Κριτική για το Virunga» του Ορλάντο φον ‘Αϊνζιντελ νικήτρια ταινία στο Φ. Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Ανταπόκριση Δέσποινα-Ηλέκτρα Βούλγαρη

Το υποψήφιο για Όσκαρ «Virunga» του Βρετανού Ορλάντο φον ´Αϊνζιντελ (με παραγωγό τον Λεονάρντο ντι Κάπριο) ήταν ο μεγάλος νικητής στην απονομή βραβείων της τελετής λήξης του 17ου Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας δικαιολογημένα την προτίμηση και το θερμό χειροκρότημα των θεατών, αποσπώντας το Βραβείο Κοινού Fischer («Βραβείο Κοινού Πίτερ Ουιντόνικ»), αλλά και το βραβείο της WWF, που απονέμεται σε ταινία της θεματικής ενότητας του Φεστιβάλ «Περιβάλλον».

Βία, πολιτική, οικονομικά συμφέροντα έρχονται σε αντίθεση με τη φυσική ομορφιά του εθνικού πάρκου Virunga, το οποίο πέφτει θύμα της ιστορικής μοίρας του πολύπαθου Κονγκό. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και την προσπάθεια εδραίωσης της ανεξαρτησίας της χώρας μέχρι την καθιέρωση της δημοκρατίας και ομαλότητας μετά τον επώδυνο εμφύλιο στη δεκαετία του 1990, το Κονγκό γνώρισε τον χαμό εκατομμυρίων ανθρώπων και την καταστροφή του φυσικού του πλούτου με την εξόρυξη των ορυχείων.

Μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco και καταφύγιο ενός σπάνιου είδος γορίλα, υπό τη διαρκή απειλή της λαθροθηρίας, το Virunga φυλάσσεται από μια χούφτα ανθρώπων, οι οποίοι έχουν βάλει στόχο ζωής την προστασία του. Καθώς η κάμερα καταγράφει εντυπωσιακά πλάνα της άγριας φύσης, ο σκηνοθέτης εστιάζει με ευαισθησία στη σχέση ανθρώπου- γορίλα, η οποία ξαφνιάζει με την οικειότητα και την αλήθειά της.

Το εθνικό πάρκο θα βρεθεί στο στόχαστρο, όταν η βρετανική εταιρεία Soco προσπαθήσει να συμφωνήσει με την κυβέρνηση την παρέμβαση στο εθνικό πάρκο για την εξόρυξη πετρελαίου. Από το σημείο αυτό και έπειτα η ταινία ξεγλιστρά από το φάσμα των ντοκιμαντέρ του National Geographic και μετατρέπεται σε ένα πολιτικό θρίλερ δραματικών προεκτάσεων. Ένα σύστημα διαφθοράς και παρανομίας αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια μας με τη συμβολή της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Η ένταση κορυφώνεται, ενώ γινόμαστε μάρτυρες ενός πολέμου σε εξέλιξη, όταν η νεοσύστατη ομάδα ανταρτών Μ23 κηρύσσει τον πόλεμο, επιδιώκοντας να θέσει υπό τον δικό της έλεγχο την ευρύτερη περιοχή του εθνικού πάρκου. Από τα διασταυρούμενα πυρά δεν ξεφεύγουν ούτε οι συμμετέχοντες της ταινίας, καθώς η αγωνία για τη σωτηρία της κληρονομιάς του σύγχρονου κόσμου κόβει την ανάσα.

Μπορεί με μία πρώτη ματιά το ντοκιμαντέρ να κατατάσσεται στην κατηγορία που αφορά την οικολογία και το περιβάλλον, αλλά το Virunga παραμένει βαθιά πολιτικό και εντέλει ουμανιστικό, καθώς καταγράφει μία ακόμη τραγωδία της σύγχρονης ιστορίας μιας χώρας που παλεύει να σταθεί στα πόδια της, που οι κάτοικοί της έχουν χάσει την ελπίδα. Διεισδυτικό τεκμήριο των αδιεξόδων της κρίσης, που μαστίζει μια ολόκληρη ήπειρο, το Virunga δικαία προσέθεσε δύο ακόμη διακρίσεις στις αποσκευές του.