Διασταυρούμενες Ζωές(Circles)

Δράμα,112′ Σερβία 2013

Γλώσσα: Σέρβικα, Αυθεντικός Τίτλος: Krugovi

Του Σρένταν Γκολούμποβιτς

Με τους Αλεξάντερ Μπέρτσεκ, Λέον Λούτσεβ, Νεμπόιζα Γκλόκοβατς, Νικόλα Ρακόσεβιτς, Χριστίνα Πόποβιτς, Μπόρις Ιζάκοβιτς,

Οι λαοί της πρώην Γιουγκοσλαβίας  φαίνεται να μην μπορούν να δραπετεύσουν από τους εφιάλτες του εμφύλιου σπαραγμού- της δεκαετίας του 90’ που έχουν γίνει κομμάτι της καθημερινότητας τους-,  κι αυτό αποτυπώνεται και στην εγχώρια τους κινηματογραφία.

Το ζουμί της  σέρβικης ταινίας « Διασταυρούμενες Ζωές » είναι περισσότερο οικουμενικό, και λιγότερο έχει να κάνει με  τοπικά ή με πολιτικά χαρακτηριστικά. Το κλειδί, είναι το ντόμινο παράπλευρων απωλειών από την αφαίρεση μιας ανθρώπινης ύπαρξης, εν καιρώ πολέμου, και το αίσθημα που δημιουργείται σε όσους εμπλέκονταν μαζί του, αυτό της αμαρτίας, του μίσους,  της αγάπης και  της συγχώρεσης. Η ευφάνταστη δομή της τραγικής  ιστορίας του σεναριογράφου και σκηνοθέτηΣρένταν Γκολούμποβιτς δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους,παρότι έχουμε δει κατά κόρον στη μεγάλη οθόνη, παρόμοιες ιστορίες που προτάσσουν τα αντιπολεμικά ιδεώδη.

Χωρχρονικά το έργο τοποθετείται το καλοκαίρι του 1993 στο Τρέμπινζε της Βοσνίας, με το Σέρβο στρατιώτη Μάρκο να βρίσκεται σε άδεια και να επισκέπτεται την αρραβωνιαστικιά του, τη Νάντα. Ο νεαρός στρατιώτης βρισκόμενος στη πλατεία της περιοχής βλέπει έναν μουσουλμάνο ιδιοκτήτη περιπτέρου, ονόματι Χάρη να παρενοχλείται από Σέρβους στρατιώτες. Σε μια λογομαχία που ακολουθεί ο Μάρκο θα πάρει το μέρος του ανυπεράσπιστου περιπτερά. Ο Χάρη θα δραπετεύσει από τους εξαγριωμένους στρατιώτες οι οποίοι θα χτυπήσουν τον  ομοεθνή τους Μάρκο μέχρι θανάτου. Αρκετοί άνθρωποι επηρεάζονται βαθύτατα από τη δολοφονία του. Η σύντροφος του, η οποία 12 χρόνια αργότερα θα βρει τον μουσουλμάνο περιπτερά και θα τον κατηγορήσει για τον θάνατο του συντρόφου της. Ο γιός ενός από τους δολοφόνους που θα ζητήσει δουλειά από τον πατέρα του Μάρκο, ο οποίος με τη σειρά του είναι γεμάτος με συναισθήματα μίσους κι οργής. Ένας φίλος του Μάρκο, ο Γκόγκοβατς χειρούργος πια, που ήταν μάρτυρας της δολοφονίας του, και τον ζώνουν οι τύψεις για τη παθητικότητα που επέδειξε.

Πρόκειται κατά το ήμισυ  για αληθινή ιστορία, με εξαιρετικές και πιστές στο πνεύμα του φιλμ ερμηνείες,  ιδίως από το Χάρη (Λέον Λούτσεβ) και τον μόνιμα θλιμμένο πατέρα του Μάρκο(Αλεξάντερ Μπέρτσεκ), με μια ευφυέστατη κινηματογραφική ανάπτυξη, που παραπέμπει σε αλληλένδετους ομόκεντρους κύκλους, και στηριζόμενη στην απόκρυψη κινήτρων και πληροφοριών που επιτείνουν το βαρύ συναισθηματικό δράμα, σε όλες τις παράλληλες ιστορίες που εξελίσσονται.

Από την άλλη, κάποιες από τις σκηνές είναι έντονα δραματοποιημένες και  προβλέψιμες( όταν ο χειρουργός φίλος του Μάρκο έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τον άνθρωπο που σκότωσε τον καλύτερό του φίλο), επίσης θα θέλαμε τον κινηματογραφικό ρυθμό να ήταν πιο δυναμικός-  κατακρατείται αρκετά από πλάνα χωρίς διαλόγους (είναι πολλές φορές μετρημένοι στα δάχτυλά), παρατηρήσαμε ότι ο  Γκολούμποβιτς προσκολλήθηκε σε έναν ιδιότυπο ακαδημαϊσμό και διδακτισμό, που ίσως ενοχλήσει.

Αναμφίβολα είιναι μια φωτεινή στιγμή του σέρβικου σινεμά που βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, αλλά για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, το έργο του Γκολούμποβιτς δεν κομίζει κάτι νέο.

Ταλαντούχοι σκηνοθέτες από διάφορες χώρες εμπνεύστηκαν από τα ανθρώπινα καθημερινά δράματα του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου, όπως η Ιρλανδή Χουανίτα Γουίλσον στο  έργο εκδίκησης κι ατιμωρησίας «As if i am not there», η Αντζελίνα Τζολί στο μονόπλευρα αντί-σερβικό «Στη χώρα του αίματος και του μελιού» , κι ο Καναδός Ντένι  Βιλνέφ στο « Μέσα από τις Φλόγες», με πολλές όμοιες αναφορές που είδαμε εδώ και στους « Κύκλους». Βέβαια όλες αυτές οι ταινίες, όπως κι αυτή του Γκολούμποβιτς, ενισχύουν και συνυπογράφουν κάποια άλλα προϋπάρχοντα αριστουργήματα, όπως το  πικρό κοινωνικό δράμα του Τάνοβιτς, το  « No Mans Land» του 2001, και βέβαια τις γνωστές ταινίες του Εμίρ Κουστουρίτσα της δεκαετίας του 1990.

Οι « Διασταυρούμενες Ζωές» απέσπασαν μεγάλο αριθμό βραβείων εντός κι εκτός Σερβίας, το Φεστιβάλ Σαντάνς των Η.Π.Α άνοιξε για πρώτη φορά την πόρτα του  στη γείτονα μας χώρα, ήταν επίσης η επιλογή της Σερβίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ».

Οι « Διασταυρούμενες Ζωές» από 24/4 στους κινηματογράφους σε διανομή ΑΜΑ