03
ΜΑΡΤΙΟΥ
2024
screeneye.gr
No Comments 486 Views

Τζακ Πηρς

jack-pierce-and-boris-karloff

jack-pierce-and-boris-karloff

Γράφει ο Ζάχος Σαμολαδάς

Κοιτάζοντας πίσω στις σημαντικές στιγμές της τέχνης που χάραξαν τον 20ο αιώνα, κανένα άτομο δεν είναι ίσως σημαντικότερο στον τομέα του, από τον καλλιτέχνη Τζακ Πηρς. Ο θρυλικός δημιουργός των κλασικών τεράτων, μια μεγαλοφυΐα του μακιγιάζ, που εργάστηκε στη δεκαετία του ’30 και τη δεκαετία του ’40 στα” Γιουνιβέρσαλ Στούντιος” κατά τη διάρκεια της κλασικής περιόδου τους. Η ιστορία του Πηρς είναι μαζί επιτυχία και δράμα. Δόξα και απογοήτευση

Ο Τζακ Πηρς γεννήθηκε στις 5 Μαΐου του 1889 στην Ελλάδα με το όνομα Γιάννης Πίκουλας ή Πικούλας. Μεταναστεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθώντας την αποδημία της οικογένειας του, στις αρχές του 20ου αιώνα, κι εκεί θα δοκιμάσει την τύχη του σε διάφορες εργασίες. Αλλάζει το όνομα του από Γιάννος Πίκουλας σε Τζακ Πίκολο ελπίζοντας η αλλαγή επωνύμου να βοηθήσει στην εύρεση εργασίας. Προσπάθησε να παίξει μπέιζμπολ, δοκιμάζοντας ανεπιτυχώς σε μια ημιεπαγγελματική ομάδα στη Καλιφόρνια αφού πέρασε κι από μια μικρή ομάδα του Σικάγο. Στη συνέχεια εργάστηκε σε διάφορους τομείς του κινηματογράφου ανάμεσα στο 1910 και το 1920,  από διευθυντής nickelodeon, μιας μικρής αίθουσας προβολής ταινιών, stuntman και βοηθός εικονολήπτη.

4433_MA_21_Jack Pierce

Ένα αιώνα πριν όταν ο πατέρας της θρυλικής ” Γιουνιβέρσαλ”  Καρλ Λήαμλ ανέβαζε την εταιρεία του στη κορυφή της κινηματογραφικής παραγωγής έβαζε παράλληλα και τις βάσεις για ένα μοναδικό ύφος στις ταινίες, που θα άλλαζαν ριζικά το κινηματογραφικό τοπίο. Ο κλασικός κινηματογράφος τεράτων γεννήθηκε, ταυτόχρονα και ο δικός μας Τζακ Πήρς μεγαλούργησε δημιουργώντας  Δράκουλες, Φρανκενστάιν, Λυκάνθρωπους, Μούμιιες, έτσι λοιπόν ένας Έλληνας μετανάστης αφού πέρασε από πολλά στάδια αναζητώντας το αμερικανικό όνειρο, αθόρυβα και μεθοδικά έκτιζε την εικόνα μιας άλλης Αμερικής.

Λίγα είναι γνωστά για την προσωπική και ιδιωτική ζωή του Πηρς. Γνωρίζουμε ότι παντρεύτηκε την Μπλανς Κρέηβεν αλλά δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία για το τι συνέβη στην προσωπική του ζωή.

Το στούντιο της Γιουνιβέρσαλ ήταν ο χώρος παραγωγής πολλών βωβών ταινιών την περίοδο του 1910,πολλές από τις οποίες χαρακτηρίστηκαν από το ταλέντο ενός άγνωστου δράστη που ονομαζόταν Lon Chaney, ο οποίος με το ζήλο και τις εξαιρετικές μεταμφιέσεις του, μετασχηματισμούς και μεταμορφώσεις όχι μόνο του προσώπου αλλά και του σώματος του, έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος με τα χίλια πρόσωπα.

Ο  Τζακ Πήρς αφού ασχολήθηκε για λίγο καιρό με κάθε κομμάτι της κινηματογραφικής παραγωγής από ηθοποιός σε γουέστερν μέχρι εικονολήπτης, και βοηθός κάθε είδους κατέληξε στο χώρο του μακιγιάζ αρχικά εργαζόμενος στην Vitagraph και στη συνέχεια στο στούντιο του Γουίλιαμ Φoξ, την μετέπειτα 20th Century Fox. Το 1928 ο Λον Τσάνεϊ εγκαταλείπει την Γιουνιβέρσαλ  ενώ ο Τζακ Πηρς που είχε προσληφθεί ως επικεφαλής του τμήματος μακιγιάζ εργάζεται στην τελευταία βωβή ταινία του στούντιο.

Ο ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΤΖΑΖ

Η εμφάνιση του ήχου και το ξαφνικό σοκ στην κινηματογραφική βιομηχανία φέρνει και την αλλαγή φρουράς στο στούντιο του Λήαμλ. Ο Καρλ Λήαμλ αναθέτει στον γιο του Καρλ Λήαμλ το νεότερο στα 21α γενέθλια του την ευθύνη της παραγωγής ταινιών. Η απόφαση του θα είναι καταλυτική για το στούντιο και θα αποτελέσει το κέρας της Αμάλθειας με την δημιουργία των κλασικών ταινιών τρόμου. Ενθαρρυμένος από την επιτυχία του Τσάνεϊ σε ταινίες τρόμου τη δεκαετία του ’20 ο Λήαμλ αποφάσισε να παράγει τις κινηματογραφικές μεταφορές των κλασικών μυθιστορημάτων τρόμου. Και μέσα από το όραμα του Λήαμλ ο Τζακ Πηρς θα γινόταν το μεγάλο όνομα του Χόλιγουντ.

FR

ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ -1930

Αν και ο Μπέλλα Λουγκόζι δεν άφησε πολλά περιθώρια στον Πηρς για να δοκιμάσει τα σχέδια των μεταμορφώσεων του Δράκουλα για την πρώτη μεταφορά του βιβλίου του Μπραμ Στόκερ στη μεγάλη οθόνη, ο Πηρς δοκίμασε κάποιες από τις ιδέες του στα θύματα του Ρουμάνου Κόμη και σε συνδυασμό με την εκπληκτική φωτογραφία του Καρλ Στρας η επιτυχία της ταινίας  ήταν άμεση. Ο Λήαμλ έδωσε εντολή για την επόμενη ταινία που δεν είναι άλλη από τον ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ

ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ

 Αν και υπάρχουν ακόμη απόψεις για το ποιος ευθύνεται τελικά για την επιτυχία της ταινίας, οι γνώμες διίστανται. Ο εκκεντρικός σκηνοθέτης James Whale, ο βρετανός ηθοποιός Boris Karloff και ο Καρλ Λήαμλ μοιράζονται την επιτυχία με το δημιουργικό ταλέντο του Τζακ Πηρς. Αδιαφιλονίκητα το σημαντικότερο κομμάτι στην σκηνικά παρουσία και στο τελικό οπτικό αποτέλεσμα οφείλεται στον Jack Pierce. Κάθε πρωί, Karloff υπέμενε υπομονετικά για τέσσερις ώρες, τα χημικά και τα υψηλά επίπεδα τοξικότητας του μακιγιάζ.

Μια ειδική κόλλα όπως αυτή που κρατώ στο χέρι μου, βαμβάκι, κερί κι άλλα παρόμοια υλικά χρησιμοποιούσε ο Πηρς για το 4ωρο καθημερινό μακιγιάζ του Καρλοφ Υλικά δύσχρηστα που απαιτούσαν ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή και ήταν ευαίσθητα στη θερμοκρασία και το έντονο φως των κινηματογραφικών προβολέων της εποχής.

Για τον 43χρονο Karloff και τον 42δίχρονο η καθημερινή τους συνεργασία ήταν ένας άθλος. Ο Καρλοφ καλυμμένος όχι μόνο από το μακιγιάζ του Πηρς αλλά και το βαρύ κοστούμι, με ειδικές ενισχύσεις από μέταλλο και τα βαριά κι επίσης ενισχυμένα παπούτσια υπέφερε για ώρες κάτω από τον έντονο φωτισμό και τις άλλες δυσκολίες του γυρίσματος.

Ο αντίκτυπος της ταινίας είναι τεράστιος. Ο Λήαμλ αισθάνεται ότι χτύπησε φλέβα χρυσού και προχωρά στην επόμενη ταινία. Πρωταγωνιστής και πάλι ο Καρλοφ. Αυτή τη φορά το σκηνικό στήνεται στην αρχαία Αίγυπτο. Αν και το πραγματικό πλάσμα φαίνεται μόνο στην ταινία για ελάχιστα δευτερόλεπτα, ήταν ένα άλλο αξέχαστο επίτευγμα στον τομέα του ειδικού μακιγιάζ.

51u8Nht6Q4L

Η ΜΟΥΜΙΑ 1932

.Η συνεργασία Καρλοφ-Πηρς είναι απόλυτα δημιουργική. Ο ευγενικός και υπομονετικός Καρλοφ δέχεται τις ψιμυθιολογικές παρεμβάσεις του έλληνα μακιγιέρ αγόγγυστα.. Έφτασε μάλιστα σε σημείο στα γυρίσματα της ΜΟΥΜΙΑΣ, στη σκηνή που οι αιγύπτιοι ιερείς τυλίγουν με γάζες τον αρχιερέα Ιμ Χο Τεπ, να ζητήσει ο Καρλοφ από τον Πηρς και τους ηθοποιούς που τον τύλιγαν με γάζες να το κάνουν με κάθε αληθοφάνεια, να τον τυλίξουν κανονικά για να μην φανεί ψεύτικο στους θεατές. Αυτό ήταν κάτι που έκανε τους υπόλοιπους να τρέμουν. Άλλωστε ο Καρλοφ ήταν το μεγάλο αστέρι της εταιρείας.

Η ΝΥΦΗ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ

Βελτιώνοντας την πρώτη έκδοσή του τέρατος, ο Πηρς μαλάκωσε το σκληρό πρόσωπο του Πλάσματος ώστε να γίνει πιο συμπαθητικό στο κοινό και παράλληλα δημιούργησε το εκκεντρικό, ηλεκτρισμένο και προχωρημένο για την εποχή του μακιγιάζ της ΄Ελσας Λάντσεστερ. Αν και το μακιγιάζ της Νύφης δεν είναι κάτι το εντυπωσιακό ήταν μια καινοτομία όμως στο Χόλυγουντ τον όμορφων προσώπων και των εκθαμβωτικών πρωταγωνιστριών

Το 1937 ο Λήαμλ πουλά το στούντιο και στα χρόνια που ακολουθούν ο Φρανκενστάιν επιστρέφει με το ΓΙΟ ΤΟΥ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΙΝ και τον Πηρς να μεταμορφώνει όχι μόνο τον Καρλοφ, αλλά και τον Μπέλλα Λουγκόζι που εμφανίζεται στο ρόλο του Ιγκόρ, του βοηθού του Δρα Φρανκενστάιν. Στο διοικητικό σχήμα της Γιουνιβέρσαλ βρίσκονται άλλοι πια, επιχειρηματίες και χρηματοδότες που έχουν διαφορετικές ιδέες από τον Λήαμλ..

Σε ηλικία 51 ετών ο Τζακ Πηρς αναλαμβάνει να μεταμορφώσει το γιο του Λον Τσάνεϊ σε λυκάνθρωπο με την κινηματογραφική μεταφορά της ιδέας του Καρλοφ. Η σχέση τους δεν ήταν ότι καλύτερο. Ο Τσάνεϊ που γνώριζε από πρώτο χέρι τις δυσκολίες του μακιγιάζ δεν ήθελε κάτι δύσκολο και περίπλοκο ενώ από την άλλη ο Πηρς και η χρονοβόρος μέθοδός του ήταν κάτι που μετά βίας άντεχαν τα νεύρα του Τσάνεϊ.

Η δεκαετία του 1940 δεν είχε όμως μόνο τα τέρατα του κινηματογράφου. Η ζωή, η καθημερινότητα συναγωνιζόμενη το Χόλιγουντ είχε τα δικά της τέρατα. Η καταιγιστική προέλαση των Γερμανών στην Ευρώπη και ο πόλεμος με τις τραγικές συνέπειες του αναπόφευκτα θα έφερναν αλλαγές και στον «ελεύθερο» κόσμο.

Τα στούντιο επιτάσσονται,  οι ρυθμοί παραγωγής αλλάζουν, κάποιοι φεύγουν στα μέτωπα της Ευρώπης και της Ασίας. Το 1943 ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ είναι η μόνη έγχρωμη ταινία το μακιγιάζ της οποίας κάνει ο Πηρς. Αν και η τελευταία σκηνή κόπηκε από το τελικό μοντάζ γιατί το μακιγιάζ του Πηρς θεωρήθηκε ιδιαίτερα τρομακτικό για την εποχή εκείνη, ωστόσο η δουλειά του παραμένει κλασική.

mummy'shandLCstrangle

 Ο Τζακ Πηρς βασιλεύει στο στούντιο ως επικεφαλής του τμήματος μακιγιάζ όταν με το τέλος του πολέμου σαρωτικές αλλαγές συμβαίνουν στα αμερικανικά στούντιο. Η συγχώνευση της Γιουνιβέρσαλ με την United Artists επιφέρει και την αντικατάσταση πολλών επικεφαλής τμημάτων. Ύστερα από 19 χρόνια ως επικεφαλής του τμήματος μακιγιάζ στη Γιουνιβέρσαλ και με 30 χρόνια προσφοράς στο στούντιο, σε ηλικία 60 ετών απολύεται. Τη θέση του θα πάρει ο Μπαντ Ουέστμορ.

Τα χρόνια που έρχονται βρίσκουν τον 70αρη Πηρς να εργάζεται σε ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού και χαμηλότερου αισθητικού και καλλιτεχνικού αποτελέσματος. Στο τελευταίο διάστημα της ζωής του ήταν ο επικεφαλής του τμήματος μακιγιάζ από 1961-1964 για την τηλεοπτική σειρά Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΝΤ, μια ιστορία απλοϊκή, με πρωταγωνιστή ένα άλογο που μπορεί να μιλά. Πέθανε ξεχασμένος από πολλούς το 1968 σε ηλικία 79 ετών. Πολλά χρόνια μετά το θάνατό του τιμήθηκε με το βραβείο της Ένωσης Αμερικανών Μακιγιέρ ,  ενώ προτάθηκε να ένα αστέρι με το όνομα του στη Λεωφόρο της Δόξας στο Λος Άντζελες.

Λίγα είναι γνωστά για την προσωπική και ιδιωτική ζωή του Πηρς. Γνωρίζουμε ότι παντρεύτηκε την Μπλανς Κρέηβεν αλλά δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία για το τι συνέβη στην προσωπική του ζωή.

Ο Τζακ Πηρς ή Γιάννος Πίκουλας έφυγε από τη ζωή τη στιγμή που ο κινηματογράφος άλλαζε πρόσωπο, την εποχή που τα ειδικά εφφέ, οπτικά, μακιγιάζ, ηχητικά, άλλαζαν μορφή. Στο ειδικό μακιγιάζ νέα υλικά όπως το λατέξ, τα αφρώδη πλαστικά, νέοι τύποι βάσεων και χρωμάτων καθώς και η αλλαγές στην τεχνολογία των φιλμ απετέλεσαν το τέλος μιας εποχής. Ο Τζακ Πηρς, σιωπηλός μάρτυρας μιας σημαντικής εποχής για την ιστορία του κινηματογράφου, αφηγείται σήμερα μέσα από τις ασπρόμαυρες εικόνες το μεγαλείο των πρωτοπόρων της 7ης Τέχνης.

Σήμερα πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες του ειδικού μακιγιάζ θεωρούν τον Πηρς ως πρωτοπόρο του είδους, ένα μεγάλο δημιουργό εικόνων της κινηματογραφικής τέχνης. Η δουλειά του αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο σε κάθε απόπειρα μεταφοράς των κλασικών ιστοριών στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη.   Ο Τζακ Πηρς έχει κατορθώσει να κερδίσει μια θέση στο Πάνθεο των θρύλων και των μύθων. Οι δημιουργίες του αποτελούν πολιτισμική κληρονομιά της ανθρωπότητας, δυνατές εικόνες που καθηλώνουν το θεατή. Η φήμη του θα ζει μέσα από κάθε ταινία του Δράκουλα, του Φρανκενστάιν, της Μούμιας

Το αφιέρωμα επιμελήθηκε ο Ζάχος Σαμολαδάς

 

RELATED ARTICLES

Επικοινωνία
Γενικό e-mail επικοινωνίας screeneyefilm@gmail.com Για αποστολή δελτίων τύπου κινηματογραφικών εκδηλώσεων cine-events@screeneye.net
Εγγραφείτε στο Newsletter μας
Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας για να μαθένετε πρώτοι τα τελευταία νέα μας!

Back to Top