Η Γη της Επαγγελίας(Ρετρό)

Δράμα, 180′, Πολωνία 1974

Πρωτότυπος Tίτλος: The Promised Land Γλώσσα: Γερμανικά, Ρωσικά, Πολωνικά Διανομή New Star

Του Αντρέι Βάιντα

Με τους Ντανιέλ Ολμπρίνσκι, Βοίτσιεχ Πσόνιακ, Αντρέι Σεβεριν, Άννα Νερεμπέσκα

Γράφει ο Ιάκωβος Γωγάκης

Η «Γη της Επαγγελίας» αποτελεί το πιο αδικημένο έργο του πρωτομάστορα του Πολωνικού σινεμά Αντρέι Βάιντα, έχοντας το 1974 ως βοηθό σκηνοθέτη, τον πρόσφατα αποθανόντα Αντρέι Ζουλάφσκι. Μία επική ταινία τριών ωρών, η οποία λογοκρίθηκε και δέχθηκε επεξεργασία στο μοντάζ( μεταξύ των αλλαγών που έγιναν, κόπηκαν και οι ερωτικές σκηνές της ηθοποιού Καλίνα Τζετρούσικ) και περιορίζεται στις δύο ώρες και δέκα οκτώ λεπτά, η σημασία της και η τεχνική αρτιότητα της θυμίζει τα προγενέστερα αριστουργήματα του Βάιντα, όπως ήταν το «Στάχτες και Διαμάντια», «Αθώοι Μάγοι» και το μεταγενέστερο «Άνθρωπος από Μάρμαρο». Αδικημένη , από τη στιγμή που κέρδισε μια οσκαρική υποψηφιότητα, αλλά οι Αμερικάνοι διανομείς αρνήθηκαν να την προβάλουν στους κινηματογράφους, εξαιτίας της έντονης κριτικής στο καπιταλιστικό μοντέλο, σε μια εποχή, όπου ο ψυχρός πόλεμος βρισκόταν σε έξαρση και βρήκαν τη δικαιολογία της «αντισημιτικής» προπαγάνδας. Την ίδια τακτική ακολούθησαν και ευρωπαίοι διανομείς. Η ευρεία αναγνώριση αυτού του -για χρόνια- κρυφού αριστουργήματος έγινε το 2000 όταν κυκλοφόρησε σε ντίβιντι.

Ο Βάιντα αγάπησε το ομώνυμο βιβλίο του νομπελίστα Βλαντίσλαφ Σ. Ρέιμοντ του 1897, μεταφέροντάς το στη μεγάλη οθόνη, για δεύτερη φορά, η πρώτη κινηματογραφική προσαρμογή αυτού του βιβλίου έγινε το 1927, σε σκηνοθεσία Αλεξάντερ Χέρτζ και Ζμπιγκνιου Γκνιαζτοφσκι.
Η ιστορία εξελίσσεται κατά τα πρώτα, πρώιμα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, στις αρχές του 19ου αιώνα, στη πόλη Λοτζ της Πολωνίας.
Είναι η ιστορία τριών ανιδιοτελών και οραματιστών νέων, που αποφασίζουν να δημιουργήσουν ένα εργοστάσιο, θυμίζοντάς μας του στίχους του Νεγρεπόντη « ο Μπράουν ο Φίσερ κι ο Κράφτ αχώριστοι γίνανε φτιάχνοντας τραστ».

Τα χέρια των εργατών βάζουν μπροστά τις μηχανές και το χρήμα αρχίζει να ρέει και το όνειρό τους γίνεται πραγματικότητα. Υπάρχει τίμημα σε όλο αυτό. Η ηθική κατάπτωση τους, ο κυνισμός τους και τα ψέματα που αρχίζουν να λένε…ακόμα και σε ερωμένες, στο βωμό του χρήματος και της δόξας.

Ο Αντρέι Βάιντα πλάθει ένα συγκλονιστικό φιλμ, ιδιαιτέρως επίκαιρο σήμερα, για την ασημαντότητα των πάσης φύσεως σχέσεων, για τη ζωώδη ανθρώπινη συμπεριφορά μπροστά στην εξουσία και τη μανία για την απόκτηση των υλικών αγαθών. Η ομιχλώδης εικόνα από το Λοτζ έχει τη σημασία της, ένα όμορφο και γαλήνιο μέρος που μετατρέπεται σε κολαστήριο, εκεί μέσα ξεδιπλώνεται η ανηθικότητα και η αδικία. Σπάνια μπορεί κανείς να δει μια ταινία εποχής, πιστή αναπαράσταση εκείνων των χρόνων. Κι όμως « Η Γη της Επαγγελίας», μας τοποθετεί χωρίς ίχνος υπερβολής στο 19ο αιώνα. Η μεγάλη σχολή των Πολωνών ηθοποιών είναι παρούσα στο αριστούργημα του Βάιντα, όπως και ο εξαιρετικός συνθέτης Βόιτσεκ Κίλαρ.

“Η Γη της Επαγγελίας” από 9 Ιουνίου στους κινηματογράφους σε διανομή New Star