Ακούσια

Δράμα, 98′, Σουηδία 2008

Πρωτότυπος Τίτλος:De ofrivilliga/Involuntary

Γλώσσα: Σουηδικά

Του Ρούμπεν Όστλουντ

Μαρία Λούντκβιστ, Λέιφ Έντλουντ, Όλε Λίζας

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

Τα πρώτα αξιοπρόσεκτα δείγματα γραφής, του χαρισματικού Σουηδού σκηνοθέτη  Ρούμπεν Όστλουντ( τον θυμόμαστε από την «Ανωτέρα Βία» της προηγούμενης σεζόν), αποκαλύπτονται , στην ταινία « Ακούσια»  του 2008, πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησε τέσσερα χρόνια πριν, στις « Άγριες Κιθάρες»( φιλμ που συζητήθηκε αρκετά στο Φ. Θεσσαλονίκης), ολοκληρώνοντας εδώ, την έρευνα του, για την κατανόηση των εμπειριών, των κινήτρων και του τρόπου που συμπεριφέρονται  οι συμπατριώτες του, μέσα  από πέντε αλληλένδετες ιστορίες, θεάτρου του παραλόγου και δεκατεσσάρων έξυπνα κατανεμημένων χαρακτήρων.

Το μεγαλείο αυτής της τραγικής κωμωδίας, καθ’ολη τη διάρκεια του έργου, είναι η ευφυής κινηματογραφική στάση του Όστλουντ,  να παρατηρεί –σαν ντοκιμαντέρ-χωρίς άμεσα να κρίνει, όμως η ουδέτερη του στάση, γίνεται σκόπιμα μια πλάνη, σαρκάζοντας επί παραδείγματι τις εθιμοτυπίες, την έννοια της ομάδας και πως αυτή διαλύεται από τον καταπιεστικό ρόλο κάποιου που το παίζει αρχηγός, το πολύ μπλα μπλα και το τι κρύβεται πίσω από τις πολλές λέξεις.

Ακούσια, κανείς ήρωας του δεν λογοδοτεί για τις πράξεις του, ακούσια, το εγώ τους, υπερτερεί του εμείς, ακούσια, κανείς τους δεν σέβεται τον εαυτό του, ερχόμενοι  πρόσωπο με πρόσωπο με το κοινωνικό ασυνείδητο των Σουηδών, χωρίς όλο αυτό να είναι για τον θεατή, ασήκωτο και βαρύ.

Στο αρχικό πλάνο μετά τους τίτλους έναρξης, δεν βλέπουμε πρόσωπα, παρά μόνο ένα χαλί σαλονιού και κάτι γυναικεία πόδια, στα τελειώματα ενός γεύματος ενηλίκων, εν μέσω φιλοφρονήσεων, που κανείς δεν ακούει κανέναν.Παράλληλα, σε φιάσκο εξελίσσεται ένα βραδινό υπαίθριο πάρτι γενεθλίων, όταν η φαεινή ιδέα των γονέων, να εκτοξεύσουν πυροτεχνήματα, πέφτει στο κενό.Το χαλαρό φλερτ  μιας γυναίκας με τον οδηγό λεωφορείου, εντός του οχήματος ,καταλήγει σε παρωδία, όταν ο τελευταίος στην προσπάθεια του να ανακαλύψει ποιος από τους 5 επιβάτες, του χάλασε το κουρτινάκι από την τουαλέτα του πούλμαν, προβαίνει σε μα ακραία ενέργεια.Δύο κοριτσάκια ποζάρουν ημίγυμνα  σε μια κάμερα. Ποιος θα το θεωρούσε μεμπτό άραγε και γιατί; Τέλος, η φάρσα μεταξύ φίλων για ένα τρίτο πρόσωπο, θα μπορούσε να θεωρηθεί φάρσα ή είναι κάτι παραπάνω, στο όριο του βιασμού;

Τις περισσότερες από αυτές τις  καθημερινές ιστορίες, φαινομενικά, θα μπορούσαμε  να τις θεωρήσουμε φυσιολογικές, παρα ταύτα όλες τους καταλήγουν παράλογες, σαν μια ποικιλία των ατομικών ψυχώσεων του κοινωνικού περιβάλλοντος, που περιγράφει ο σκηνοθέτης αλλά κι ο σεναριογράφος Έρικ Χέμεντορφ. Η κάμερα σε κάθε πλάνο και σε κάθε σκηνή είναι σταθερή, κάνοντας την παρακολούθηση των παράλληλων ιστοριών κάπως άβολη,  το αποτέλεσμα από την άλλη, είναι συναρπαστικό.

Ο Ρούμπεν Όστλουντ έδειξε από τότε(2008), πως μπορεί να κοιτάξει στα μάτια τον πρωτοπόρο στο είδος του και συμπατριώτη του,  Ρόι Άντερσον, για τηνανάγλυφη  καταγραφεί της κοινωνικής πραγματικότητας στην Σουηδία.

“Ακούσια” από 22/10 στους κινηματογράφους σε διανομή New Star