Υψηλής καλλιτεχνικής αξίας η Εσθονική ταινία “Πλευρικοί Άνεμοι”, κέρδισε το αντίστοιχο βραβείο στο ΦΚΘ(Κριτική)

Ανταπόκριση Δέσποινα-Ηλέκτρα Βούλγαρη

Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, οι “Πλευρικοί Άνεμοι” είναι από καλλιτεχνική άποψη η αρτιότερη και πιο πρωτότυπη πρόταση του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.    Η διάκριση της με το βραβείο καλλιτεχνικής επίτευξης δεν προκάλεσε καμία έκπληξη, ενώ είναι σίγουρο ότι το σινεφίλ κοινό θα επιθυμούσε να φύγει από τη Θεσσαλονίκη και με το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ.

Βρισκόμαστε στην Εσθονία του 1941, στην κορύφωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου το σοβιετικό καθεστώς του Στάλιν δίνει εντολή για την εκκένωση χωριών και πόλεων. Η νεαρή Έρνα εξορίζεται με τη μικρή της κόρη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας και ξεκινά να γράφει γράμματα στον άνδρα της, Χελντούρ, αγνοώντας την τύχη του. Οι πραγματικές επιστολές για τον αγώνα επιβίωσης στη σιβηρική στέπα αποτελούν τη βάση αφήγησης στο ασπρόμαυρο, ποιητικό ντεμπούτο του νεαρού Εσθονού σκηνοθετη Μάρτι Χέλντε, όπου οι μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας ξετυλίγονται σαν στιγμιότυπα από καρτ-ποστάλ.

“Νομίζω ότι οι ζωές μας σταμάτησαν. Ο χρόνος σταμάτησε. Ήμουν ακίνητη για χρόνια.” Τα λόγια αυτά της Έρνας ήταν η έμπνευση για τον σκηνοθέτη να διαμορφώσει την ιδιαίτερη αισθητική της ταινίας με σκοπό να παγώσει τον χρόνο στην οθόνη. Μέσα από τη συρραφή  ασπρόμαυρων ταμπλό βιβάν, οι χαρακτήρες παραμένουν ακίνητοι σαν αγάλματα μέσα στα τοπία, ενώ η Ένρα εξιστορεί την αποτρόπαια καθημερινότητα. Σαν να βρισκόμαστε σε μουσείο, εγκλωβισμένοι στο χρόνο δεν γινόμαστε μάρτυρες των σκληρών γεγονότων καθαυτών, αλλά κοινωνοί του συναισθήματος της ηρωίδας: ” τα πιο όμορφα χρόνια της ζωής μου πέρασαν σαν ασάλευτα.”

Για αυτό και όταν ο ξεριζωμός φτάνει στο τέλος του και οι εικόνες αποκτούν κίνηση και οι άνθρωποι αποκτούν ζωή, τίποτα δεν είναι ίδιο. Η ζωή ξεκινά από το μηδέν, οι άνθρωποι είναι δύσκολο να ξανασυναντηθούν, αλλά παραμένει η ελπίδα, ότι όπως διασταυρώνονται οι άνεμοι στον αέρα, έτσι θα βρεθούν κάποια στιγμή οι ψυχές των ανθρώπων.Την εικαστική αξία της κινηματογράφησης εξυψώνουν οι κιαροσκούρο φωτοσκιάσεις αναδεικνύοντας αφενός την ανθρώπινη απόγνωση και πόνο και αφετέρου την άγρια ομορφιά του παγωμένου φυσικού τοπίου, ενώ η επιβλητική μουσική επένδυση δίνει το δραματικό τόνο μίας θηριωδίας, της οποίας ελάχιστοι επέζησαν.

Οι “Πλευρικοί Άνεμοι” είναι ένας φόρος τιμής στα θύματα του σοβιετικού Ολοκαυτώματος, εστιάζοντας στην ανθρώπινη πλευρά της φρίκης του πολέμου, προκαλώντας το συναίσθημα χωρίς να γίνεται μελό, θέτοντας το παράδοξο, τι αξίζει η ελευθερία αν πρέπει να την πληρώσει κανείς με μοναξιά.