Κριτική για το ελληνικό ” Στο Σπίτι” που κέρδισε βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φ.Βερολίνου
Ανταποκρίση: Βάλυ Μουκανάκη
Ο Αθανάσιος Καρανικόλας, μία ενδιαφέρουσα φωνή της σύγχρονης κινηματογραφικής σκηνής, με τη νέα του ταινία «Στο Σπίτι» επανέρχεται για μία ακόμη φορά στο Φεστιβάλ Βερολίνου κερδίζοντας τις εντυπώσεις και το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής στο τμήμα Forum.
Η ταινία βασίζεται στην ιστορία της Νάντιας, μιας μετανάστριας από τη Γεωργία, που εργάζεται ως οικιακή βοηθός στο σπίτι μιας εύπορης οικογένειας. Ζώντας μαζί για παραπάνω από μία δεκαετία, έχουν αναπτυχθεί μεταξύ τους προσωπικοί δεσμοί που ξεφεύγουν από την εργασιακή σχέση. Η Νάντια αντιμετωπίζεται ως μέλος της οικογένειας μέχρι τη στιγμή που θα διαγνωσθεί ότι πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια. Τότε θα χάσει τη δουλειά της, θα έρθει αντιμέτωπη με τη μοναξιά και με το άλλο πρόσωπο των ανθρώπων που θεωρούσε δικούς της.
Η Νάντια, η οποία ερμηνεύεται υποδειγματικά από τη Μαρία Καλλιμάνη, είναι ένας άνθρωπος που αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής με διακριτικότητα και αξιοπρέπεια, ακόμα κι όταν βιώνει την εγκατάλειψη. Η απλότητα και το βάθος της προσωπικότητάς της υπαγορεύουν και το ύφος της ταινίας, η λιτότητα της οποίας είναι εμφανής ακόμα και στα σκηνικά, στα κουστούμια (τα οποία περιέργως παραμένουν ίδια καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας) αλλά και στην ελάχιστη ύπαρξη μουσικής.
Ο σκηνοθέτης ισχυρίζεται ότι παρά τις σχέσεις στοργής και εγγύτητας που αναπτύσσονται ανάμεσα σε μια οικογένεια και σε μια οικιακή βοηθό, υπάρχει πάντα ένας τοίχος που τους χωρίζει, ο οποίος αποκαλύπτεται στις δύσκολες συγκυρίες και απορρέει από τη διαφορά κοινωνικού στάτους.
Η ταινία κινείται σε ήπιους και ήσυχους ρυθμούς χωρίς να καταφεύγει σε φθηνούς συναισθηματισμούς και περιττά ξεσπάσματα. Παρόλο που τα έντονα συναισθήματα της ηρωίδας και η αντιμετώπισή της από την οικογένεια αποτελούν τον κύριο άξονα της ταινίας, η προσέγγιση του σκηνοθέτη δεν είναι συναισθηματική. Ο Καρανικόλας επιλέγει μια θέση αποστασιοποίησης, από την οποία παρατηρεί και διεισδύει στην καθημερινότητα των ηρώων του, εξετάζει και με τον τρόπο του σχολιάζει μια κοινωνική πραγματικότητα. Επιτυγχάνει εν τέλει να προβληματίσει και όχι τόσο να συγκινήσει, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με τα όρια που θέτουν οι άνθρωποι, την αδυναμία τους να παραδεχτούν την ύπαρξή τους και κατ’ επέκταση να τα ξεπεράσουν.