Η Χίλαρι,η ταινία έκπληξη και το ανατρεπτικό “Digger” του Τζώρτζη Γρηγοράκη

Ανταπόκριση-κριτικές από το 70ο Φεστιβάλ Βερολίνου

Ιάκωβος Γωγάκης

“Τι γυρεύει η Χίλαρι Κλίντον στο 70ο Φεστιβάλ Βερολίνου; Ποιοι έκαναν τους Έλληνες να αποχωρήσουν χαρούμενοι την Δευτέρα το βράδυ από τα Cinemax ;
Παραμένει η “Undine” του Κρίστιαν Πέτσολντ, το  φαβορί για τη Χρυσή Άρκτο;”

Ανεβαίνει η θερμοκρασία στο Βερολίνο ( άνω των 12 βαθμών), ο ήλιος αχνοφαίνεται στην πρωτεύουσα της Γερμανίας και παράλληλα η φεστιβαλική νωθρότητα των προηγούμενων ημερών( όπως αποτυπώθηκε στην προηγούμενη ανταπόκριση μας), αμυδρά αποχωρεί. Οι ταινίες που προβλήθηκαν την 5η και 6η μέρα του Φεστιβάλ-ιδίως οι εκτός συναγωνισμού – συζητήθηκαν περισσότερο από αυτές του διαγωνιστικού τμήματος. Μα υπήρξε μία εξαίρεση. Η  ανεξάρτητη αμερικάνικη ταινία “Never Rarely Sometimes Always” ( Ποτέ Aραιά Καμιά Φορά Πάντα) , η οποία θέτει τις βάσεις για ένα μεγάλο βραβείο.

Η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία της χώρας της και πρώην Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών , η Χίλαρι Κλίντον, εμφανίστηκε την Τρίτη 25/2 στην Μπερλινάλε, για την προώθηση του ντοκιμαντέρ τεσσάρων επεισοδίων( με τίτλο “Hilary”), το οποίο επιμελήθηκε η
Νανίτ Μπερστίν και χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Κλίντον.
Η Χίλαρι άδραξε την ευκαιρία – κατά την συνέντευξη τύπου- αφήνοντας αιχμές για την προσωπικότητα του Μπέρνι Σάντερς(  “ο Μπέρνι δεν μπορεί να συνεργαστεί με κανέναν”), είπε βέβαια στο τέλος “ αν ο Σάντερς θα είναι ο υποψήφιος των Δημοκρατικών, εγώ θα τον στηρίξω”. Κατηγόρησε ευθέως τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας, για το ρόλο τους στις προηγούμενες εκλογές- παρέχοντας βοήθεια  παρανόμως όπως ισχυρίστηκε στον Τραμπ- και θεωρεί τον Πούτιν
, έτοιμο να παίξει ξανά τον ίδιο ρόλο και στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Έριξε τα βέλη της και προς τον παραγωγό του σινεμά, τον Γουάινστιν. Μία μέρα προηγουμένως, καταδικάστηκε σε φυλάκιση από την αμερικανική δικαιοσύνη για υπόθεση βιασμού και πολλών σεξουαλικών παρενοχλήσεων σε γυναίκες , στο Χόλιγουντ.

Οι ελληνικές συμμετοχές στο επίσημο πρόγραμμα της διοργάνωσης, είναι ελάχιστες. Ήταν ιδιαίτερη η χαρά των Ελλήνων διαπιστευμένων δημοσιογράφων και του κοινού, μετά την προβολή της δραματικής ταινίας “ Digger” ( Εκσκαφέας) του Τζώρτζη Γρηγοράκη, η οποία περιλαμβάνεται στην κατηγορία “ Πανόραμα”. Η ταινία αφιερώθηκε από τον σκηνοθέτη στον πατέρα του και  -δικαίως- χειροκροτήθηκε θερμά.
Ο πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης, αναφέρθηκε σε μια ιστορία ανάμεσα στον Νικήτα ( πατέρα) και στον Τζόνι (γιο) με επίκεντρο μη προσδιορισμένη αγροτική περιοχή της Βορείου Ελλάδος. Η περιοχή μεταλλάσσεται βίαια, εξαιτίας των έντονων δραστηριοτήτων μιας εξορυκτικής εταιρίας. Οι κάτοικοι διχάζονται.
Μπορεί να κουβαλούν την εξ’ αίματος σχέση, στην πραγματικότητα είναι δύο ξένοι. Η μητέρα εγκατέλειψε τον άντρα της όταν ο Τζόνι ήταν μικρός και ο πατέρας ζει με τραυματικές αναμνήσεις , σε αγρόκτημα, το οποίο έχει μέσα… μέχρι και άλογο. Η πρώην σύζυγος και μητέρα, μεταβιβάζει το μερίδιο του σπιτιού, στο γιο της. Η εξορυκτική εταιρία χρειάζεται πάση θυσία το αγρόκτημα και τους προφέρει 200 χιλιάδες ευρώ. Ο Νικήτας αρνείται πεισματικά , ο Τζόνι θέλει να πουληθεί, επιτακτικά.

Από τη μια φιλμάρει με αξιοσημείωτη ακρίβεια, και από την άλλη εξερευνά σε βάθος τις εσωτερικές διεργασίες πατέρα και γιου. Η μεταξύ τους  αποξένωση, οι προκαταλήψεις, η επιθυμία του πατέρα να μην παραδεχτεί την αγάπη προς το γιο του και να μην αλλάξει τη ζωή του,  αλλά και η επιθυμία του νεαρού να πουληθεί η γη, είναι η μάχη δύο διαφορετικών τρόπων ζωής. Ο Γρηγοράκης μπόρεσε και ανέσυρε από τον εκσκαφέα του, τους δύο αντίθετους πόλους. Πάνω στο μπαρ ενός επαρχιακού καφενείου και με τα τσίπουρα να πηγαινοέρχονται, οι θαμώνες προσπαθούν να αντιληφθούν τις κοσμογονικές αλλαγές. Μπαίνουν όλοι στα δύο  στρατόπεδα. Τα οικολογικά μηνύματα του έργου, πλήρως αναδεικνύονται.
Ο Βαγγέλης Μουρίκης εξακολουθεί να βρίσκεται σε μεγάλη φόρμα και γίνεται ορθά ο καθοδηγητής του έργου -έχει και ρόλο στο σενάριο- ενώ και ο Αργύρης Πανταζάρας με τις μεταμορφώσεις- από τη μια θυμώνει από την άλλη έχει τύψεις και αγνά συναισθήματα- έδειξε να βρίσκεται μέσα στο σεναριακό πνεύμα.
Οι ηθοποιοί που κλήθηκαν να ερμηνεύσουν τους δεύτερους ρόλους, προέρχονται από την σχολή που θυμίζει πολύ το σινεμά του Γιάννη Οικονομίδη. Η βραβευμένη σκηνοθέτις Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη,  ήταν ανάμεσα στους παραγωγούς του έργου.

Η συγκλονιστική ταινία του 2007 “4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες” του Ρουμάνου Κριστιάν Μουντζίου, για το πως αντιμετώπισε ένα κορίτσι την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της , στα χρόνια του Τσαουσέσκου δεν προβλήθηκε στο 70 Φεστιβάλ Βενετίας. Η Αμερικανίδα Ελίζα Χίτμαν παρουσίασε στο διαγωνιστικό της Μπερλινάλε το “Never Rarely Sometimes Always” ( Ποτέ Aραιά Καμιά Φορά Πάντα) για την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ενός δεκαεπτάχρονου κοριτσιού, στην Πενσιλβανία… στα χρόνια του Τραμπ.Η έφηβη, το κράτησε κρυφό από την αποξενωμένη οικογένειά της, έψαξε στο google, διάβασε τι λέει για τις εκτρώσεις ο αυστηρός νόμος της Πενσιλβανία και ταξίδεψε δύο φορές για την πιο ανεκτική Νέα Υόρκη. Ήταν αποφασισμένη να μην το κρατήσει.

Μπορεί η ιστορία της Χίτμαν να μοιάζει σαν δύο σταγόνες νερό με το ρουμανικό αριστούργημα, θεωρούμε, το έπραξε επί σκοπού και για αυτό την επικροτούμε. Ήθελε να δείξει, πως θέματα που άπτονται προσωπικών επιλογών και τιμωρούνταν από καθεστώτα που πολεμούσε η Αμερική, έρχεται το πλήρωμα του χρόνου για να φανερωθεί και η υποκρισία του αμερικανικού οικοδομήματος.
Αποφεύγει τις πολλές παραμέτρους και τα εμβόλιμα θέματα. Είναι η διαδρομή αυτογνωσίας της Autumm( έτσι λέγεται το κορίτσι στο έργο) με τη βοήθεια της ξαδέρφης της. Ούτε κράτος υπάρχει, ούτε οικογένεια. Υπάρχουν στιγμές απίστευτης κινηματογραφικής ομορφιάς και ευαισθησίας. Είναι η δυνατή στιγμή της 70ης Μπερλινάλε.

Δύο φίλες από τη Λωζάνη, η Στέφανι Τσατ και η Βερονίκ Ρέιμοντ, συνεργάζονται στο “My Little Sister”.
Ο τίτλος φέρει δόση πικρής ειρωνείας. Τα αδέρφια της ιστορίας γεννήθηκαν στο Βερολίνο την ίδια χρονιά, τον ίδιο μήνα, την ίδια μέρα. Οι δίδυμοι Λίζα και Σβεν, καταπιάνονται με το θέατρο. Η Λίζα είναι θεατρική συγγραφέας και ζει με την οικογένειά της στην Ελβετία, ο Σβεν παραμένει στο Βερολίνο και είναι ηθοποιός. Η ζωή του τίθεται σε άμεσο κίνδυνο. Πάσχει από λευχαιμία. Η Λίζα θα αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στον αδερφό της, θα γίνει και δότης μυελού των οστών και θα παραμελήσει πλήρως δουλειά, σύντροφο και παιδί.. Οι δύο σκηνοθέτες καθιστούν βασικό πρόσωπο της ιστορίας την ώριμη  γυναίκα και το πως διαχειρίζεται τις αλλαγές στην καθημερινότητα , εξαιτίας της ασθένειας του αδερφού της.
Εκτός από τον Σβεν καταρρέει και η Λίζα, η οποία βρίσκεται σε αδιέξοδο και η ψυχολογική της κατάσταση διαταράσσεται μέρα με τη μέρα.
Η Νίνα Χος είναι πρωτοκλασάτη ηθοποιός και βρήκε την κατάλληλη θέση, για να εξωτερικεύσει την κυκλοθυμία της ηρωίδας, την απελπισία της και τις πάμπολλες ενοχές της. Το τελευταίο πλάνο τα λέει όλα. Δεν είναι ταινία επιπέδου “ Amour”( του Χάνεκε), έχει μια υπερβολή στην αφήγησή της, έχει από την άλλη την  Νίνα Χος, που υπερκαλύπτει με την πληθωρικότητα της, πολλές από τις άστοχες σκηνές.