1945

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

“Αν δεν αλλάξεις, όλα θα επαναλαμβάνονται”. Συμπέρασμα πέρα για πέρα αληθινό και  για τα πρόσωπα και για τους λαούς.
Στην περίπτωση της Ουγγαρίας του 2018 , το μάθημα της ιστορίας, παραμένει επιδερμικά διαβασμένο. Στη χώρα με την πολυπληθέστερη κοινότητα Εβραίων στην Ανατολική Ευρώπη, ένα αντισημιτικό και ακραίο κόμμα, το Τζομπίκ, σαρώνει και αποτελεί ρυθμιστή της πολιτικής ζωής.
Η ταινία “1945” του Φερένκ Τορόκ( η οποία προβλήθηκε και στο Φ. Θεσσαλονίκης), αποκαλύπτει το ρατσισμό και τον αντισημιτισμό μιας κοινότητας Ούγγρων, αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, τις μέρες όπου ετοιμάζεται να τελεστεί ένας γάμος, αλλά κανείς( ούτε οι νεόνυμφοι) δεν δείχνουν ενθουσιασμένοι. Δύο Εβραίοι επιστρέφουν στο χωριό τους( από το κολαστήριο των ναζιστικών στρατοπέδων), για να διεκδικήσουν το βιο τους.

Η άφιξή τους, αναστατώνει τους πάντες. Κάποιοι τους απειλούν, κάποιοι άλλοι εξαφανίζουν αποδεικτικά στοιχεία.
Ο σκηνοθέτης διατηρεί επί μακρόν την ένταση,  αποκρύπτοντας πτυχές της ιστορίας, δημιουργώντας αινίγματα, μέχρι το τέλος.
Είναι σινεμά ηθογραφικό, θυμίζοντας πρόσφατες ταινίες του δικού μας Παντελή Βούλγαρη και το ισχυρότερο ατού της ταινίας, είναι η ευφυής δομή μυστηρίου, που περιβάλλει τα βασικά πρόσωπα του έργου( αλλά όχι τόσο το ίδιο το μυστήριο), όπως και οι συσχετισμοί με την επικαιρότητα του σήμερα.
Η ασπρόμαυρη λήψη, δεν διαθέτει φυσικότητα, φαίνεται επιτηδευμένη και είναι από τις σπάνιες φορές, που θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ακόμα και κουραστική για θέαση. Ούτε η εμφάνιση κάποιων ηθοποιών( ιδίως του ζευγαριού), ούτε   η -εν γένει- η  ατμόσφαιρα, θυμίζει  1945. Γίνεται προσπάθεια να καλυφθούν οι ατέλειες από τη μη χρήση χρώματος.

“ Την ταινία την προβάλλουμε στις “Επιλεγμένες Πρεμιέρες” για το θέμα της, αλλά χωρίς βαθμολογία, εξαιτίας των σοβαρών τεχνικών ζητημάτων που εντοπίσαμε”.