Πινόκιο του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Επιθυμία του  Γκιγίερμο  ντελ Τόρο ( Ο Λαβύρινθος του Πάνα,  Η Μορφή του Νερού,  Tο Μονοπάτι των Χαμένων Ψυχών), ήταν  να  κατευθύνει-με την παμπάλαια αλλά στην εποχή μας εξελιγμένη και ακριβή  μέθοδο του stop frame animation, την ιστορία του Πινόκιο, κρατώντας  τα  στοιχεία που  θα του χρησίμευαν,  για να στηρίξει τον φιλοσοφικό επανακαθορισμό των νοημάτων-όπως ο ίδιος τα εκλαμβάνει-  από το περίφημο  παιδικό μυθιστόρημα,   του Κάρλο Γκολντόνι.

Ήταν επίσης η  αποφυγή ενός μεγάλου συμβιβασμού στο κινηματογραφικό του όραμα, το οποίο μέχρι να πάρει σάρκα και οστά, ξεπέρασε τα 15 χρόνια.

Δέχθηκε απανωτές απορρίψεις από τους παραγωγούς,  έως ότου   η πλατφόρμα Netflix στηρίξει πρόσφατα,

γενναία  το εγχείρημα.

Ο μεξικανός σκηνοθέτης, μας μεταφέρει στην Ιταλία του ‘30, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Στην ιστορία του, εμφανίζονται γνωστές φιγούρες του μυθιστορήματος, αλλά και καινούριες, χαράσσοντας μια διαφορετική αφήγηση, από την τετριμμένη. .

Βλέπουμε  –μεταξύ άλλων-  τον μάστρο Τζεπέτο, τον ήσυχο κι ευσεβή ξυλόγλυπτη της πόλης, που θα χάσει το γιο του από  βόμβα, έπειτα από αεροπορική επιδρομή,

κι ο πόνος, θα τον οδηγήσει στο να εργαστεί σκληρά, για να δημιουργήσει την μαριονέτα, με μορφή παιδιού, τον Πινόκιο.

Ο Πινόκιο του, φέρει μεγάλα νύχια αλλά και κλαδιά στο πρόσωπο.

Κι όταν λέει ψέματα,

νύχια, κλαδιά και μεγάλη μύτη, δημιουργούν μια αλλιώτικη εικόνα του Πινόκιο, από αυτήν που γνωρίζουμε .

Εμφανίζεται επίσης ο θιασάρχης του κουκλοθέατρου, με τη μορφή του πονηρού τυχοδιώκτη Κόμη Βόλπε,  ένας ομιλητικός πίθηκος, ένας δογματικός ιερέας κι ένας  αξιωματικός οπαδός του Μουσολίνι -νέα φιγούρα- αλλά και   η γαλάζια νεράιδα, που θα δώσει στον Πινόκιο την αθανασία. Εμφανίζεται   και  η γιγαντιαία φάλαινα.

Τι συμβολίζει το έργο,

τι ο ντελ Τόρο, θέλει να μας πει

και σε ποιο βαθμό   επιτυγχάνει τον σκοπό του;

Το έργο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πολιτική, τον αυταρχισμό, τις ολοκληρωτικές αντιλήψεις.

Είναι επίσης  άρρηκτα συνδεδεμένο  με την έννοια της κουτοπονηριάς, τη λατρεία για το χρήμα( ο κόμης Βόλπε),  με τον κίνδυνο του νέο- φασισμού, με την ανδροκρατία και με ένα σύστημα που θέτει στους νέους από πολύ νωρίς, κανόνες χωρίς επιλογή.

Για το συμβολικό πλαίσιο, χρησιμοποιούνται απλοϊκά παραδείγματα, όπως η άρνηση  του Πινόκιο να πάει στο σχολείο, ενώ  θα μπορούσε ο ντελ Τόρο- αλλά δεν τον έπραξε- να προσδώσει στους συμβολισμούς του,  πιο σύνθετες αναπαραστάσεις.

Η αντιπαραβολή του αθάνατου Ιησού με τον αθάνατο Πινόκιο, παρουσιάζεται κάπως αδέξια. Αντιθέτως, ο ρόλος του κλήρου, των  εκπροσώπων  της πίστης, που τροφοδοτούν τον αναχρονισμό κι ίσως τροφοδοτούν  τις ομοιογενείς κοινωνίες,

την τάξη,  την αφοσίωση κι εν τέλει τον φασισμό, παρουσιάζεται δεικτικά και καίρια.

Ο Πινόκιο του ντελ Τόρο, δεν είναι μια εμφανισιακά όμορφη μαριονέτα και το μοτίβο των κοινωνιών που επενδύουν στο όμορφο και εξοστρακίζουν  οτιδήποτε είναι αντίθετο με τα αποδεκτά πρότυπα, επίσης βιτριολικά  κι εύστοχα, σχολιάζεται.

Ο δημιουργός,  επενδύει υπερβολικά στον καταιγιστικό ρυθμό των ειδικών   εφέ, στην εναλλαγή των εικόνων και στις πολλές φιγούρες.

Μετατρέπει το έργο και σε μιούζικαλ, χωρίς πάντα η μουσική του  Αλεξάντρ Ντεσπλά να λειτουργεί συνεκτικά, ούτε και  να  μπορεί το έργο να κρατήσει την ισορροπία,  ανάμεσα στο ρόλο της εικόνας, της μουσικής και της ουσίας.

Ακούγονται οι φωνές των Γκρέγκορι Μαν ( Πινόκιο) Γιούαν ΜακΓκρέγκορ,  Ρον Πέρλμαν, Φιν Γούλφχαρντ, Κέιτ Μπλάνσετ, Ντέιβιντ Μπράντλεϊ, Τίλντα Σουίντον, Τζον Τουρτούρο, Κρίστοφ Γουόλντζ.

“Πινόκιο του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο” από την Πέμπτη 24/11 στους κινηματογράφους