Το “Layla.M” και οι “Σημαδεμένες Καρδιές” κλέβουν τις εντυπώσεις στο 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ανταπόκριση-Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Μπορεί την Πέμπτη 3/11 η ταινία έναρξης του 57ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το  « Πάτερσον» του Τζιμ Τζάρμους να άφησε –συγκρατημένα-θετικές εντυπώσεις, όμως  οι επόμενες δύο μέρες, κύλησαν, χωρίς ιδιαίτερες σινεφίλ συγκινήσεις, είδαμε ταινίες εντελώς αδιάφορες,  όμως όπως πάντα συμβαίνει, υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις, στις εκτός διαγωνιστικού ταινίες.

Προτού αναφερθούμε σε αυτές, δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε κάποια καταδικαστέα συμβάντα -που έγιναν μπροστά στα μάτια μας-όταν είδαμε τους υπεύθυνους των εισιτηρίων, κρυφά, να βάζουν στις τσέπες αδιάθετα  εισιτήρια της ιαπωνικής ταινίας του διαγωνιστικού “Σπορέας” και να μην τα διαθέτουν στον κόσμο, που περίμενε για μία και βάλε ώρα, μπροστά από τα εκδοτήρια, σε μία προβολή ασφυχτικά γεμάτη. Προφανώς δεν προορίζονταν για τους ίδιους, ούτε για τους φίλους τους, είχαν άνωθεν εντολές να δοθούν σε συγκεκριμένα άτομα. Η δικαιολογία, “δόθηκαν στους συντελεστές της ταινίας”, δεν πείθει κανέναν.

Αφήνοντας πίσω αυτό το συμβάν, μία από αυτές τις αξιόλογες ταινίες και πρώτη στη λίστα μας, είναι η συγκλονιστική κοινωνικοπολιτική ιστορία της  Layla M., με θέμα δελεαστικό που γεννά συζητήσεις, για τη μύηση νεαρών μουσουλμάνων στον τζιχαντισμό, έχοντας ως κεντρική ηρωίδα, μια 18χρόνη μαροκινή, που μένει με τους γονείς της και τον αδερφό της στο Άμστερνταμ. Θα ερωτευτεί έναν φανατικό νεαρό μουσουλμάνο, τον οποίο θα ακολουθήσει πρώτα στο Βέλγιο και μετά στο Αμμάν. -παρά τις απειλές του οικογενειακού της περιβάλλοντος. Πρόκειται για επίδοξο τζιχαντιστή, ενταγμένο στα κυκλώματα, που ετοιμάζουν επιθέσεις σε Ευρώπη και Ασία.

Η Layla θα απομυθοποιήσει  τον τζιχαντισμό, γνωρίζοντας μια συμπατριώτισσά της που βοηθάει τους πρόσφυγες και από υποστηρίκτρια των ιδεών του, θα γίνει φανατική πολέμια του. Αυτό το γεγονός θα διαταράξει το γάμο της, βλέποντας και ένα άλλο πρόσωπο πιο βίαιο και κτηνώδες, του ανθρώπου που εμπιστεύτηκε την ύπαρξή της.

Ο τρόπος της κινηματογραφικής αφήγησης που επιλέγει η σκηνοθέτις Mijke de Jong είναι και το μεγάλο ατού της, αφήνοντας κρυμμένα μυστικά, τα οποία ξεδιπλώνονται βήμα με βήμα, φορτίζει ολοένα την ατμόσφαιρα, μέχρι την τελική έκρηξη.

Είναι μία σπαρακτική ιστορία αγάπης, είναι ταυτόχρονα και η άγνωστη εικόνα, των μεθόδων προσηλυτισμού τυφλού μίσους και βίας κατά πάντων, των φανατικών μουσουλμάνων. Εν ολίγοις, αν δεν το ζήσεις δεν μπορείς να καταλάβεις και η layla το είδε και το έζησε.

Η δεύτερη άξια προσοχής ταινία, έρχεται από τη Ρουμανία, ενός δημιουργού, του Ράντου Γιούντε  που όλος τυχαίως η προηγούμενη του, το ιστορικό δράμα « Aferim», προβάλλεται αυτές τις μέρες στους κινηματογράφους της χώρας μας.

Οι Σημαδεμένες Καρδιές ξεγελούν. Δεν πρόκειται για κομεντί και ρομάντζο. Η ιστορία  ( προσαρμοσμένη από το μυθιστόρημα του Μαξ Μπλεσερ), είναι σκληρή και θέλει γερό στομάχι, αλλά ο Γιουντέ αποφορτίζει με κάθε ευκαιρία –παιχνιδιάρικα, θεατρικά-, όλα όσα θα υποστεί ο 20άρης Εμανουέλ, στο σανατόριο που νοσηλεύεται με οστική φυματίωση, το 1937.

Θα δούμε ολόκληρη τη διαδικασία γυψοθεσίας του, τις ενέσεις στη σπονδυλική του στήλη, θα τον δούμε να αυτοϊκανοποιείται, να είναι απελπισμένος, μετά ερωτευμένος και γεμάτος όρεξη να ζήσει, αποδεχόμενος, πως από δω και πέρα θα διαβιεί σε ένα σανατόριο. Η ταινία είναι γεμάτη αναφορές καλλιτεχνικού και πολιτιστικού τύπου. Απαντάται με καφκικό τρόπο, το ερώτημα, εάν οι άρρωστοι και κατάκοιτοι, μπορεί να είναι ευτυχισμένοι και με ποιο τρόπο.

Σε αυτό το έργο τα χρωματικά μοτίβα είναι ανεπανάληπτα και το δύσκολο θέμα, σπάει ακόμα και με swing- jazz μελωδίες, μέχρι και με το παιχνίδι της μπουκάλας, ανάμεσα στους νοσηλευόμενους, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, φτιάχνοντας μια μοναδική ατμόσφαιρα του ’30, πραγματικά άξια επαίνων.