Ο Όρκος του Παμφίρ

Κριτική Ιάκωβος Γωγάκης

Οι ιστορίες διαφθοράς, λαθρεμπορίου, βίας και της απουσίας του οργανωμένου κράτους στις μικρές διάσπαρτες ορεινές κοινότητες, που αποτελούν μέρος της ευρύτερης περιοχής Ζακαρπάτσκα της Ουκρανίας, βρίσκονται στο επίκεντρο του Ουκρανού σκηνοθέτη Ντμιτρο Σουκολιτκι-Σομπτσουκ , προτού οι Ρώσοι εισβάλουν στη χώρα.

Η περιοχή αυτή, αναφέρθηκε εκτενώς τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου, κατά τη μαζική φυγή των Ουκρανών προς τη Ρουμανία, αλλά δεν αποτελεί μέχρι την ώρα που γράφεται το κείμενο, πεδίο σφοδρών συγκρούσεων.

Ο Ντμιτρο Σουκολιτκι-Σομπτσουκ διαμέσου της ιστορίας του Λεονίντ με το παρατσούκλι Παμφήρ, μεταφέρει τη ζοφερή εικόνα, όπου οι απομονωμένες περιοχές κουβαλάνε τους μύθους, τους δικούς τους κανόνες και οι κάτοικοί έχουν αποδεχτεί τη μοίρα τους, παγιδευμένοι σε προσωπικές, κοινωνικές και επαγγελματικές σχέσεις, σχεδόν πλήρως αδιέξοδες. Ο επιβλητικός και δυναμικός ήρωας της ταινίας, επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του, μετά από μια προσπάθεια να βιοποριστεί με νόμιμα μέσα. Η επιστροφή, τον οδηγεί και πάλι στην παρανομία. Σύζυγος και γιος βρίσκονται ενίοτε μπροστά και πίσω από την ιστορία αλλά ιδίως η σχέση πατέρα –παιδιού, περικλείει πολλά από τα μηνύματα της ταινίας.

Το επιχείρημα των Ρώσων, ότι στην Ουκρανία, εκκολάπτεται ο λαϊκισμός και οι νεοφασιστικές αντιλήψεις, βρίσκει κάποιο έδαφος στην ταινία του Σουκολιτκι-Σομπτσουκ, χωρίς βεβαίως να το ισχυρίζεται ξεκάθαρα, μα και την ίδια στιγμή, παρουσιάζει και το φιλορωσικό στοιχείο, το οποίο τροφοδοτεί την ένταση.

Η ταινία σαφέστατα δεν έχει μόνο πολιτική χροιά, διαθέτει πλούσιους διαλόγους, ξόρκια, τη λαογραφία, το καρναβάλι, την εκδίκηση, τα στοιχεία της ελληνικής τραγωδίας, που βεβαίως για τους εξοικειωμένους με το ευρωπαϊκό σινεμά, παρόμοια σενάρια ενισχύονται και προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας.