Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην « Κομμούνα» του Τόμας Βίντερμπεργκ. Κριτική.

Κριτική από Φ. Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης

Τα οικογενειακά βιώματα και οι προσωπικές του εμπειρίες, μεγαλώνοντας μέσα σε ένα κοινόβιο μέχρι και τα 19 του χρόνια, είναι το κίνητρο του Δανού σκηνοθέτη της περίφημης « Οικογενειακής Γιορτής» και του  ψυχολογικού θρίλερ « The Hunt» Τόμας Βίντερμπεργκ – να κινηματογραφήσει το « The Commune» – ο ελληνικός τίτλος – « Η Κομμούνα», που διαγωνίζεται για τη Χρυσή Άρκτο του Βερολίνου.

Ήταν ηλίου φαεινότερον να περίμενε κανείς πως θα  δει -έχοντας υιοθετήσει τέτοιο τίτλο-,   ιστορίες που θα φώτιζαν τις καθημερινές στιγμές, μιας πολυάριθμης συγκατοίκησης, αφήνοντας  -τουλάχιστον- και μια αμυδρή πολιτική προσέγγιση για τις ασυνήθιστες στις μεσογειακές χώρες-αλλά όχι τόσο στις σκανδιναβικές- εμπειρίες μεσοαστικών οικογενειών , να μένουν οικειοθελώς κάτω από την ίδια στέγη.

Αντίθετα, το σενάριο μένει μέχρι τέλους πάνω στις ράγες του κοινωνικού ρεαλισμού και  δίνει όλο του το βάρος από το μισάωρο  και μετά, σε ένα εν εξελίξει ερωτικό τρίγωνο και τους τριγμούς που δημιουργούνται στα μέλη της κοινότητας, από το γεγονός αυτό. Το συγκεκριμένο κινηματογραφικό στερεότυπο, δηλαδή η κρίση της μέσης ηλικίας και η απιστία, μονοπωλούν τη πλοκή μέχρι και το τέλος της, αυτή είναι και η ουσιαστική και μεγάλη αδυναμία του έργου, σε μια παραλλαγή του  «American Beauty» και όσων ταινιών προηγήθηκαν και το ακολούθησαν, επικαλύπτοντας  τις  άλλες σημαντικές πτυχές, ενός ανεξερεύνητου κινηματογραφικού θέματος, από το τόσο κορεσμένο του ερωτικού τριγώνου.

Από την άλλη, υπάρχει και μια θετική ρομαντικού τύπου επιστροφή του σκηνοθέτη, στην εποχή του αποκαλούμενου δόγματος ’95 και αυτό φαίνεται από τα γυρίσματα σε φυσικούς χώρους και από τα μη στατικά του πλάνα.

Δεκαετία του ’70. Ο Έρικ είναι καθηγητής, η Άννα είναι παρουσιάστρια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης στην Κοπεγχάγη. Έχουν και μια κόρη. Αποφασίζουν να αγοράσουν το πατρικό σπίτι του Έρικ, διακαής του πόθος, εδώ και χρόνια. Αρκετά λεφτά δεν υπάρχουν για τη συντήρηση του και τα τρέχοντα έξοδα και η Άννα του προτείνει να το μετατρέψουν σε κοινόβιο, καλώντας φίλους να μείνουν εκεί, υπογράφοντας ένα συμβόλαιο.  Οι φίλοι έφεραν δικούς τους φίλους, πέρασαν και κάποιον από ιντερβιού.  Μερικές εβδομάδες αργότερα ο  Έρικ θα τα φτιάξει με μια 24χρόνη φοιτήτρια του, την Έμμα και όπως είναι φυσικό τα πρώτα προβλήματα εμφανίζονται.

 Οι αναρχοσυνελεύσεις των ενοίκων,  ο παρατεταμένος τους  παλιμπαιδισμός και οι πολυήμερες φοιτητοκαταστάσεις, τον πρώτο καιρό μοιάζουν βγαλμένες από τον παράδεισο, δεν θα αργήσει όμως όλο αυτό να  καταστεί δυσλειτουργικό, για να χρειαστεί να ληφθούν σκληρές και αναπόφευκτα διασπαστικές αποφάσεις, με τη κολεκτίβα…εις τα εξ ων συνετέθη. Ιδού λοιπόν και το συμπέρασμα του Τόμας Βίντερμπεργκ. Η συλλογικότητα και η κοινή πορεία με φίλους, με συγκατοίκους, ακόμα και με όσους ενώνονται με τα δεσμά του γάμου, είναι επωφελής και ευεργετική για τη σημασία της γενναιοδωρίας και της προσφοράς, είναι και απρόβλεπτη έχει όρια, έχει διασπάσεις και χωρισμούς.

Υποθέτουμε πως ο εμπνευστής και σκηνοθέτης της ταινίας, βρίσκεται και σαν παρουσία μέσα στο έργο( εκτός από κομπάρσος σε μια σκηνή), κυρίως μέσα από τα μάτια της αμίλητης και θλιμμένης κόρης,   του εν διαστάσει πια ζεύγους.

Ο Δανός σκηνοθέτης σκιαγραφεί αμυδρά τους δευτερεύοντες χαρακτήρες(τα μέλη του κοινόβιου), βγάζοντας τους εντελώς έξω από το πλάνο του, συνεχίζοντας ένα μονότονο και ανελέητο σφυροκόπημα για το πώς θα καταλήξει ο γάμος του Έρικ και της Άννα.