Mektoub, Αγάπη μου

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Έξι συναπτά έτη έχουν περάσει, από την ενθουσιώδη υποδοχή της προκλητικής ταινίας  “ Η Ζωή της Αντέλ” στο Φεστιβάλ Καννών και τον μεγάλο της έπαινο, το Χρυσό Φοίνικα. Ο δημιουργός της, έγινε τότε παγκοσμίως γνωστός. Προς τιμήν του πραγματοποιήθηκαν διάφορες ρετροσπεκτίβες. Τα πρώτα εφηβικά- ερωτικά και ομόφυλα σκιρτήματα της ηρωίδας του, έφτασαν να προβάλλονται στην τρίωρη τους διάρκεια,  σε ολόκληρη την «Γηραιά ήπειρο», στις Η.Π.Α, στη Λατινική Αμερική, ενώ στην Ασία, κόπηκαν οι ερωτικές σκηνές.

Ήταν το επιστέγασμα μιας αθόρυβης κινηματογραφίας, η οποία ξεκίνησε το 2000 με ένα νεανικό ρομαντικό έργο (φέρνοντας μαζί του πολιτικό-κοινωνικές αποχρώσεις), το “Poetical Refugee”, αργότερα ακολούθησε το επίσης εφηβικό (για τη σεξουαλική αφύπνιση)  “Games of Love and Chance” κι άλλες δύο ταινίες, οι οποίες διαμόρφωσαν το ύφος και το στιλ του Αμπντελατίφ Κεσίς.

Για το πρόσφατο έργο του ( “Mektoub, Αγάπη μου” του 2017), βρήκε την πηγή έμπνευσης του, από το μυθιστόρημα “ Η πληγή, η αληθινή” του Φρανσουά Μπεγκοντό.

Αποφάσισε να το ολοκληρώσει σε τρία μέρη, όπου το καθένα έχει (και θα έχει μελλοντικά) την καθιερωμένη του διάρκεια, δηλαδή…τρεις ώρες!

Τι ακριβώς συμβαίνει στο έργο για να δικαιολογείται η διάρκεια των τριών ωρών; Τίποτα το ουσιώδες. Όμως υπάρχουν φορές που το τίποτα είναι γοητευτικό… κι αν είσαι τεχνίτης δημιουργός, μπορείς από το τίποτα να κάνεις μικρά θαύματα. Ο Αμπντελατίφ Κεσίς αποδεικνύεται πιο ολοκληρωμένος τεχνίτης -του τίποτα- από τον Γκασπάρ Νοέ κι από το δικό του “Climax”.

Ομολογουμένως είμαστε υπερβολικοί. Διαδραματίζονται διάφορα γεγονότα το θερμό καλοκαίρι του 1994, στην περιοχή Σετ της Νότιας Γαλλίας. Ξεκινάμε με τις κραυγές ηδονής, μιας μελαμψής καλλονής, στο σεξουαλικό της τετ α τετ με τον νεαρό εραστή της. Τα γυμνά ετερόφυλα σώματα κινηματογραφούνται αισθησιακά, στα υψηλά στάνταρ που μας έχει καλομάθει ο Γαλλοτυνήσιος δημιουργός.
Το κεντρικό πρόσωπο ( και πιθανότατα το alter ego του σκηνοθέτη), δεν συμμετέχει στη σκηνή σεξ, αλλά θα μπει στον πειρασμό και “ θα τους πάρει μάτι”. Είναι Γαλλοτυνήσιος εκκολαπτόμενος συγγραφέας, που ζει στο Παρίσι και επισκέπτεται τη γενέτειρα του( το Σετ) για τις καλοκαιρινές του διακοπές( η ίδια περίπου περίπτωση με τον ήρωα της τούρκικης ταινίας “ Άγρια Αχλαδιά”).
Ο “Μπον βιβέρ” της ιστορίας,  είναι ο ξάδερφος του. Μαζί θα πάνε σε μια παραλία και θα φλερτάρουν δυο κορίτσια, τα οποία παραθερίζουν στην περιοχή. Ο ξάδερφος, έχει το παραμύθι δουλεμένο, για να ρίξει άμεσα το κορίτσι που θέλει στα δίχτυα του ( φαίνεται κοπέλα εύκολη…), ενώ ο συγγραφέας -πιο ευαίσθητος και συνεσταλμένος- θα αποφύγει να κάνει κίνηση με το άλλο κορίτσι( φαίνεται κοπέλα δύσκολη…), όμως τα φαινόμενα απατούν.
Ο Αμπντελατίφ Κεσίς θα βρει την αφορμή ( η νεανική ανεμελιά των διακοπών) για να μας κλείσει το μάτι, ώστε να τον ακολουθήσουμε στον καταιγιστικό του ρυθμό( σαν να μας λέει πως δεν θα χάσουμε). Καταιγιστικός ρυθμός στην εικόνα( τα κάδρα γεμίζουν με γυναικεία στρινγκ, με γυμνά καλλίγραμμα σώματα( αγοριών και κοριτσιών), που γελούν, που χωρίς φειδώ φλερτάρουν , που πάλλονται σε κάθε τους βήμα. Είναι ένα οπτικό υπερθέαμα -διαφορετικού τύπου από τις εμπορικές Αμερικανικές παραγωγές- γεμάτο ερωτισμό. Ο ερωτισμός διοχετεύεται στο κοινό και δεν εκμαιεύεται, όπως -ίσως- εκμαιεύθηκε στη ” Ζωή της Αντέλ”, ενώ αποδεικνύεται μαιτρ στην επιλογή ηθοποιών, βρίσκοντας τα χαρακτηριστικά που επιθυμεί. Στην αβάσταχτη ελαφρότητα του καλοκαιριού συμμετέχουν  ηθοποιοί που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον, όπως είναι οι  Σάιν Μπουμεντίν( στο ρόλο του κεντρικού ήρωα  και η Οφελί Μπαό( Οφελί).
Καταιγιστικός είναι  ο ρυθμός και στο λόγο, θυμίζοντας τις ταινίες του Ερίκ Ρομέρ. Η λογοδιάρροια των ηρώων είναι για “σκότωμα της ώρας” ή καλύτερα για “σκότωμα” 180 λεπτών.

Μέσα όμως από τον επιφανειακό λόγο των ηρώων, παρουσιάζονται χαρακτηριστικά της νεολαίας και όχι μόνο. Ακόμα και η περίπτωση του τεμπέλη, μπεκρή και γυναικά θείου, αποτελεί μια έμμεση κριτική προς τους Τυνήσιους της Γαλλίας, που παρουσιάζονται αλλοτριωμένοι, υιοθετώντας τον εύκολο-επιπόλαιο βίο,ο οποίος είναι γεμάτος καταχρήσεις.

Επιπρόσθετα, φανερώνεται στο έργο και η μεγάλη αυταπάτη, να κοιτάζει κανείς το “έξω από το μέσα”, δηλαδή η μεγάλη διαφορά “ τι είναι πραγματικά ο καθένας και τι δείχνει σαν εικόνα”. Αποκαλύπτεται ένα γενικότερο μπέρδεμα των ανθρώπων στο να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, αποφεύγοντας τις ευθύνες( ακόμα και να παραδεχτούν το “δεν σε θέλω πια”). Το φλερτ των δυο αγοριών με τα δυο κορίτσια στην πλαζ και το πως εξελίχθηκε η ιστορία τους, με όλες τις ανατροπές, σίγουρα κάτι μας θύμισε ( ο Γούντι Άλεν ήταν ο δάσκαλος των ανατροπών αυτών).

Είναι σίγουρα και σεξιστικό το έργο του Κεσίς( οφείλουμε να το αναφέρουμε), από τη στιγμή που υιοθέτησε τα πρότυπα ομορφιάς του δυτικού κόσμου, γυρνώντας την κάμερα του -ηδονοβλεπτικά- περισσότερο προς τις γυναίκες. Υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που τροφοδοτούν στο έργο τον σεξισμό.
Τα 3 μας αστεράκια, θα ήταν περισσότερα εάν τον είχε αποφύγει(τον σεξισμό) και βεβαίως εάν αποφάσιζε να οριοθετήσει- την έτσι κι αλλιώς ανέμελη ιστορία εικόνας και λόγου, αλλά με μηνύματα- σε ένα χρονικό πλαίσιο λιγότερο εξαντλητικό για το κοινό.
Περιμένουμε σύντομα το δεύτερο μέρος.

“Mektoub, Αγάπη μου” από την Πέμπτη 28 Μαρτίου 2019 στους κινηματογράφους.