Σιωπηλός Μάρτυς

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Το έργο του 1954 «Σιωπηλός Μάρτυς»  επέδρασε καταλυτικά σε όλα τα είδη ταινιών,  ενέπνευσε τις επόμενες γενιές δημιουργών και θεωρείται δικαίως ένα  διαχρονικό αριστούργημα . O Μπράιαν Ντε Πάλμα χρησιμοποίησε στοιχεία από τον « Σιωπηλό Μάρτυρα» σε τουλάχιστον τέσσερα έργα του ενώ στοιχεία του  συναντάμε και στο πρόσφατο μιούζικαλ του Ντάμιεν Σαζέλ « La la land».

Οι ικανότητες του  Άλφρεντ Χίτσκοκ είναι μοναδικές. Δημιουργεί μια συναρπαστική ταινία σασπένς, η οποία εκτυλίσσεται από την αρχή μέχρι το τέλος της στο δωμάτιο ενός διαμερίσματος  και με  τη  θέα που φαίνεται από το πίσω παράθυρο. Οι περισσότερες πληροφορίες λαμβάνονται από το παράθυρο. Το κοινό κοιτάει και συλλογίζεται  τον ίδιο κόσμο, που κοιτάει και συλλογίζεται ο κεντρικός χαρακτήρας.

Ο φωτογράφος Τζεφ (Τζέιμς Στιούαρτ) υπέστη κάταγμα στο αριστερό του πόδι και  αναγκάζεται  για 7 εβδομάδες να ζήσει με τον γύψο και  σε αναπηρικό καροτσάκι στο διαμέρισμά του στο Γκρίνουιτς Βίλατζ του Μανχάταν. Το κορίτσι του,   η Λίζα ( Γκρέις Κέλι) επιθυμεί μια πιο σταθερή σχέση, με τον Τζεφ όμως  να είναι απρόθυμος να αφήσει τα ταξίδια και τις επαγγελματικές του φιλοδοξίες. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει -όσο αναρρώνει-  τις δύσκολες συζητήσεις παίρνει αρχικά τα κιάλια του, στη συνέχεια το τηλεσκόπιό του και παρατηρεί τη ζωή των κατοίκων των άλλων διαμερισμάτων .  Μια μέρα, ανακαλύπτει  οτι η κυρία Θόρβαλντ, εξαφανίζεται και ο Τζεφ ενοχοποιεί τον σύζυγό της. Άραγε ορθά τον υποπτεύεται;

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς  ότι στον « Σιωπηλό Μάρτυρα» ο  Χίτσκοκ μέμφεται ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό,  όταν ανοίγει το κλείστρο της κάμερας για να καταγράψει ιστορίες ανθρώπων, εγκλήματα και πάθη.

Το τι είναι πραγματικότητα και αυταπάτη,  η περιέργεια,  η ηδονοβλεψία και το όριο της ηθικής απασχολεί τον βρετανό μετρ του σασπένς αλλά  καταλήγει με μια απίστευτη αίσθηση δικαιοσύνης,  που γίνεται αντιληπτή με το ανοιχτό σε ερμηνείες φινάλε.

Ο Χίτσκοκ συλλαμβάνει ένα σοφιστικέ  -θεατρικού τύπου- σκηνικό που περιβάλλεται από πολυκατοικίες πανταχόθεν και επικεντρώνεται γύρω από μια αυλή. Οι ένοικοι των διαμερισμάτων αντιλαμβάνονται την αίσθηση της ασφάλειας και του ανήκειν σε μια κοινότητα,  με το να  αποφεύγουν να κλείσουν τα παντζούρια και τις κουρτίνες. Ακολουθούν την καθημερινή τους ρουτίνα,  η οποία περιλαμβάνει αισθήματα χαράς, θυμού και  λύπης.

Υπάρχει άλλη μία ενδιαφέρουσα ερμηνεία, ότι εν τέλει ο Χίτσκοκ ήταν μπροστά από την εποχή του, έχοντας την πεποίθηση ότι η ιδιωτική ζωή των ανθρώπων είναι μια πλάνη, δεν υπήρχε και δεν θα υπάρξει. Ένα ζήτημα που εξακολουθεί να μας απασχολεί.

Η στιγμή της  κορύφωσης  μέσα από το φακό βλέπουμε τις σκιές , το φως και   τον  εξαγριωμένο κύριο Θόρβαλντ να εισβάλλει στο διαμέρισμα του Τζεφ , είναι μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία.

Σιωπηλός Μάρτυς από την Πέμπτη 4 Ιουλίου στους κινηματογράφους