Μια μεγάλη σπονδή στη γυναίκα η ταινία λήξης του 31ου Πανοράματος της Αθήνας

Ανταπόκριση Ευδοκία Αραβαντινού-Σιμωνέτου

Ήταν δύο εβδομάδες γεμάτες από προβολές επιλεγμένων ευρωπαϊκών και ελληνικών ταινιών, αφιερώματα σε καλλιτέχνες που δούλεψαν στον κινηματογράφο ή που τον ενέπνευσαν με τα έργα τους, μια εικαστική εκδήλωση και ένα ενδιαφέρον διαγωνιστικό μέρος. Ήταν ένα μωσαϊκό φτιαγμένο από σινεμά και ήταν μια μεγάλη σπονδή στη γυναίκα.

Το 31^ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου έφτασε στο τέλος του χθες  Τετάρτη 5/12, στην αίθουσα του κινηματογράφου Τριανόν. Τη μικρή τελετή λήξης και την μετέπειτα προβολή της τελευταίας ταινίας του φεστιβάλ, παρακολούθησαν άνθρωποι σχετικοί με το χώρο, αλλά και απλοί ερασιτέχνες , λάτρεις της έβδομης τέχνης.  Δεν ήμασταν λίγοι, αλλά πάντως όχι και αρκετοί, ώστε να γεμίσουμε τα καθίσματα.

Την παρουσίαση ανέλαβε ο βετεράνος κριτικός Νίνος Μικελίδης, ιδρυτής και διευθυντής του Πανοράματος. Τιμώμενα πρόσωπα ήταν οι σκηνοθέτες Τώνης Λυκουρέσης – που ήταν και μέλος της Επιτροπής του Πανοράματος – και Μιχάλης Χριστοδουλίδης, ο μουσικοσυνθέτης Νίκος Πλάτανος, καθώς και η ηθοποιός Βέρα Κρούσκα. Από το διαγωνιστικό τμήμα ξεχώρισαν οι ταινίες “Η Παύση” και οι “Μύγες του Χειμώνα”, ενώ το βραβείο της Επιτροπής του 31^ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου έλαβαν από κοινού το “Suleiman Mountain”, της Elizaveta Stishova και “Η Ευγενική Αδιαφορία “ του Κόσμου, του Adilkhan Yerzhanov. Η ίδια Επιτροπή απένειμε τιμητική διάκριση στην ταινία “Η Τέχνη Καταστρέφει, του Νίκου Κορνήλιου”.

Ανάμεσα στα βραβεία και τις ευχαριστίες, πολλοί μίλησαν εύστοχα για τη θέση της γυναίκας στις σημερινές κοινωνίες, καταγγέλλοντας διακρίσεις και αδικίες εις βάρους των δικαιωμάτων τους, πολλές εκ των οποίων εξόφθαλμες, κακουργηματικές και καθ’ όλα σύγχρονες.

Σα σφραγίδα όλων αυτών, το φεστιβάλ φύλαξε για το τέλος την “Ayka”, την ταινία του Aleksandr Zlatopolskiy, που χάρισε- δικαίως – στην πρωταγωνίστριά της, Samal Yeslyamova, το χρυσό φοίνικα καλύτερης ηθοποιού στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών. Προσπαθώντας να συναρμολογήσει τη ζωή και τον εαυτό της στη χειμωνιάτικη Μόσχα, η Ayka, μια νεαρή γυναίκα που μετανάστευσε στη Ρωσία με σκοπό να ξεφύγει απ’ την παραδοσιακή ζωή της πατρίδας της και να ανοίξει μια βιοτεχνία ραπτικής, καλείται να πάρει τις σκληρότερες αποφάσεις και να επιβιώσει με όποια θυσία σε ένα κόσμο εχθρικό και κρύο.

Το μονόγραμμα της Ayka είναι ένα φιλμ σκληρό, ωμό, με καμία διάθεση να ωραιοποιήσει καταστάσεις ή να αναδείξει ήρωες. Η ίδια η Ayka είναι ένα ματωμένο και βρώμικο κουρέλι και κάθε της κουνημένο καρέ ένα κλικ πιο κοντά σε μια μαρτυρική, αγωνιώδη και εξαθλιωμένη ζωή.  Η ερμηνεία της Yeslyamova είναι συγκλονιστική, εσωτερική, σπαρακτική. Με σχεδόν μηδέν ξεσπάσματα, με σχεδόν καμία ανάσα και με ποδοπατημένη τη γυναικεία της φύση, η Ayka ενσαρκώνει την ελπίδα που μας κρατάει ζωντανούς ακόμα κι όταν κάθε αξιοπρέπεια έχει χαθεί.

Στα μείον της ταινίας η μονίμως κουνημένη εικόνα και οι εκνευριστικοί ήχοι (κόρνες, φορτηγά, βαβούρα, ένα κινητό που διαρκώς χτυπάει), που, ενώ αρχικά συμβάλλουν έξυπνα στην αφήγηση της υπόθεσης, καταφέρνοντας να διαπεράσουν τις τελευταίες συναισθηματικές άμυνες του θεατή, εντούτοις, από τη μέση περίπου και μέχρι πριν το υπέροχο φινάλε (η τελευταία σκηνή της ταινίας είναι ένα ποίημα), καταντούν δοκιμασία για τα νεύρα.