Τοντ Χέινς
Στο Screeneye Web Radio ακούμε soundtrack από τις ταινίες του I’m Not There, Velvet Goldmine, Ο Παράδεισος Είναι Μακριά
Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης
Φως στο σκοτάδι, των «ανεπαίσχυντων» ιστοριών απαγορευμένου έρωτα, σεξουαλικής ανισότητας κι ανελεύθερου αυτοπροσδιορισμού, ρίχνει για 25 και πλέον χρόνια ,ο 54χρόνος σήμερα Τοντ Χέινς, από το καινοτόμο και φανταχτερό του ντεμπούτο το 1991 ( Δηλητήριο), μέχρι την μόλις 6η μεγάλου μήκους του (που πιθανότατα θα του χαρίσει και το πρώτο του Όσκαρ,) το « Κάρολ » του 2015, που αφορά την ερωτική σχέση δύο γυναικών τη δεκαετία του ’50, λειτουργώντας όλα αυτά τα χρόνια σαν ανάχωμα, στο κλασικό κινηματογραφικό πρότυπο, ετερόφυλων προσωπικοτήτων, μη ρευστών και μη μεταβαλλόμενων, εν αντιθέσει με τον ίδιο του τον εαυτό και τους ήρωες του.
Οι χαρακτήρες του Τοντ Χέινς, κατακερματίζονται ψυχικά από τον εξωτερικό-κοινωνικό τους περίγυρο, η κινηματογραφική του γλώσσα μεταπηδάει από την κλασική ρεαλιστική δομή( βλέπε «Ο Παράδεισος Είναι Μακριά»), σε ένα μη ευκρινώς προσδιοριζόμενο σουρεαλισμό ( Safe), φτάνοντας μέχρι τη μορφή του sci-fi, αλλά και του ντοκιμαντέρ ( βλέπε « Δηλητήριο» και «Velvet Goldmine»). Αρέσκεται στο να περιεργάζεται εξ’ αποστάσεως τα «πρόσωπα» του, με μια κάμερα που κινείται διαρκώς, θυμίζοντας Γκοντάρ, ενώνοντας στο τέλος του δρόμου τη δική του ηθική με την αισθητική, μέσω μιας γαργαλιστικής θεματολογίας, επιρροή πρωτίστως από τον αγαπημένο του Παζολίνι και δευτερευόντως από τον Φελίνι.
Ο διάσημος καθηγητής πανεπιστημίου και θεωρητικός του σινεμά, ο Ρούμπι Ριτζ, τον κατέταξε στους ιδρυτές, (μαζί με τους Γκας Βαν Σαντ, Τζένι Λίβινγκστον, Γκρεγκ Αράκι) ,του αποκαλούμενου « American New Queer Cinema»( του Αμερικάνικου Νέου Ιδιόμορφου Σινεμά), που εμφανίστηκε στις αρχές του ’90, ανατροπής της παραδοσιακής αντίληψης των ερωτικών προτύπων, προσδιορίζοντας μια άλλη κουλτούρα, ακόμα και σε θέματα που δεν σχετίζονται άμεσα με την σεξουαλική ταυτότητα, κοινωνικά ( αμβλώσεις, AIDS,), πολιτικά( πολεμώντας τη νεοφιλελεύθερη κληρονομία του Ρήγκαν), έχοντας το κίνημα αυτό εκπροσώπους σε όλο τον κόσμο, όπως είναι ήταν οι Πατρίς Σερό, Φρανσουά Οζόν, Πέδρο Αλμοδόβαρ, Απιτσατπόνγκ Γουιρασεθακούλ, Ανγκ Λι κ.α.
Οι σεξουαλικά ανελεύθερες και βαθιά καταπιεσμένες προσωπικότητες, εμπνέουν τον ανατρεπτικό Τοντ Χέινς ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια, όταν το 1985 ολοκλήρωσε τη μικρού μήκους ταινία «Assassins: A Film Concerning Rimbaud», αποτίοντας φόρο τιμής στον ποιητή Αρθούρω Ρεμπώ και τη ταραχώδη του σχέση, με τον εραστή του, τον Πωλ Βερλαίν.
Το «Δηλητήριο» ( Poison), η πρώτη του μεγάλου μήκους το 1991 και βραβευμένη στο Φεστιβάλ Σαντάνς και Βερολίνου, προκάλεσε θυελλώδεις αντιδράσεις από διάφορες θρησκευτικές ομάδες, ένα έργο που αποτελείται από τρεις ιστορίες, που εναλλάσσονται, υιοθετώντας εν μέρει, αναφορές από τα μυθιστορήματα του Ζαν Ζενέ. Η ταινία εξερευνά το χάσμα μεταξύ τέκνων και γονέων, αλλά και τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τον γκέι έρωτα και την επιθυμία του Ζενέ,( ασφαλώς και του Τοντ Χέινς) να μπορούν να τελεστούν γάμοι μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.
Οι υψηλού εκτοπίσματος προσωπικότητες (κυρίως οι ροκ σταρ), φαίνεται να γοητεύουν τον Αμερικανό σκηνοθέτη, επιλέγοντας το 1998 να καταπιαστεί στο μουσικό του έργο «Velvet Goldmine», έχοντας στο επίκεντρο το σλόγκαν “Sex & Drugs & Rock & Roll”, έμμεση αναφορά στο βίο και την πολιτεία του Ντέιβιντ Μπάουι, όπως επίσης και στο «Ι ‘m Not There» του 2007( Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ Βενετίας) , αφιερωμένη στον Μπομπ Ντίλαν, με πληθώρα γνωστών σταρ να πρωταγωνιστούν, όπως ήταν η μούσα του στο « Κάρολ» , η Κέιτ Μπλάνσετ.
Προμετωπίδα του Τοντ Χέινς οι κινηματογραφικές ιστορίες για γυναίκες, θύματα της κοινωνικής πραγματικότητας, όσες βρίσκονται στο χείλος της ψυχολογικής αβύσσου, όπως ήταν η γνωστή καλλιτέχνις Κάρεν Κάρπεντερ, πρόσωπο που υφίσταται τις δυσάρεστες συνέπειες της νευρικής ανορεξίας, με τον Χέινς να την παρουσιάζει σαν κούκλα-Barbie -, στη 40 λέπτη και κάτι ταινία του 1988 (Superstar), κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, για τα αυτοκαταστροφικά πρότυπα ομορφιάς.
Μια ακόμη ηρωίδα του, η Κάρολ Γουαίτ, στο «Safe» του 1995 (σύμπτωση ή όχι με τη Κάρολ του 2015), μια Καλιφορνέζα νοικοκυρά, την οποία ερμηνεύει η Τζούλιαν Μουρ, σκοτώνει τις μέρες κάνοντας αερόμπικ, χαζολογώντας με φίλους, αναπτύσσοντας σταδιακά, μια περίεργη ασθένεια (αλληγορία για το AIDS), που σχετίζεται με τη τοξικότητα του κοινωνικού περιβάλλοντός και των σχέσεων της. Ο σκηνοθέτης, με διχοτομημένη δομή, συλλαμβάνει μοναδικά το υπαρξιακό κενό των σύγχρονων αστών, μέσα σε ένα γυάλινο-νεκρό κόσμο, που τον παρομοιάζει με σπίτι-φυλακή. Θεωρήθηκε το καλύτερο έργο της δεκαετίας του ’90, σύμφωνα με το περιοδικό Village Voice.
Το 2002, ο Χέινς ξεκινάει μια άτυπη τριλογία για το ρόλο των γυναικών στις δεκαετίες ’40 και ’50, επιλέγει ξανά τη Τζούλιαν Μουρ, σε ένα μελόδραμα-εποχής «Ο Παράδεισος Είναι Μακριά» ( Far From Heaven), θυμίζοντας, το έργο που στάθηκε η αφορμή αυτού του αφιερώματος, την « Κάρολ», ερμηνεύοντας ξανά μια νοικοκυρά του 1955, η οποία ανακαλύπτει πως ο άντρας της είναι ομοφυλόφιλος. Η ταινία ήταν υποψήφια σε τέσσερις κατηγορίες των Όσκαρ. Το 2010 επιλέγει να γυρίσει πέντε τηλεοπτικά επεισόδια , βασισμένα στην επική ταινία “Mildred Pierce” του 1945. Η ιστορία μιας χωρισμένης μάνας και συζύγου, περνώντας μέσα από απίστευτες συμπληγάδες, σαγηνεύουν το κοινό, σε μια σειρά-σταθμό της αμερικανικής τηλεόρασης. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η Κέιτ Γουίνσλετ. Η σειρά προβλήθηκε ως ενιαία και στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2011.
Τοντ Χέινς
Γεννήθηκε το 1961 στο Λος Άντζελες. Ο πατέρας του (Άλεν Χέινς) ήταν εισαγωγέας καλλυντικών, η εβραϊκής καταγωγής μητέρα του (Σέρι Λιν) σπούδασε υποκριτική, αλλά η μοναδική ταινία που εμφανίστηκε, ήταν το έργο του γιου της «Ι ‘m Not There».
Ο Τοντ Χέινς στα μαθητικά του χρόνια, γύρισε μια μικρού μήκους ταινία, σε σενάριο της αδερφής του Άλεν, με τίτλο «Αυτοκτονία». Αργότερα κέρδισε υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, στο τμήμα τεχνών και σημειολογίας, γυρίζοντας τις επόμενες δύο του ταινίες μικρού μήκους. Είναι ιδιοκτήτης της ανεξάρτητης εταιρίας παραγωγής, Killer Films και ζει στο Πόρτλαντ.
” Κάρολ”( Carol) από 3/12 στους κινηματογράφους σε διανομή Odeon
RELATED ARTICLES
-
-
Νυχτερινές ιστορίες στην τελευταία Τρίτη του Απρίλη
30/04/2024, 17:19 -
Perfect Days
21/02/2024, 18:08 -