Φύλακας Αδελφός

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Οι αφηγήσεις από τη ζωή σε οικοτροφεία, σπανίως είναι ευχάριστες. Οίκοι φιλοξενίας απεριποίητοι, παρατημένοι αλλά και οίκοι με ένα όμορφο περιτύλιγμα, όπου  σπέρνεται ο φόβος, οι προκαταλήψεις και χρησιμοποιούνται μέθοδοι κακοποίησης κι αυταρχισμού.
Πολλά παιδιά κατά την ενηλικίωση- ίσως κι εφ’ όρου ζωής- κουβαλάνε μαζί τους τραυματικές αναμνήσεις αλλά και σύνδρομα, όπως ορίζεται  από τους ψυχολόγους, ως «το Σύνδρομο του Οικοτροφείου».

Στην 7η τέχνη, έχουν υπάρξει σπουδαίες ταινίες γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, από τον «Κύκλο των Χαμένων Ποιητών», το «Never Let me Go», μέχρι την αυτοβιογραφική ταινία του Λουί Μαλ , το «Au Revoir les Enfants».
Ο « Φύλακας Αδελφός», είναι ταινία- δημιούργημα του σκηνοθέτη  Φερίτ Καραχάν, οποίος μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ένα μέρος των προσωπικών του βιωμάτων, στο μέσο ενός χειμώνα, σε οικοτροφείο αρρένων «στα βάθη» της Τουρκίας.
Μέσα εκεί αναμειγνύονται μαθητές( Κούρδοι), δάσκαλοι( Τούρκοι) και νοοτροπίες παρωχημένες, όπου τα παιδιά – υπό παρακολούθηση- επιτρέπεται να λούζονται μόνο μία φορά την εβδομάδα. Μια ιεροτελεστία λαμβάνει χώρα επί καθημερινής βάσεως, κι όταν ο 12 χρόνος Μέμο αρρωσταίνει, οι ενήλικες αδιαφορούν. Ο καλύτερος του φίλος ( Γιουσούφ) παλεύει με το αυτονόητο, να τον δει τον  Μέμο ένας γιατρός, να τον πάνε  σε νοσοκομείο.  Όταν αργοπορημένα, δίνεται η άδεια για να μεταφερθεί το νεαρό αγόρι εκτός οικοτροφείου,  η περιοχή είχε ήδη αποκλειστεί, εξαιτίας της παρατεταμένης χιονόπτωσης.

Η ταινία κινηματογραφείται με μια αίσθηση,  ότι τα γεγονότα διαδραματίζονται στο μακρινό παρελθόν. Όμως υπάρχουν μικρές πινελιές «του σήμερα» -που τοποθετούνται διακριτικά- όπου το παρελθόν τελικά δεν είναι τόσο μακρινό όσο φαντάζει, είναι η στασιμότητα, οι αντιλήψεις που δεν έχουν αλλάξει και αποτυπώνονται σκοπίμως στη ρεαλιστική τους οπτική( και με κάμερα στο χέρι), από τον Φερίτ Καραχάν.
Στο κοινωνικό  έργο του Τούρκου δημιουργού ,   είναι το συναίσθημα του φόβου η πηγή του κακού. Ο Γιουσούφ , θα βρει τη δύναμη να τον υπερνικήσει και να προσδώσει ένα νόημα στο έργο που ξεπερνά τη φιλία, ένα νόημα κοινωνικό- πολιτικό.

Ο φόβος,  δεν διεισδύει μονάχα στους νέους, αλλά και στους μεγαλύτερους.

Για να αποφύγουν την ευθύνη, οι εργαζόμενοι  του οικοτροφείου, νίπτουν τας χείρας τους και χρησιμοποιούν παραδοσιακές πειθαρχικές μεθόδους, επικίνδυνες κι αναποτελεσματικές.

Από τον εμπνευστή της ταινίας, ασκείται κριτική, για τις  διακρίσεις εις βάρος των Κούρδων, αλλά και για την παραμέληση από το κράτος, των Τούρκων που βρίσκονται μακριά από τα αστικά κέντρα.

Βραβείο Fipresci στο Πανόραμα του Φ. Βερολίνου 2021

Από την Πέμπτη 17/2 στις αίθουσες