Το Αλάνι

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

«Δεν μπορώ να σκεφτώ καμιά άλλη ανάγκη στην παιδική ηλικία, τόσο δυνατή,  όσο η πατρική προστασία»

Λόγια του Σίγκμουντ Φρόυντ, του θεμελιωτή της θεωρίας του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος , της μητρικής υπερπροστασίας, που καταβροχθίζει  βρέφη, νεαρά παιδιά και ενήλικές. Ο Φρόυντ αναγνώριζε ότι το πρώτο αντικείμενο αγάπης για τα κορίτσια- για τα παιδιά γενικότερα- είναι η μητέρα , αλλά μέσα από το έργο του «Τοτέμ και Ταμπού» και στο μύθο   της πατροκτονίας, αποκάλυψε το πόσο ψηλά τοποθετούσε την πατρική φιγούρα. Άφησε αναπάντητα αρκετά  ερωτήματα, όπως επί παραδείγματι τον αντίκτυπο στα παιδιά με την ύπαρξη ενός  εξουσιαστικού πατέρα ή ενός  απόντα πατέρα.

Η πρωτοεμφανιζόμενη Βρετανίδα σκηνοθέτις, Σάρλοτ Ρέγκαν,  τον Φρόυντ και τον μνημονεύει θετικά και τον αμφισβητεί.

Η Τζόρτζι είναι στα 12 της. Γνώρισε μονάχα τη μητέρα της. Ο πατέρας εγκατέλειψε τη σύντροφό του, προτού το παιδί γεννηθεί. Η μητέρα αρρώστησε και « έφυγε», χτυπημένη από καρκίνο.  Η Τζόρτζι έμαθε να επιβιώνει στα δύσκολα από πολύ νωρίς,  και εικάζουμε από την κινηματογραφική αποτύπωση των συνθηκών, ότι και πριν συμβεί το μοιραίο, βρίσκονταν και οι δύο,  κάτω από το όριο της φτώχιας. Το νεαρό κορίτσι, συντηρείται  από την πώληση κλεμμένων ποδηλάτων και  για να μη σταλεί σε δομή  και να παραμείνει στο σπίτι της,  προσποιείται ότι τη φροντίζει ο θείος της, ονόματι Ουίνστον Τσώρτσιλ.

Η δημιουργός της ταινίας  τοποθετεί στο κάδρο και τον πατέρα, ο οποίος  εμφανίζεται και συστήνεται στην κόρη του, επιδιώκοντας  να αναλάβει αργοπορημένα τις ευθύνες του.

Ποιες άραγε ευθύνες,  όταν στα 30 του συμπεριφέρεται αδέξια κι ανώριμα;

Η Τζόρτζι δεν μπορεί να καταπιεί το παρελθόν, όμως ο θυμός καταλαγιάζει  και όσο διαρκεί η κινηματογραφική συνύπαρξη-δηλαδή κάτι λιγότερο από ενενήντα κινηματογραφικά λεπτά-  η σκηνοθέτις Σάρλοτ Ρέγκαν  μαζί με τη διευθύντρια φωτογραφίας, τη Μόλι Μάνινγκ Γουόκερ( How to Have Sex)  δίνουν το λόγο στα δύο κεντρικά πρόσωπα, ακόμη και με το να κοιτάζουν κατάματα το θεατή, με την αίσθηση του πειραματισμού και της ελευθερίας.  Είναι η κινηματογραφική τεχνική των σκηνοθετών της νουβέλ- βαγκ και ιδίως του Γκοντάρ, ταυτόχρονα δε και με την εναλλαγή  από τον κόσμο της φαντασίας στον  κόσμο της πραγματικότητας. Το παιδί ξαναγίνεται παιδί κι ο ανώριμος πατέρας, συμπεριφερόμενος σαν παιδί, ανακαλύπτει -αμυδρά-τον ενήλικα άνδρα.

Η Σάρλοτ Ρέγκαν, έξυπνα αποφεύγει τις δακρύβρεχτες εντάσεις από την απουσία της μητέρας,  η οποία μητέρα  βρίσκεται σε ένα ονειρικό σύμπαν, πανταχού παρούσα  Αντιθέτως, ο πατέρας και η κόρη, ορίζουν εκ νέου τη σχέση τους  και μέσα από ένα καταπληκτικό  χορό αλλά και στη στιγμή που το παιδί θα ανοίξει στον πατέρα, τον κρυφό,  προσωπικό της χώρο.

Η νεαρή Λόλα Κάμπελ, φορώντας  την  τεραστίων διαστάσεων φανέλα της Γουέστ Χάμ,  δίνει μια εξαίσια ερμηνεία, ισορροπώντας μοναδικά και στις στιγμές που σκαρφίζεται πως θα τη «βγάλει καθαρή»  αλλά κι όταν βήμα – βήμα αποδέχεται τον πατέρα της και συνυπάρχει μαζί του.  Η ερμηνεία της είναι σε τόσο υψηλά στάνταρ,  όσο ήταν της Ελ Φάνινγκ στο «Somewhere» της Κόπολα.

Ο Χάρις Ντίκινσον ενσαρκώνει με κρυστάλλινη ματιά την  επιπόλαιη φύση των μεγάλων παιδιών , που δεν την  ορίζει η κακία και η κουτοπονηριά,  αλλά ο φόβος της ανάληψης ευθυνών.

Ατόφιο και σύγχρονο ανεξάρτητο βρετανικό σινεμά,  όπου το δράμα υποχωρεί μπροστά  στις ευρηματικές καταστάσεις, το μαυρόασπρο αντικαθίσταται με τις  χρωματικές παλέτες, η μουσική είναι « ονειρική» ( ακούμε και το «17» από τους Youth Lagoon),  η εργατική τάξη δεν κουρελιάζεται, επιβιώνει.

” Το Αλάνι” από την Πέμπτη 18/1 στους κινηματογράφους και στο Cinobo