Οι ταινίες της εβδομάδας (14/10). Η γνώμη μας

 Τις κριτικές επιμελούνται, η Πέννυ Σουμελίδου και ο Ιάκωβος Γωγάκης

1. The Last Duel( 3.5/5)

Ας ξεκινήσουμε από τα απλά: o Ridley Scott είναι μάστορας.
Είναι εξαιρετικά δύσκολο για έναν δημιουργό να καταφέρει να διασκεδάσει, να σοκάρει, να μαγέψει και ταυτόχρονα να εκφέρει άποψη και μάλιστα με τέτοια διακριτικότητα. Είναι επίσης σπάνιο να καταπιάνεται με διαφορετικά εγχειρήματα και πάλι να μπορεί να βάζει την προσωπική του πινελιά χωρίς να γίνεται φορτικός. Όχι όμως για τον Scott. Είτε είσαι λάτρης των ταινιών του είτε όχι, οφείλεις να αναγνωρίσεις το μέγεθος της δουλειάς του και του ταλέντου του, με τι πάθος αναλαμβάνει το κάθε project και πόση μαεστρία βάζει σε κάθε καρέ.
Μετά την προβολή και καθώς προσπαθώ να σχηματίσω μία άποψη για την ταινία, καταλήγω στο γεγονός ότι κάθε στοιχείο της είναι άρτιο και προσεγμένο κι όλα συνδυάζονται αρμονικά. Απίστευτη μουσική από τον Harry Gregson-Williams, που καθηλώνει χωρίς να «φωνάζει». Πανέμορφα κουστούμια, με προσοχή και στην τελευταία λεπτομέρεια ( τα οποία βοηθούν επιπλέον στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων). Τρομερή φωτογραφία, μιας και η ταινία είναι γυρισμένη στην επιβλητική μεν, αλλά ταυτόχρονα ψυχρή, σκοτεινή, γκρι μεσαιωνική επαρχία της Γαλλίας, που εν μέρει αντικατοπτρίζει και τους ήρωες. Κι αυτά είναι μόνο τα επιμέρους στοιχεία.
Αν σταθούμε στο σενάριο, στο οποίο συνεργάστηκαν για ακόμη μία φορά ο Ben Affleck κι ο Matt Damon, αυτό που δημιουργεί εντύπωση, πέρα από την προσεγμένη διασκευή, είναι ο συνδυασμός διαλόγων με πομπώδη στόμφο (κυρίως όταν υπάρχει κοινό μπροστά) και ψιθύρων, όταν πλέον οι χαρακτήρες μένουν μόνοι τους με τις αλήθειες τους. Μέσα από τα λόγια τους, οι χαρακτήρες δείχνουν τη διττή τους φύση, αυτή που θέλουν να βγάλουν προς τα έξω κι αυτή που τους οδηγεί πραγματικά, πέρα από στεγανά και κοινωνικές υποχρεώσεις. Όμως, ποια είναι τελικά η αλήθεια;
Σύμφωνα με τον Scott, εν τέλει, δεν έχει σημασία, έτσι κι αλλιώς δεν είναι αυτό το κομμάτι στο οποίο επικεντρώνεται. Αντιθέτως, είναι το ηθικό ζήτημα που εγείρεται κι οι προεκτάσεις του, πολιτικές, νομικές, θρησκευτικές και κοινωνικές. Οι ανήκουστες για τα σημερινά δεδομένα νομικές διαδικασίες (η ανάκριση της Margarite προκαλεί τεράστια αμηχανία), η επιρροή και η διαφθορά των κληρικών και πολιτικών προσώπων και οι κοινωνικές ταραχές που δημιουργεί η εκδίκαση της απόφασης είναι ο πυρήνας της ταινίας που καλύπτεται περίτεχνα από τις υπέροχα χορογραφημένες σκηνές μάχης, με την τελευταία, αυτή του τίτλου, να είναι η πιο εντυπωσιακή από όλες. Σίγουρα όμως η ταινία δε θα πρέπει να περαστεί μόνο ως ένα μεσαιωνικό έργο δράσης.
Ο κάθε χαρακτήρας ξεχωριστά θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ως αντικείμενο κινηματογραφικής μελέτης. Οι ηθοποιοί βοηθούν σε αυτό, όλοι τους κόβουν και ράβουν με το δικό τους τρόπο. Η Jodie Comer, ίσως είναι η πραγματική πρωταγωνίστρια της ιστορίας, η οποία εξελίσσεται από άβουλο ον σε μία δυναμική γυναίκα, με ηθικές αρχές που αψηφούν την απειλή του θανάτου. Ο Scott δίνει φωνή στη γυναίκα, ίσως σαν εξιλέωση, μιας και της στερήθηκε εκείνη την εποχή. Απολαυστικός ο Ben Affleck, σε ένα διαφορετικό χαρακτήρα για τη φιλμογραφία του, σε μεγάλα ερμηνευτικά κέφια, αναδεικνύεται σε comic relief της υπόθεσης, παρόλο που ο ρόλος του αφορά μια επιβλητική πολιτική φιγούρα της εποχής. Καλός φίλος με το χαρακτήρα του Adam Driver, τον ιπποτικό ακόλουθο Jacques Le Gris και κατηγορούμενο για το έγκλημα που αφορά τη μονομαχία, προσπαθεί να τον βοηθήσει να την αποφύγει. Ο Le Gris, γοητευτικός καρδιοκατακτητής, μορφωμένος και άξιος πολεμιστής, είναι ταιριαστό αντίβαρο στον αγριωπό, πολεμοχαρή και άξεστο Sir Jean de Carrouges του Matt Damon. Το άλλο μισό της μονομαχίας είναι ο αδικημένος σύζυγος και προδομένος φίλος, που διεκδικεί με πάθος ό,τι θεωρεί ότι του ανήκει, είτε είναι τίτλος, κτήμα, περιουσία, σεβασμός. Και φυσικά η γυναίκα του. Ο Damon ξεπερνάει τις προσδοκίες υποδυόμενος έναν στιβαρό ρόλο, γεμάτο αντικρούσεις και ελαφρώς αντιπαθή. Από την άλλη, μπορεί να ξενίζει η επιλογή του Driver να παίξει με τα όρια του κωμικού, δικαιολογείται όμως από το ποιόν του χαρακτήρα του.
Αυτές οι αμφιλεγόμενες πινελιές στο χαρακτήρα του Le Gris, σε συνδυασμό με την κλασική τακτική του Hollywood να επιλέγει Αμερικανούς ηθοποιούς να υποδυθούν αλλόγλωσσους (ευτυχώς εδώ λείπουν οι περίεργες προφορές) είναι οι μεγαλύτερες ενστάσεις για την ταινία. Υπάρχουν επίσης σκηνές που θα μπορούσαν να επεκταθούν κι άλλες να μικρύνουν, όπως και το συναίσθημα του επικού θεάματος είναι πιο μετριασμένο, αν η ταινία συγκριθεί με παλιότερα έργα του Scott (Gladiator, Kingdom of Heaven). Παρ’όλα αυτά, φεύγεις γεμάτος από την αίθουσα, νιώθοντας ικανοποίηση μιας και παρακολούθησες μία ακόμα «μεγάλη» ταινία ενός φοβερού δημιουργού. Π.Σ

2. Collective ( 3.5/5) Ντοκιμαντέρ

Το Collective, αποτυπώνει τις ημέρες και τις ώρες, μετά το τραγικό συμβάν στα τέλη Οκτωβρίου του 2015, όταν η φωτιά που ξέσπασε στο νυχτερινό μπαρ Collective του Βουκουρεστίου, άφησε πίσω της 27 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Πολλοί από τους τραυματίες, ξεψύχησαν στα  νοσοκομεία, όχι εξαιτίας των πολλαπλών τραυμάτων, αλλά εξαιτίας των επεξεργασμένων φαρμάκων και  αναλώσιμων, σε ένα δούναι και λαβείν της κυβέρνησης Πόντι, με φαρμακευτική εταιρία, που είχε την αποκλειστικότητα. Ο ντοκιμαντερίστας Αλεξάντερ Νανάου, ακολουθεί τους δύο δημοσιογράφους, που αποκαλύπτουν το παρασκήνιο της μεγάλης κομπίνας και ταυτόχρονα, δίνει φωνή στις τραγικές φιγούρες εκείνων των ημερών.

Το χαρακτηρίζουμε επίκαιρο, γιατί μπορεί η κυβέρνηση Πόντι, λίγους μήνες μετά να έπεσε, αλλά και η επόμενη, η σοσιαλιστική, άφησε ανέγγιχτο το σύστημα διαπλοκής, που ταλανίζει την μετα-κομμουνιστική Ρουμανία, όπως έχει αποτυπωθεί σε δεκάδες ρουμάνικες ταινίες, του νέου κύματος της χώρας.

Σήμερα, μία ακόμα κυβέρνηση βρίσκεται ένα βήμα πριν την παραίτηση, η τρίτη μέσα σε 6 χρόνια, ενώ  οι θάνατοι από κορονοιό ξεπερνούν τους 300 επί καθημερινής βάσεως, επιβεβαιώνοντας τα όσα κατέγραψε στο Collective o Αλεξάντερ Νανάου για το σύστημα υγείας της χώρας του. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας, ενώ αργότερα διεκδίκησε δύο Όσκαρ και  κέρδισε σημαντικά βραβεία, όπως επί παραδείγματι το Ευρωπαϊκό Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Ι.Γ

3. Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα(3/5)

Πρόσφατα, είδαμε στις αίθουσες τον Κλιντ Ίστγουντ να διασχίζει τα αμερικανικά σύνορα, στην αναζήτηση ενός αγοριού στο Μεξικό,  που το παραμελούσε συστηματικά η μητέρα του. Είδαμε επίσης, το 2020 την ταινία « Οι Μητέρες μας», για τον πόνο των μανάδων, για τα παιδιά τους που αγνοούνται ή δολοφονήθηκαν από τους δικτάτορες της Γουατεμέλα.

Η ταινία “Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα”,  της Φερνάντα Βαλαντέζ  , μας τις θύμισε. Η ταινία έχει μία και μοναδική πρωταγωνίστρια, την Μαγδαλένα ( Μερσέντες Χερνάντεζ) και δευτερεύοντες χαρακτήρες, χωρίς ονόματα. Η σκηνοθέτις και συν-σεναριογράφος δίνει έμφαση στην αγωνία της ηρωίδας,  για το γεγονός,  πως δεν έχει νέα  για την τύχη του γιού της. Το παιδί της προσπάθησε να διασχίσει –παράνομα-τα σύνορα από το Μεξικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από τη μια η Αμερική, η υποτιθέμενη γη της επαγγελίας, από την άλλη οι Μεξικανοί, που ταλανίζονται από ακραία φτώχεια και ανισότητες. Νέοι χωρίς μέλλον, αλλά και   αμερικανικά σύνορα, πλέον ερμητικά σφραγισμένα, όπως επιτάσσει το δόγμα Τραμπ.  Υπάρχει και μια μάνα, που πονάει,  γιατί αγνοεί την ύπαρξη του παιδιού της. Αν ζει ή αν έχει πεθάνει. Και τι πιο τραγικό, από μια μάνα να μην έχει νέα από το παιδί της. Ο φόβος αλλά και η ελπίδα, αποκαλύπτονται στο πρόσωπο της Χερνάντεζ.

Η σκηνοθέτις , ακολουθεί το δρόμο μιας  ανθρωποκεντρικής διαδρομής , μέσα από τις  ανέκφραστες σιωπές της Μαγδαλένας και μέσα από συναντήσεις με πρόσωπα που αδιαφορούν για το δράμα της αλλά  και περιπλανήσεις στην άγρια φύση, δοσμένες  με πλούσια χρώματα και πλάνα ακριβείας, που είναι ονειρικά βγαλμένα. Χρυσός Αλέξανδρος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ι.Γ

Dune( 2/5)

4. Ένα διάσημο μυθιστόρημα του 1965( Dune), μία αποκηρυγμένη κινηματογραφική μεταφορά (1984) και μία αδιάφορη μεταφορά, τώρα, από τον Γαλλοκαναδό σκηνοθέτη Ντενίς Βιλνέφ, αποδεικνύουν, ότι τα βιβλία-πόσο μάλλον της επιστημονικής φαντασίας- δεν μπορούν πάντα να μετουσιώνονται σε ταινίες. Η δυσκολία μεταφοράς του Dune-δύο φορές- τo αποδεικνύει.
Τι και εάν, την κεντρική εξουσία την κατέχει ένας Αυτοκράτορας, τι και εάν μία παλλακίδα, ένας Δούκας και το παιδί τους, από τον Οίκο των Ατρειδών, θα αναλάβουν την εξουσία ενός πλανήτη,   τον οποίο κατέχουν κάποιοι άλλοι ( οι Χαρκόνεν), που δεν θέλουν να τον παραδώσουν, γιατί νέμονται το χρήμα. Σφήνα, μπαίνει και μια αδελφότητα,  που κάνει αισθητή την παρουσία της.
Δεν φτάνει η ίδια η  πολυπλοκότητα της ιστορίας, οι παραγωγοί, ανέθεσαν την σκηνοθεσία, σε ένα πρόσωπο που δεν φημίζεται –στις εμπορικές του ταινίες- για την εξερεύνηση των κινήτρων, ούτε και για χαρακτήρες, ούτε  και για φιλοσοφικά νοήματα, υπαρκτά στο βιβλίο του Φρανκ Χέρμπερτ.  Ο Ντενίς Βιλνέφ, όπως έπραξε στην “Άφιξη”, όπως έπραξε στο” Blade Runner 2″, ασχολήθηκε με το θέαμα το οπτικό, τα visual effects, χωρίς να τον νοιάζει το περιεχόμενο. Είναι ανούσιο και πομπώδες,  όλο το περιτύλιγμα του, όπως είναι  και οι επικοί ήχοι, που επικάλυπταν πολλές φορές, την ίδια την υποτυπώδη ιστορία. Όλοι οι μεγάλοι αστέρες της ταινίας, χάθηκαν, από την εμφανή αδυναμία του Βιλνέφ, να ασχοληθεί μαζί τους. Τους αντιμετώπισε ως διεκπεραιωτές. Είχε πλάι του  ηθοποιούς κλάσης…και τους χαράμισε. Ι.Γ