Αυτά Που Σκοτώνεις

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης,

Ο Αλιρεζά Χαταμί,  είναι Ιρανός σκηνοθέτης,  εξόριστος στον Καναδά, ο οποίος παίρνει μια ιστορία που θα «ταίριαζε» αυτούσια στην ιρανική κοινωνία και τη μεταφράζει –κυριολεκτικά και πολιτισμικά– στην Τουρκία. Το έργο  «Αυτά Που Σκοτώνεις» είναι γυρισμένο στην Τουρκία και στην τουρκική γλώσσα, όμως η ματιά μένει κατεξοχήν ιρανική. Σφιχτός ρυθμός, ένταση, μια αίσθηση ότι το μυστικό βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο πέρα.

Ο Άλι καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας, ζώνεται από φίδια, μια υποψία για έγκλημα (τον ύποπτο θάνατο της μητέρας του), και μια ανάγκη εκδίκησης απέναντι σε έναν πατέρα, εξουσιαστικό και αυταρχικό.  Η πατριαρχία δεν είναι θεωρία εδώ… είναι πράξη. Ο  πατέρας υποτιμά, ελέγχει, αφήνει τη μητέρα να σαπίσει μέσα στο φόβο, ενώ ο γιος δυσκολεύεται να σταθεί δίπλα στη σύζυγό του χωρίς να αναπαράγει την ίδια σκληρότητα. Η κακοποίηση υπονοείται. Μια οικογενειακή κληρονομιά που «κυλά» στις αδερφές, στη γυναίκα του,  σε όλο τον περίγυρό του.

Ο Χαταμί προσπαθεί να πιάσει το «από πού πηγάζει η εξουσία», αλλά το κάνει μόνο με εικόνες, μόνο  με πλάνα. Ίσως χρειαζόταν να το εντάξει και μέσα στην ιστορία. Ο Κεμάλ «είναι παντού» ως δημόσιο βλέμμα…όπως στο Ιράν ο Χαμενεΐ. Μια μόνιμη υπενθύμιση ότι κάποιος επιτηρεί. Πολύ ενδιαφέρον και το θέμα της υπογονιμότητας του Άλι, αλλά και αυτό μένει σε επίπεδο συμβολισμού. Η  ολιγοσπερμία γίνεται ντροπή, άρα νέα βία, ενώ,

ο άνυδρος κήπος  που δεν ποτίζεται,

λειτουργεί σαν καθρέφτης μιας ζωής που δεν μπορεί να βγάλει καρπό. Ο συμβολισμός αυτός, μέσα στην ταινία,  δεν εξελίσσεται.

Όλες οι πιο πάνω δυστοκίες,  εμφανίζονται ξεκάθαρα στο δεύτερο μισό, όταν ο Χαταμί επιχειρεί ανεπιτυχώς σουρεαλισμό και παιχνίδι αλήθειας-ονείρου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα,  η απόπειρα του Αλί για να θαφτεί ζωντανός ο πατέρας του.  Φτάνουμε εκεί σχεδόν «απότομα», χωρίς δραματουργικά σκαλοπάτια. Το κινηματογραφικό παιχνίδι θέλει μαεστρία τύπου Τζαφάρ Παναχί, την οποία ο Χαταμί δεν διαθέτει. Έτσι, ενώ τα θέματα είναι βαριά και γόνιμα, η σύνδεση τους μοιάζει βιαστική και ασύνδετη. Η ταινία δεν αντιμετωπίζει σεναριακό θέμα αλλά σκηνοθετικό,  που αποδεικνύεται καθοριστικό, σε διάφορα στάδια της ιστορίας.

Αυτά Που Σκοτώνεις από την Πέμπτη 18/12 στους κινηματογράφους