους παρακράτους και με μεθόδους  μαφίας.

Θα περάσουν από μπροστά μας -σε μικρούς και μεγάλους ρόλους- κοντά στους  40 χαρακτήρες. Είναι εκπληκτικό πως κανένας τους δεν διακατέχεται με αγνά ιδανικά ή ανιδιοτελή κίνητρα, πλην του ήρωα μας και  μιας γυναίκας που τον περιθάλπει προσωρινά, μετά τον τραυματισμό του. Όταν τον ρωτούν αν είναι Προτεστάντης ή Καθολικός δεν ξέρει να απαντήσει, ούτε βεβαίως για την εχθρότητα που υπάρχει μεταξύ της γενέτειρας του, περιοχή του Ντέρμπι και του Νότιγχαμ.

Η άγνοια του Γκάρι παρουσιάζεται ορθά ως κάτι θετικό, γιατί μένει μακριά από τον θρησκευτικό και τοπικό εθνικισμό, παραμένοντας άφθαρτος.

Στα  πλην του έργου, τα πολλά ονόματα και πρόσωπα  ,χωρίς να υπάρχει πάντα κινηματογραφική συνοχή αλλά και καταστάσεις που δεν ξεδιαλύνονται, και παραμένουν θολές, δημιουργώντας  ερωτήματα και απορίες.

Ο  Τζακ Ο’ Κόνελ είναι ηθοποιός με μεγάλα υποκριτικά χαρίσματα. Τα αισθήματα  του φόβου  και της ανάγκης για επιβίωση τα ερμήνευσε με μαεστρία και ωριμότητα, ανεξάρτητα εάν είναι μόλις στα  24 του.

Έργο-ράπισμα για τις βιαιότητες του Βρετανικού στρατού κυρίως του IRA και των βορειοϊρλανδών.. Θα περίμενε κανείς όλοι αυτοί να αντιδράσουν από τη στοχοποίηση του Γιαν Ντεμάνζ.

Μια εβδομάδα μετά την πρεμιέρα της ταινίας σε Λονδίνο, Δουβλίνο  και Μπέλφαστ,  επικρατεί άκρα του τάφου σιωπή, έμμεση παραδοχή για την ένθεν κακείθεν σκόπιμη διαιώνιση ενός ζητήματος που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 3 χιλιάδες πολίτες ,  «έληξε» πολιτικά  με τη «Συμφωνία της καλής Παρασκευής» το 1998 και  στρατιωτικά με την αποκήρυξη της ένοπλης βίας, το 2005.

“71’” από 16/10 στους κινηματογράφους σε διανομή Seven