Στοργικό και βαθιά ανθρώπινο το ” Fire at Sea” γυρισμένο στην πολύπαθη Λαμπεντούζα

Κριτική από Φ. Βερολίνου Ιάκωβος Γωγάκης

Ο Ιταλός Τζιανφράνκο Ρόσι θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ευρωπαίους ντοκιμαντερίστες των τελευταίων δέκα ετών, βραβευμένος με το Χρυσό Λιοντάρι της Βενετίας το 2013 για το «Sacro Gra», εξερευνώντας αβανταδόρικα θέματα ανά την υφήλιο, αναδεικνύοντας συνήθως ιστορίες ανθρώπων που ζουν  μακριά από τις πόλεις, ,όπως ήταν η βραβευμένη μικρού μήκους του, το «Μπόουτμαν», γυρισμένη στην Ινδία και η μεγάλου μήκους   « Κάτω από τη Θάλασσα», για το πορτρέτο ανθρώπων που γύρισαν την πλάτη στη κοινωνία και διαμένουν σε μια εγκαταλελειμμένη στρατιωτική βάση. Ο απομακρυσμένος κόσμος των παραθαλάσσιων περιοχών, βρίσκεται συνήθως στο επίκεντρο του.

Το τελευταίο του έργο( το «Fire at Sea»  διαγωνίζεται για τη Χρυσή Αρκούδα του Βερολίνου), είναι γυρισμένο πέριξ του  ιταλικού συμπλέγματος των λεγομένων Πελαγίων νήσων, εκεί που συνδέεται η Ευρώπη με την Αφρική. Η «Λαμπεντούζα» των πέντε χιλιάδων κατοίκων αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό των δεκάδων χιλιάδων-προσφύγων-μεταναστών, αρκετά χρόνια προτού τα ελληνικά νησιά γίνουν το επίκεντρο της ανθρωπιστικής κρίσης.

Δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ καρμπόν με το πρόσφατο «Μεντιτερανέα», ούτε με το γυρισμένο επίσης στην «Λαμπεντούζα» «Terraferma» του Εμανουέλ Κριαλέζε, παρότι κοινά σημεία υπάρχουν.  Καταπιάνεται πρωτίστως με τη καθημερινότητα των αυτοχθόνων και δει του Σαμουήλ, ενός 12χρόνου ανέμελου αγοριού με φαντασία και χιούμορ , που  τεντώνει τη σφεντόνα του και σημαδεύει δέντρα και πλοία, που πηγαίνει σχολείο με το ζόρι και θέλει να μάθει τα πάντα για τους καημούς των ναυτικών και ιστορίες των θαλασσών. Ένας τοπικός ραδιοφωνικός σταθμός διακόπτει τις μουσικές και μεταδίδει για ένα ακόμα ναυάγιο ανοιχτά του νησιού, μια γυναίκα ζητάει να ακούσει το τραγούδι «Fire at Sea», αφιερωμένο στον άντρα της ναυτικό, ο μοναδικός γιατρός του νησιού τα κάνει όλα,  γίνεται οφθαλμίατρος,  γυναικολόγος,…και ψυχολόγος, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των κατοίκων και των διασωθέντων, οι οποίοι αποκαλύπτουν ακόμα και μέσα από μονολόγους, πως το ρίσκο της θαλάσσιας διαδρομής είναι μικρότερο, από το να μείνουν στη Λιβύη, στη Νιγηρία ή στο Σουδάν.

Το παιδί δεν πρόκειται να γίνει ο συνδετικός κρίκος των αυτοχθόνων και των προσφύγων-μεταναστών. Ο σκηνοθέτης  αφήνει ασύνδετους τους παράλληλους δρόμους, κινηματογραφώντας μια τον Σαμουήλ με τους κοντινούς του ανθρώπους και μια τα ναυάγια, παράλληλα εξυψώνει τον αγώνα του λιμενικού σώματος,-αυτό το βλέπουμε για πρώτη φορά -, υπάρχει πολλή στοργή και αγάπη για τον συνάνθρωπο.

Ίσως να θέλαμε το κάτι παραπάνω από το έργο αυτό, μια ματιά πιο καυστική για τις ευθύνες και την αδιαφορία των κρατούντων. Αλλά ο Ρόσι δεν κάνει μια πολιτική ταινία, αλλά είναι περιγραφική και  βαθιά κοινωνική.  Είναι  συνεπής και στο ύφος και στην προσέγγιση των  πραγματικών γεγονότων που εστιάζει και στο είδος του σινεμά που αγαπά, κι αυτό οφείλουμε να του το αναγνωρίσουμε.