Λιτή η τελετή, εκκωφαντική και με πολλαπλά μηνύματα η ταινία έναρξης του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ανταπόκριση-Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Η Θεσσαλονίκη γιόρτασε  λιτά και στο πνεύμα των καιρών, την έναρξη του 55ου Φεστιβάλ, στο θέατρο Ολύμπιον. Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της διοργάνωσης Δημήτρης Εϊπίδης και ο Δήμαρχος της πόλης Γιάννης Μπουτάρης άνοιξαν την εκδήλωση με 2 σύντομες και περιεκτικές ομιλίες. Αξιοσημείωτη, η απουσία στο βήμα εκπροσώπου της κυβέρνησης που τα προηγούμενα χρόνια πυροδοτούσε αντιδράσεις.

Εναλλακτικό-καινοτόμο  και το κινηματογραφικό μέρος της τελετής. Για πρώτη φορά  -τουλάχιστον εδώ και μια δεκαετία-δεν επιλέχθηκε να ανοίξει τη διοργάνωση ταινία κάποιου ιδιαίτερα γνωστού σκηνοθέτη. Ο “Λευκός Θεός” είναι η πρόταση της Ουγγαρίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, νικήτρια ταινία του τμήματος « Ένα Κάποιο Βλέμμα»,  του πρόσφατου Φεστιβάλ των Καννών, δημιούργημα του Κόρνελ Μούντρουτσο, ο οποίος δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην Θεσσαλονίκη κι έστειλε βιντεοσκοπημένο μήνυμα.

Πρόκειται για ένα είδος παραβολής, φόρο τιμής στον πρωτοπόρο σκηνοθέτη  Μίκλος Γιάντσο, στηριζόμενη στις παθογένειες του κοινωνικού συστήματος, για τον ρυθμιστικό, εξουσιαστικό ρόλο του ισχυρού, στην  άσκηση εκφοβισμού έναντι του αδύνατου-που διαρκώς αμύνεται- στην προσπάθεια αλλοίωσης των χαρακτηριστικών των ηθικών ατόμων, όπου τελικά θα επαναστατήσουν. Όλο αυτό παρουσιάζεται εύστοχα μέσα από τον κόσμο των αθώων ζώων, της άδολης παιδικής ψυχής, και της έλλειψης ηθικών φραγμών από τους ενήλικες.

Η 13 χρόνη Λίλη, παιδί χωρισμένων γονιών, συνδέεται με ένα σκυλί, τον Χάγκεν , που διαθέτει ανεπτυγμένη νοημοσύνη,  το οποίο δεν αφήνει ούτε λεπτό μακριά της, βρίσκεται μαζί της ακόμα και στη χορωδία που συμμετέχει, προκαλώντας τον εκνευρισμό του αντιφιλόζωου  μαέστρου. Ο πατέρας της θεωρεί ότι διασπάται η προσοχή της κόρης του από τα μαθήματα και τις εξωσχολικές δραστηριότητες και σε μια κίνηση αυταρχισμού, πετάει στο δρόμο το σκυλί, αφήνοντας το αδέσποτο στους δρόμους της Βουδαπέστης. Θα πέσει στα χέρια βάναυσων ανθρώπων( ανδρών και γυναικών) που όχι μόνο θα το κακομεταχειριστούν, αλλά θέλουν να το μεταλλάξουν, από ήρεμο και φιλικό να μετατραπεί σε άγριο,  λαμβάνοντας μέρος μέχρι και σε σκυλομαχίες. Ενώ η μικρή Λίλι το ψάχνει, ο Χάγκεν τραυματισμένος θα βρεθεί σε ένα καταφύγιο ζώων, ένα βήμα πριν τη θανάτωση του.

Τότε το έργο θα πάρει μια άλλη μη ρεαλιστική τροπή, απόλυτα  όμως αλληγορική. Ο Χάγκεν θα  δραπετεύσει και θα απελευθερώσει εκατοντάδες σκυλιά από το καταφύγιο, τα οποία λυσσασμένα τον ακολουθούν στους δρόμους της πόλης, σε μια διαδρομή εκδίκησης όσων τον είχαν βλάψει. Τελευταίος στη λίστα είναι και ο πατέρας της Λίλι.

Αυτό το κομμάτι του έργου είναι και το πιο εντυπωσιακό. Ο Μούντρουτσο θα βρει 200 και πλέον σκυλιά, εκπαιδευμένα με μαεστρία, τα οποία δημιουργούν έναν πανίσχυρο στρατό, δύσκολα αντιμετωπίσιμο. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν το θύμα οφείλει να ολοκληρώσει την επανάσταση  ή μπορεί να υπάρξει όριο, εκεχειρία και συμφιλίωση.

Η απάντηση δίνεται στη τελευταία σκηνή, που είναι όλα τα λεφτά. Το κινηματογραφικό κατασκεύασμα του σκηνοθέτη  μπορεί να μας ανακατεύει το στομάχι με τη βιαιότητα των σκηνών,  είναι όμως τεχνικά άψογο και αποδίδει με σαφήνεια τα πολλαπλά  φιλοσοφικά ζητήματα που θέτει.

” Ο Λευκός Θεός” σύντομα στους ελληνικούς κινηματογράφους από την ΑΜΑ Films