Καποδίστριας

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Τα μυθικά πρόσωπα –από την πολιτική έως τη μουσική– σαγηνεύουν διαχρονικά παραγωγούς και σκηνοθέτες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι βιογραφικές ταινίες δίνουν και παίρνουν παγκοσμίως. Οι περισσότεροι επιλέγουν μια καθοριστική περίοδο της ζωής των ηρώων τους. Από τον Τσόρτσιλ και τον Ντύλαν μέχρι τον Καζαντζίδη. Άλλοι, πιο φιλόδοξοι, επιχειρούν το «όλον». Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία ανήκει ο αμφιλεγόμενος Γιάννης Σμαραγδής με τον «Καποδίστρια».

Η επιλογή μιας σχεδόν ολοκληρωτικής βιογραφίας του Ιωάννη Καποδίστρια έχει ένα προφανές θετικό, τη σφαιρική χαρτογράφηση μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας. Όμως, όταν απουσιάζει η μαεστρική ματιά, το έργο κινδυνεύει να ευτελιστεί και εδώ,  αυτό συνέβη.  «Περάστε–σκουπίστε–τελειώσατε», με τα ιστορικά στάδια της ζωής του ήρωα,  να διαδέχονται γοργά το ένα το άλλο, για να κερδηθεί κινηματογραφικός χρόνος.

Οι διάλογοι είναι πρόχειροι, ενώ ο Καποδίστριας (Αντώνης Μυριαγκός)  –ένας εξωστρεφής, πολυταξιδεμένος Ευρωπαίος διπλωμάτης– εγκλωβίζεται σε ίδιους κλειστούς χώρους, σε μια σχεδόν «ταινία δωματίου». Ακόμη και τα εξωτερικά γυρίσματα,  πάσχουν από επαναληπτικότητα. Ο Σμαραγδής χαράμισε έναν ηθοποιό της διεθνούς σκηνής (Φίνμπαρ Λιντς) σαν τον  απλουστευμένα διαβολικό Κλέμενς φον Μέττερνιχ,  να βρίσκεται καθηλωμένος στην ίδια καρέκλα και να μηχανεύεται σχηματικά την πτώση του ήρωα. Καμία κινηματογραφική δράση.

Η πλατωνική σχέση με τη Ρωξάνδρα (Ηλέκτρα Φραγκιαδάκη) περνά αμήχανα από μπροστά μας, σε διάφορα στάδια, χωρίς απολύτως καμία συναισθηματική φόρτιση, ενώ το ουσιαστικό έργο του Καποδίστρια στην Ελλάδα –παιδεία, διοίκηση, κοινωνική μέριμνα– μένει στο περιθώριο, για να φτάσουμε γρήγορα στη δολοφονία του από τους Μαυρομιχαλαίους, λόγω της σύγκρουσης γύρω από χαμένα προνόμια. Ο Σμαραγδής επιμένει να τον παρουσιάζει ως προαισθανόμενο μάρτυρα που «πεθαίνει για τη θρησκεία και για  το έθνος».

Βαρετό, στατικό, μονότονο, με έναν αμήχανο συνδυασμό ρεαλισμού και φαντασίας, το φιλμ δεν βρίσκει ρυθμό ούτε στις ερμηνείες , παρότι ο πρωταγωνιστής δίνει ό,τι καλύτερο μπορεί. Σε σύγκριση, ο «Καζαντζάκης» του ίδιου σκηνοθέτη είχε τουλάχιστον ζωντάνια και λίγες  τίμιες στιγμές ως προς τις ερμηνείες.

Καποδίστριας από την Πέμπτη 25/12 στους κινηματογράφους