1917

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Από το Τρινιντάντ στο Ρέντινγκ: Ένας άντρας (ονόματι Άλφρεντ), μεταβαίνει στην Νότια Αγγλία για να συναντήσει τον εγγονό του ( ονόματι Σαμ). Στις αποσκευές, κουβαλούσε δάφνες και περγαμηνές. Ήταν εξέχουσα προσωπικότητά στο χώρο της ποίησης και της λογοτεχνίας, όχι μονάχα στο μικρό νησί της Καραϊβικής. Ο Άλφρεντ κέρδισε βραβεία κι επαίνους, αλλά στον Σαμ διηγείται την ιστορία μιας επικίνδυνης αποστολής στο Βέλγιο ,για τη σωτηρία 1600 στρατιωτών , από την παγίδα των Γερμανών, κατά την Μάχη του Πασεντάλε. Ο Άλφρεντ ήταν δεκανέας  στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Σαμ ακολούθησε τα βήματα του παππού του, έγινε σπουδαίος και τρανός( στην 7η τέχνη), και με την αριστουργηματική ταινία “ American Beauty” κέρδισε Όσκαρ, με το “καλημέρα” της κινηματογραφικής του σταδιοδρομίας. Καθοδήγησε ετερόκλητες παραγωγές, μέχρι και Τζέιμς Μποντ ( Skyfall, Spectre). Το έργο “1917” δεν ακολουθεί κατά γράμμα τις οικογενειακές αφηγήσεις, αλλά ο Σαμ Μέντες εμπνέεται από αυτές.

Η ταινία διαρκεί δύο ώρες, χωρίζεται -τεχνικά- σε δύο μέρη, σε δύο μεγάλα μονοπλάνα-δύσκολο επίτευγμα για πολεμική ταινία-, τα οποία προσδίδουν την αρμόζουσα κλειστοφοβική αμεσότητα, ένταση κι έλλειψη απόστασης με το κοινό. Το γεγονός ότι η ιστορία διαδραματίζεται το 1917, γίνεται αντιληπτό, από τις λεπτομέρειες.
Το πρώτο μέρος παραπέμπει στα ρεαλιστικά πολεμικά δράματα, όπως είναι η “Λεπτή Κόκκινη Γραμμή” του Μάλικ. Μέσα κι έξω από τα χαρακώματα, οι δύο κεντρικοί ήρωες συνυπάρχουν με τα σκουλήκια κι οσφραίνονται το θάνατο, με διαρκώς παρατεταμένες τις κάννες των όπλων τους.
Το δεύτερο μέρος, τροφοδοτεί την υπαρξιακή διάσταση της ιστορίας( όπως η ταινία “Ο Γιος του Σαούλ”) και τo παθογόνο μικρόβιο της  εμμονής του εν ζωή στρατιώτη, να παραδώσει το γράμμα πάση θυσία.
Ο ονειρισμός του δεύτερου μέρους έχει τον αντίστοιχο εικαστικό προσανατολισμό, όπως το “Ονειρόδραμα” του  Στρίντμπεργκ και η σκηνή με τους στρατιώτες-χορωδιακά-να τραγουδούν το “Wayfaring Stranger”, είναι αξιομνημόνευτη.

Ο Μέντες, ενώ πρόσεξε μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια και επέλεξε  δύο εξαιρετικούς -αλλά όχι ιδιαίτερα γνωστούς- ηθοποιούς ,  τον Τζορτζ ΜακΚέι (Captain Fantastic) και τον  Ντιν-Τσαρλς( Game of Thrones), εν τέλει φανέρωσε πως διέθετε ένα πλάνο πλοκής,  που όλο κάπου θα οδηγούσε και δεν οδήγησε. Μια ιστορία μικρότερης εμβέλειας από τα  άριστα τεχνικά χαρίσματά της ταινίας. Ναι, θα μπορούσε να είναι αριστούργημα, είχε τα φόντα, μα η έλλειψη σεναριακού βάθους , λειτουργεί ως τροχοπέδη. Ο Μέντες έφτιαξε όμως ένα λειτουργικό  οπτικό υπερθέαμα και σμιλεψε  2-3 εξαιρετικούς χαρακτήρες.  Παραμένει βέβαια “one of cinema’s great auteurs” .

3 μεγάλα βραβεία στις Χρυσές Σφαίρες 2020

“1917″ από την Πέμπτη 9/1 στους κινηματογράφους