Πόνος και Δόξα

Κριτική   Ιάκωβος Γωγάκης

Χαρακτηρίζεται κι ως ο πρεσβευτής του ισπανικού σινεμά στο εξωτερικό,  αλλά κι ο πρεσβευτής των “στιγματισμένων” του κόσμου τούτου.  Των ομοφυλόφιλων, των τρανσέξουαλ και  των άρρωστων στη ψυχή και στο σώμα.

Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, εμφανίστηκε στο πρόσφατο   Φεστιβάλ Καννών  με  αυτοβιογραφική και καλοδουλεμένη ταινία,   για να διεκδικήσει τον 1ο Χρυσό Φοίνικα της καριέρας του, το μοναδικό μεγάλο τρόπαιο του σινεμά  το οποίο δεν είχε κερδίσει, παρά τις προηγούμενες πέντε συμμετοχές του.

Ούτε και φέτος τα κατάφερε.

Μεγάλη μερίδα των κριτικών,  αντιμετώπισε  το “ Pain& Glory” σχεδόν διθυραμβικά, θεωρώντας το, ως το πιο προσωπικό και συνάμα το πιο άρτιο έργο του Πέδρο Αλμοδόβαρ , τουλάχιστον της τελευταίας 20ετίας.

Θα συμφωνήσουμε με το πρώτο -είναι το πιο προσωπικό του έργο-  δεν θα συμμεριστούμε τους διθυράμβους.

Εντούτοις, στο Pain & Glory”,  ο Αλμοδόβαρ, αποφεύγει τις σεναριακές υπερβολές, τις απίστευτες συμπτώσεις-όπως επί παραδείγματι τις είδαμε στην πρόσφατη “ Τζουλιέτα”- αλλά και τις μπερδεμένες αφηγήσεις.

Ο Σαλβαδόρ( το  όνομα  παίζει με τις λέξεις του επωνύμου Αλμοδόβαρ), είναι ένας ευκατάστατος  συγγραφέας και σκηνοθέτης. Η καριέρα του βρίσκεται στη δύση της και ψάχνει τον τρόπο  να διαχειριστεί την παρακμή του έργου του, που δεν εξιτάρει πια το κοινό.

Έχει και πόνους στην πλάτη, ημικρανίες, χρόνιες κρίσεις πανικού και κατάθλιψη.

Η αρχική σκηνή με τον Σαλβαδόρ να βρίσκεται στο βυθό της πισίνας… είναι εξαιρετική, συμβολίζοντας ταυτόχρονα την προσωπική του παρακμή αλλά και τον σωματικό του πόνο.

Η έναρξη της ταινίας στο σύνολο της ήταν εντυπωσιακή και το  συγκεκριμένο εύρημα-  που μας έφερε στο μυαλό τη “ Νιότη” του Σορεντίνο- ενίσχυσε τις  μεγάλες μας προσδοκίες.

Αντιθέτως, η συνέχεια στηρίχθηκε πάνω σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο.

Ο Σαλβαδορ ξεκινάει τη χρήση ηρωίνης κι επανασυνδέεται  με έναν παλαιό του σύντροφο και συνεργάτη, που μένει μόνιμα στην Αργεντινή.

Το σημείο του έργου που είχε το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ήταν το διαρκές flashback,  στις  παιδικές αναμνήσεις του Σαλβαδόρ.

Η αγάπη του μικρού και μοναχικού Σαλβαδόρ για τα βιβλία και  τη μάθηση-σε ένα εντελώς απομονωμένο περιβάλλον-   παρουσιάζεται μαζί με τη σχέση εξάρτησης από τη μητέρα του, μια σχέση τραυματική αλλά  και καθοριστική για τα μεταγενέστερα του βήματα.

Δεν της έκανε όλα τα χατίρια. Δεν έγινε παπάς, δεν ακολούθησε το δρόμο που θα ήθελε και βέβαια της έκρυψε τον πρώτο -παράνομο- πλατωνικό σκίρτημα του έρωτα( υπάρχουν στιγμές που το έργο μας  παραπέμπει ξεκάθαρα στο “Call me by your name” του Γκουαντανίνο).

Ο Ισπανός σκηνοθέτης, δεν διακατέχεται από αλαζονεία -γυρίζοντας το “Pain and Glory”- ούτε όμως κι από μια διάθεση να δημιουργήσει ένα έργο βαθιά υπαρξιακό για το χρόνο που περνά, για την ωρίμανση των ανθρώπων,  μέσα σε ένα πλαίσιο όπου ο θάνατος έρχεται όλο και πιο κοντά. Μετέφερε  το δικό του προσωπικό βίωμα, που ενίοτε γίνεται οικουμενικό, αλλά πρωτίστως δεν γίνεται φιλοσοφικό, αλλά παραμένει προσωπικό – Αλμοδοβαρικό.

Άλλωστε, υπήρξαν δεκάδες ταινίες που άγγιξαν τα ίδια θέματα πιο διεισδυτικά από το Pain& Glory, όπως ήταν αρκετές από τις ταινίες που σκηνοθέτησε ο   Φελίνι αλλά κι ο Μπέργκμαν.

Δεν επέλεξε ο Αλμοδόβαρ  τον Χαβιέ Μπαρδέμ -όπως φημολογείτο αρχικά- αλλά τον Αντόνιο Μπαντέρας, δίνοντας του την ευκαιρία να υποδυθεί έναν αβανταδόρικο ρόλο, που του ταιριάζει γάντι – την συγκεκριμένη εποχή – κι ο Μπαντέρας του το ανταπέδωσε, διεισδύοντας πλήρως στη ψυχοσύνθεση ενός ξεπεσμένου σταρ, που αντιμετωπίζει υπαρξιακά ζητήματα αλλά  και  θέματα υγείας.

Η Πενέλοπε Κρουζ -αυτή τη φορά- είχε  μικρό κι εύκολο ρόλο να διαχειριστεί( έπαιξε τη μητέρα του μικρού Σαλβαδόρ).

Δεν είναι ταινία τόσο ισχυρή όσο το ” Μίλα της” ή η ” Κακή Εκπαίδευση”, είναι βέβαια μια θετική επανάκαμψη του Πέδρο Αλμοδόβαρ, μετά από μια σειρά αδιάφορων έργων.

“Πόνος και Δόξα ” από την Πέμπτη 31/10 στους κινηματογράφους