Ποιοι θα ξυπνήσουν από το λήθαργο την 70η Μπερλινάλε; Η Πόλα Μπέερ και ο Μπενίνι έκαναν την αρχή!

Ανταπόκριση-Κριτικές Ιάκωβος Γωγάκης

Η αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου του  Βερολίνου, είχε την στήριξη δεκάδων Γερμανών καλλιτεχνών. Ζητούσαν την  αναβάθμιση του θεσμού και την ενίσχυσή του.

 Διανύοντας το 1/3 της 70ης διοργάνωσης,  φαίνεται να μην κερδίζεται το στοίχημα, με τις περισσότερες ταινίες σε όλα τα τμήματα να είναι αδιάφορες  και στην καλύτερη περίπτωση, να είναι  κάπως συμπαθητικές. Εάν η συγκεκριμένη τάση συνεχιστεί και τις επόμενες μέρες, οι  διανομείς της χώρας μας και τα Φεστιβάλ  “Νύχτες Πρεμιέρας” και “Θεσσαλονίκης”, θα χρειαστεί να αναζητήσουν περισσότερες  ταινίες  από τις  Κάννες, τη Βενετία και τις μικρότερες διοργανώσεις,  ενώ η συνήθης πρακτική, ήταν η αγορά του Βερολίνου, να τροφοδοτεί ένα σημαντικό μέρος της κινηματογραφικής διανομής και των φεστιβάλ.

Ακολουθούν μικρής έκτασης κριτικές για μερικά από τα έργα που είδαμε, στο τμήμα που θα δοθούν τα μεγάλα βραβεία.

Διαγωνιστικό

Undine

Τον Κρίστιαν Πέτσολντ,  τον γνωρίζουμε μέσα  από τις ταινίες “Barbara”, “Μια Ασυνήθιστη Κατάσταση” και “Yella”.

Ανήκει στην ομάδα του νέου Γερμανικού ρεύματος, που ξεπήδησε μετά την επανένωση της Γερμανίας. Στις ταινίες του,  η  πολιτική συναντούσε τα κοινωνικά και προσωπικά αδιέξοδα. Τα τελευταία χρόνια απομακρύνεται από το πολιτικό σκέλος και ίσως είναι η αιτία  , όπου οι τελευταίες δημιουργίες του, δεν συγκινούν το ακροατήριο και τους κριτικούς. Επίσης,  αφήνει πίσω τη μούσα του, τη Νίνα Χος, για μια νεότερη, την επίσης   σαγηνευτική,  Πόλα Μπέερ.

Ο τίτλος Οντίν παραπέμπει στην ελληνική μυθολογία και στις νύμφες των υδάτων.  Το έργο έχει υπαρξιακές αναφορές, λειτουργεί σαν παραμύθι του νερού και της γης, θυμίζοντας το έργο του Ντελ Τόρο ” Η Μορφή του Νερού”.

Η Οντίν είναι ιστορικός κι εργάζεται με σύμβαση σε ένα μουσείο του Βερολίνου. Ξέρει τα πάντα για την πόλη κι ενημερώνει με κάθε λεπτομέρεια τους επισκέπτες. Στην προσωπική της ζωή, θα βιώσει ένα χωρισμό, όταν ο σύντροφός της θα την αφήσει.

Ο Πέτσολντ, δεν αφήνει σχεδόν ποτέ εκτός πλάνου την Πόλα Μπέερ. Την φιλμάρει με φαντεζί ερωτισμό. Στην ιστορία του εμπλέκονται ξόρκια, μύθοι και το υγρό στοιχείο. Στη ζωή της Οντίν θα διεισδύσει ένα νέο πρόσωπο, ο Κριστόφ.

Ο Κριστόφ θα την ερωτευτεί παράφορα και η Οντίν θα του το ανταποδώσει. Η ελληνική μυθολογία θα εισχωρήσει   στο σενάριο του Πέτσολντ. Εμφανίζονται  κατάρες και τραγωδίες.

Τι θα συμβεί στη σχέση του Κριστόφ και της Οντίν; Θα  χωρίσουν, θα  υπάρξει  εκδίκηση ; Ερωτήματα που θα αφήσουμε αναπάντητα. Ο Γερμανός σκηνοθέτης φτιάχνει ένα παραμύθι του φανταστικού κόσμου. Το έργο είναι άνισο. Επί παραδείγματι, το πως ο δημιουργός συνδέει τους μύθους  με την πραγματική ζωή. Όπου παρεμβαίνει ο μύθος, χάνεται η δυναμική του έργου.   Διαθέτει όμως,  τη γοητευτική απεικόνιση ενός άλλου μύθου, του μύθου του ανεκπλήρωτου έρωτα. Υπάρχουν  και στιγμές χιούμορ και  διακωμώδηση των ρομαντικών ταινιών. Ο Πέτσολντ παραμένει βαθιά πεσιμιστής.

First Cow

Για την 55χρόνη Κέλι Ράιχαρντ,  η Αμερική της υπαίθρου αποτέλεσε το  επίκεντρο πολλών ιστοριών της.  Εντούτοις, η μία και μοναδική μεγάλη της επιτυχία,  είχε σύγχρονο θέμα, πιο κοντά στη δική της ζωή. Το έργο  λεγόταν “Γουέντι και Λούσι”,  του 2008.

Με το  “First Cow” ( Πρώτη Αγελάδα), επιστρέφει στις ιστορίες της -πάλαι ποτέ- ανεξερεύνητης Αμερικής και στηρίζεται πάνω στο μυθιστόρημα του Τζόναθαν Ρέιμοντ, έχοντας ως κεντρικό τόπο,  το Όρεγκον,  περίπου το 1830, όταν η περιοχή,  δεν ήταν τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ένας περιπλανώμενος μάγειρας  καταφθάνει στην περιοχή  και θα εισχωρήσει σε μια ομάδα, που η δουλειά τους είναι το κυνήγι της γούνας. Αναπτύσσει   φιλία με τον Λου, έναν Κινέζο μετανάστη, τον οποίον κάποιοι καταδιώκουν. Θα συνεργαστούν  σε μια παράνομη επιχείρηση αρμέγματος μιας αγελάδας, για να φτιάχνουν μπισκότα.

Το αφηγηματικό σκέλος των ταινιών της  Ρέιχαρντ,   πάσχει διαχρονικά. Έτσι κι εδώ, η υποτιθέμενη δυνατή φιλία των δύο ανδρών, δεν επικοινωνείται επαρκώς με το κοινό. Η έμφαση και σε δευτερεύοντες ρόλους,  εξασθενεί το βασικό θέμα της ταινίας( η φιλιά δύο  ανθρώπων που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα), μα και η επιθυμία της,  οι ήρωες της, όσα βιώνουν να τα αντιμετωπίζουν με συναισθηματική  αποστασιοποίηση. Δημιουργεί ένα περίπλοκο στη δομή του έργο,  δίωρης διάρκειας, με αρκετά σημεία χωρίς διαλόγους. Μία μας πάει στο ντοκιμαντέρ μία μας πάει στη μυθοπλασία. Το άρμεγμα της αγελάδας διανθίζεται με χιούμορ. Το μακιγιάζ και τα κοστούμια, αντιπροσωπεύουν πλήρως την ιστορία εποχής,  αλλά παραμένει ένα έργο αρκετά  βαρύ, ένα έργο  ασήκωτο, ακόμα και για μερίδα του φεστιβαλικού κοινού.  Ξεχωρίζουν οι τρεις βασικοί πρωταγωνιστές, ο Τζον Μαγκάρο, ο Όριον Λι και ο Τομπι Τζόουνς.

The Salt of Tears

Θεωρεί τον εαυτό του, ως τον τελευταίο εκπρόσωπο της νουβέλ βαγκ εποχής . Δικαίως ή αδίκως, ο 72 χρόνος Φιλίπ Γκαρέλ, όσα διδάχθηκε από τον Γκοντάρ και τον Τρυφώ τα εφαρμόζει με συνέπεια από τη δεκαετία του ’60 μέχρι και σήμερα. Το συνολικό έργο του, δεν έλαβε μεγάλη δημοσιότητα,  πλην της ταινίας  “Συνήθεις Εραστές”(2005).

Συνεχίζει και στο ” The Salt of Tears”( Το Αλάτι των Δακρύων) την ασπρόμαυρη απεικόνιση. Επικεντρώνεται στο επιπόλαιο αγόρι.  Ποιο είναι το επιπόλαιο αγόρι. Είναι το αγόρι που θα συναντήσει ένα κορίτσι    Δευτέρα    πρωί    και το βράδυ της ίδιας μέρας    θέλει οπωσδήποτε  να “προχωρήσει”. Όταν λάβει  την απάντηση ” δεν είμαι έτοιμη ακόμα… να τα πούμε την Τετάρτη στο τάδε μπαρ”, το  επιπόλαιο αγόρι την Τρίτη θα βγει  με άλλο κορίτσι, θα  κάνει  την ίδια πρόταση κι αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε ξεχνάει το κορίτσι που γνώρισε  την προηγούμενη μέρα και θα το  στήσει  στο ραντεβού,  γιατί πέρασε καλά το βράδυ. Αν  το κορίτσι που πέρασε καλά το βράδυ, μείνει  έγκυος  από τον επιπόλαιο άντρα, ο επιπόλαιος άντρας όταν το μάθει θα εξαφανιστεί και θα αναζητήσει το κορίτσι που του είπε “δεν είμαι έτοιμη ακόμα”.

Ο Φιλίπ Γκαρέλ έχει κέφια. Η ταινία διαθέτει ένα στόρι όπως περίπου το περιγράψαμε, επεκτείνεται και σε ένα τρίτο κορίτσι και στους πατεράδες. Λειτουργεί σαν  σκετσάκια,  παρά σαν μια ολοκληρωμένη ταινία. Ξεχωρίζουν 2-3 σκηνές, οι οποίες είναι καλά δουλεμένες, όμως πάσχει και από μια ντεμοντέ αισθητική,  από γαλλικού τύπου φλυαρία αλλά  και η ιστορία μένει ανολοκλήρωτη, είναι και υπερβολική.

Εκτός Συναγωνισμού

Πινόκιο

Το πρόσωπο που κέρδισε δικαιωματικά τα φώτα της δημοσιότητας,  ήταν ο Ρομπέρτο Μπενίνι. Ο πολυβραβευμένος ηθοποιός και σκηνοθέτης, αφέθηκε σε έναν σπουδαίο του ιταλικού σινεμά, στον Ματέο Γκαρόνε, να τον καθοδηγήσει. Ο Μπενίνι δεν έχει μεγάλο ρόλο στο έργο, ούτε όμως πολύ μικρό, ερμηνεύει τον Τζεπέτο και από τον Τζεπέτο ξεπηδάει ο Πινόκιο, τον οποίο ερμηνεύει ο Federico Ielapi.

Ο Γκαρόνε( Dogman), θα παραμείνει πιστός στις προσταγές του Κολόντι και στο μύθο του ήρωά του. Το γεγονός ότι διστάζει να προσδώσει στην  ιστορία  μια φρέσκια ανάγνωση,  κάνει την ταινία να μην έχει κάτι νέο να μεταφέρει. Ο δρόμος της ενηλικίωσης του Πινόκιο, η άρνησή του να πάει σχολείο, οι συμβουλές της νεράιδας, ο δρόμος που θέλει μόνος να τον ανακαλύψει, συνδέεται με τη  φτώχεια και τα οικουμενικά μηνύματα του ιταλικού παραμυθιού. Ο δρόμος του  Γκαρόνε περνάει μέσα από το μοτίβο του ιταλικού νεορεαλισμού της δεκαετίας του ’50. Είναι εμφανές το συγκεκριμένο μοτίβο, από τον χώρο και τον χρόνο που διαδραματίζεται- δεν το προσαρμόζει σε σύγχρονο πλαίσιο-  από την επαναλαμβανόμενη  μουσική και το στοιχείο του  μελοδράματος . Αντιθέτως, αποδεικνύει δικαίως    κατατάσσεται ως ένας από τους πρωτοκλασάτους Ιταλούς σκηνοθέτες. Τα μεγάλα του πλάνα, η ορθή  χρήση γραφικών και μια υπέροχη στιγμή, με το άλογο να κάνει κύκλος στο βυθό της θάλασσας, από τεχνικής άποψης εντυπωσιάζουν. Είναι όμως μία τετριμμένη ιστορία.

Απόσπασμα από την συνέντευξη τύπου( στα ιταλικά)  θα βρείτε στη σελίδα του screeneye.gr στο facebook