Ευτυχισμένος Λάζαρος

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Κολλήγα γιος του παππού μου ο παππούς,
κολλήγα γιος του παππού μου ο πατέρας
κι ο παππούς μου κολλήγας κι αυτός.

Η δουλειά στα χωράφια σκληρή.
Ντελικάτος εγώ, μα ξυπνός
τα χωράφια χτυπάω στο σφυρί
και στην πόλη ό,τι βγει, είμαι αστός

Οι στίχοι του Γιάννη Νεγρεπόντη κάπως ταιριάζουν με το έργο “ Ευτυχισμένος Λάζαρος”. Είναι η τρίτη ταινία μεγάλου μήκους της Άλις Ρορβάχερ.

Εάν το όνομα “ Λάζαρος” οδηγήσει τη σκέψη σας στο Λάζαρο τον μαθητή του Χριστού, σωστά θα σας οδηγήσει. Η Ιταλίδα σκηνοθέτις δίνει μια συμβολική διάσταση στο ιστορικό πρόσωπο, αναγνωρίζοντας στον ήρωα της, ότι ήταν ένας άνθρωπος δίκαιος, όπως ήταν και ο μαθητής του Χριστού. Μέσα από το έργο,  ο νεαρός άντρας-κατά μία έννοια- θα αναστηθεί, ολοκληρώνοντας έτσι η Ρορβάχερ την συμβολική της διάσταση.

Το έργο ήταν υποψήφιο για το Ξενόγλωσσο Όσκαρ. Κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου στο Φεστιβάλ των Καννών.

Η ταινία χωρίζεται -άτυπα- σε δύο μέρη και σε δύο διαφορετικές εποχές, στην ιταλική επαρχία της δεκαετίας του ‘80 και στην πόλη του σήμερα.

Οι ζωές νέων ανθρώπων στην ύπαιθρο αποτελούν σταθερό  μοτίβο της και στο “ Ουράνιο Σώμα” του 2011 και στα “ Θαύματα” του 2014, όπως και βεβαίως και στο πρόσφατο έργο της.

Άλλωστε και η ίδια έχει βιώματα( όπως και η αδερφή της  η πρωταγωνίστρια της ταινίας,  η  Άλμπα Ρορβάχερ),  μεγαλώνοντας σε αγροτική περιοχή.

Ο Λάζαρος δεν έχει γνωρίσει γονείς.Εκεί στην απομονωμένη περιοχή ανάμεσα στις φωνές των παιδιών, μια αυταρχική γυναίκα, ελέγχει τα πάντα και τους δεκάδες αγρότες που δουλεύουν στα καπνά της. Ο γιος της δεν της έχει μοιάσει και παρότι εύπορος γόνος,  θα επαναστατήσει. Ο καλοκάγαθος Λάζαρος( τον οποίο οι εργάτες εκμεταλλεύονται και εκβιάζουν) με το νεαρό αγόρι θα βρουν κοινές αξίες. Σε όλες τις καταστάσεις που θα δημιουργηθούν αργότερα,  θα συμπορευτούν , είτε εκεί στην κοινότητα είτε αργότερα στο αστικό περιβάλλον.

Η ταινία της Ρορβάχερ είναι βγαλμένη μέσα από τα σπάργανα της κινηματογραφίας των αδερφών Ταβιάνι και στην μεσαιωνική της ατμόσφαιρα και στην σοσιαλιστική της κατεύθυνση. Οι αγρότες μπορεί να είναι είλωτες και σκλάβοι, αλλά δεν είναι και όλοι απόλυτα ηθικοί, πλην σίγουρα ενός, του Λάζαρου. Εάν η ταινία βρισκόταν στα χέρια του Κέν Λόουτς, όλοι οι αγρότες θα ήταν μόνο θύματα. Δεν το πράττει η Ρορβάχερ και το αναγνωρίζουμε ως θετικό. Βέβαια το ταξικό στοιχείο αναδεικνύεται στην ολότητα του.

Ο ρυθμός της ταινίας, ιδίως στο άνισο δεύτερο σκέλος της( όταν ο Λάζαρος θα αναζητήσει το φίλο του στην πόλη) και οι συμβολισμοί που διαρκώς επαναλαμβάνονται, δημιούργησαν μια αίσθηση του κάτι εδώ μένει μετέωρο και ανολοκλήρωτο. Παρόλα αυτά,  είναι η πιο άρτια  ταινία της συγκεκριμένης δημιουργού κι ο Αντριάνο Ταρντιόνο, μια δικιά της μεγάλη ανακάλυψη.

“Ευτυχισμένος Λάζαρος” από τις 28/3 στους κινηματογράφους