Η Mπαλάντα της Λευκής Αγελάδας

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Η θλίψη που φωλιάζει μέσα στις ψυχές των προοδευτικών Ιρανών σκηνοθετών, ένεκα του ασφυκτικού πλαισίου διαβίωσης και των διακρίσεων ανάμεσα στα φύλα,  ένεκα επίσης της προσήλωσης στους διαστρεβλωμένους κανόνες του κορανιού και της  υποβάθμισης της ανθρώπινης ύπαρξης, μετουσιώνεται  δημιουργικά σε ένα ρεύμα που αποκαλείται  « σινεμά διαμαρτυρίας  », το οποίο εντός του Ιράν στέλνεται στην πυρά,  κι έξω  από το Ιράν εξυμνείται.

Με ωμό σαρκασμό και με μια αργόσυρτη- βραδυφλεγή ανάφλεξη, οι σκηνοθέτες Μπεχτάς Σαναέχα- Μαριάμ Μογκαντάμ,  αφήνουν  στην άκρη τα αλληγορικά χαρακτηριστικά του ιρανικού σινεμά κι έχοντας – ίσως- αμυδρά κατά νου την πρώτη ταινία του Νέου Ιρανικού  Ρεύματος ( “Η Αγελάδα” του 1969) καταπιάνονται με το σινεμά διαμαρτυρίας, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τη θανατική ποινή,  το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στο Ιράν, το χρήμα και τη διαφθορά.

Ο περιορισμός,  των πολλών κι ακραίων σεναριακών συμβάντων που βλέπουμε να διαδραματίζονται στην ταινία,  θα έδιναν μεγαλύτερη αξία , στο ήδη σημαντικό  δημιούργημα των σκηνοθετών.

Η κατανοητή επιθυμία των δημιουργών,   να τοποθετήσουν  στο κάδρο τους και στη βάση μίας και μόνο  ιστορίας,  σειρά  δισεπίλυτων ζητημάτων – που ταλανίζουν καθημερινά τους Ιρανούς -  βαρυφόρτωσαν την κινηματογραφική τους ατμόσφαιρα και τόνισαν σε υπερβολικό βαθμό  πολλές κι ακραίες καταστάσεις, που είναι σχεδόν αδύνατον να συμβούν μαζεμένες,  σε ένα πρόσωπο.

Η Μίνα, έχοντας μία κωφάλαλη κόρη,  επισκέπτεται τον άντρα της στη φυλακή ο οποίος κατηγορείται για φόνο. Η ετυμηγορία για τον Μπαμπάκ  είναι αμείλικτη. Θανατική ποινή.

Ένα χρόνο αργότερα κι ενώ η  Μίνα εξακολουθεί να πενθεί τον σύντροφό της,  ενημερώνεται  ότι έγινε λάθος.

« Συγγνώμη , ήταν θέλημα του Αλλάχ», της είπαν.

Ήταν κάποιος άλλος ο φονιάς,   της είπαν. Συνελήφθη,  και για τον  άδικο θάνατο του άντρα της, θα την αποζημιώσουν με ένα ποσό, που -σε ευρώ-  δεν θα ήταν περισσότερα από 5 χιλιάδες.

Η Μίνα, θα υποστεί ψυχολογικό εκβιασμό από τον κουνιάδο της -που έβαλε στο στόχαστρό  τα χρήματα της αποζημίωσης- ενώ ένας άλλος άντρας, ευαίσθητος και δοτικός, ο Ρέζα, εμφανίζεται στη ζωή της από το πουθενά, ισχυριζόμενος ότι θέλει να τη βοηθήσει στα οικονομικά της βάρη, εξαιτίας ενός χρέους που είχε προς τον άντρα της.

Στην ταινία, απουσιάζει η έντονη σκηνική δράση που παρατηρείται στις πλείστες ιρανικές ταινίες ή η καθηλωτική ένταση ανάμεσα στους χαρακτήρες. Όλα λειτουργούν υπόγεια, εσωτερικά.

Η θανατική ποινή που ισχύει στο Ιράν, αποτελεί κόκκινο πανί για τους δυτικούς, ιδίως μετά την τροποποίηση του Ισλαμικού Ποινικού Κώδικα το 2013( επί Αχμαντινετζάντ ), τις ασάφειες του νόμου, την καταδίκη πολιτών  κατά το δοκούν , υποκρύπτοντας και καταδίκη για τα πολιτικά φρονήματά τους.

Η συν – σκηνοθέτιδα Μαριάμ Μογκαντάμ,  κρατάει τον πρωταγωνιστικό ρόλο και με χαρακτηριστικά μιας σπουδαίας ηθοποιού, προσδίδει στην ερμηνεία της πολυπλοκότητα, αποφασιστικότητα και δυναμισμό, στο -πλέον-αντίξοο περιβάλλον για τις γυναίκες, που είναι ο ισλαμικός κόσμος…κι όχι βεβαίως μονάχα  ο ισλαμικός.

“ Η Mπαλάντα της Λευκής Αγελάδας” από την Πέμπτη 24/2 στις αίθουσες