Τέσσερις κριτικές καλών ταινιών από το Tribeca, με ναυαρχίδα το νέο φιλμ των Ταβιάνι

Της Μερόπης Κυριάκου-Κακοπιέρου

 Wondrous Boccaccio Maraviglioso Boccaccio

Στην Ιταλία και πιο συγκεκριμένα στη Φλωρεντία του 1348 μας μεταφέρουν οι βετεράνοι του Ιταλικού κινηματογράφου, τα αδέλφια Paolo και Vittorio Taviani. Τρία χρόνια μετά το «Caesar Must Die» που πήρε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2012, επανέρχονται με το «Wondrous Boccaccio», εμπνευσμένο από το αριστουργηματικό λογοτεχνικό έργο του Giovanni Boccaccio “The Decameron”, από όπου δανείζονται 5 από τις 100 ιστορίες του, επιδεικνύοντας για άλλη μια φορά το μεγάλο τους ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία.

Καθώς η πανούκλα θερίζει την Ευρώπη, η Φλωρεντία μετατρέπεται σιγά σιγά σε πόλη φάντασμα. Η ταινία ανοίγει με τη μορφή ενός νεαρού άνδρα, το σώμα του οποίου εμφανώς ταλαιπωρημένο και καλυμμένο από τις πληγές της νόσου, να ρίχνει τον εαυτό του στο κενό. Η φρίκη του θανάτου είναι καθόλα παρούσα και στα υπόλοιπα πρώτα λεπτά του φιλμ. Εργάτες με κάρα φορτώνουν παρατημένα πτώματα και τα πετάνε σε ομαδικούς τάφους, εν ζωή άνθρωποι θάβονται με τους αγαπημένους τους, κόσμος τρέχει στους δρόμους κρατώντας λουλούδια στο πρόσωπο έτσι ώστε να μην έρχεται σε επαφή με τη δυσοσμία των πτωμάτων που βρίσκονται σε αποσύνθεση, πληγέντες από την ασθένεια παγιδεύουν στο δρόμο περαστικούς για να τους μεταδώσουν το μικρόβιο απεγνωσμένοι από την οργή και το φόβο του επερχόμενου θανάτου τους.

Μια ομάδα νεαρών, εφτά κορίτσια παρέα με τα αγόρια τριών από αυτά (μια λεπτομέρεια αρκετά πρωτοποριακή, έχοντας υπόψιν πως η ιστορία διαδραματίζεται το 14ο αιώνα), παίρνουν την απόφαση να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα από τη πραγματικότητα και βρίσκουν καταφύγιο σε ένα απομακρυσμένο κτήμα στα προάστια της Φλωρεντίας. Δημιουργώντας την εφήμερη κοινότητα τους στην έπαυλη λειτουργούν με τρόπο ώστε να αντεπεξέλθουν στις καθημερινές ανάγκες της συμβίωσης αποφασίζοντας ταυτόχρονα πως κάθε μέρα ένας εκ του συνόλου θα παίρνει το λόγο και θα διηγείται μια ιστορία στους υπόλοιπους σε μια προσπάθεια να πάρουν το λογισμό τους από την επισφαλή πραγματικότητα. Έτσι με τη σειρά αφηγούνται πέντε ιστορίες, για την αγάπη και τον έρωτα.

Κάνοντας αρχή από την Catalina(Vittoria Puccini) η οποία άρρωστη και ετοιμοθάνατη βιώνει την αντιπάθεια της κακιάς πεθεράς που δεν αφήνει το γιο της να έρθει σε κοντινή επαφή μήπως και μολυνθεί. Η γυναίκα πεθαίνει και αφήνουν το άψυχο σώμα της σε μια κρύπτη. Ο Carisendi(Riccardo Scamarcio) παντοτινά κρυφά ερωτευμένος μαζί της τους ακολουθεί. Απαρηγόρητος την αγκαλιάζει, αφού ακουμπά στο στήθος της ανακαλύπτει πως η καρδιά της κτυπά ακόμα και την παίρνει μαζί του. Η δεύτερη αφήγηση αφορά στην ιστορία του αφελή Calandrino(Kim Rossi Stuart) που γίνεται κάθε φορά ο περίγελος όλων. Πέφτοντας στη παγίδα των Bruno και Buffalmacco οι οποίοι τον πείθουν για τις μαγικές ιδιότητες ενός μαύρου λίθου, κυκλοφορεί στη πόλη νομιζόμενος πως είναι αόρατος. Στην τρίτη ιστορία ο Δούκας Tancredi(Lello Arena) ανακαλύπτει ότι η χήρα κόρη του, Ghismunda (Kasia Smutniak), εμπλέκεται ερωτικά με τον αγαπημένο του γλύπτη Guiscardo (Michele Riondino). Στην τέταρτη η Isabetta(Carolina Crescentini), μια όμορφη καλόγρια συλλαμβάνεται επ’ αυτοφώρω από άλλες καλογριές σε στιγμές ερωτικής περίπτυξης με ένα νεαρό άνδρα στο μοναστήρι. Η ‘αγνή’ Ηγουμένη Usimbalda (Paola Cortellesi), αναλαμβάνει την τιμωρία της. Η ιστορία έρχεται σαν σχόλιο και ειρωνεία προς την Καθολική εκκλησία. Χιλιοειπωμένο μεν αλλά με διασκεδαστική διάθεση από τους Taviani δε. Το τέλος των αφηγήσεων έρχεται με τον Federico(Josafat Vagni) ο οποίος τρέφει μεγάλη αγάπη για τη χήρα Giovanna(Jasmine Trinca) και στη προσπάθεια του να βρεθεί κοντά της επιστρατεύει το σύντροφο του, το γεράκι.

Η εικόνα, στο σύνολο της, σαν ζωγραφικός πίνακας που βρίσκεται σε εξέλιξη, με πλάνα σε μεσαιωνικές υποδομές και την Ιταλική καταπράσινη φύση, τις λίμνες και τα βουνά. Η λυρική αφήγηση των αδελφών Taviani χαρακτηριστική, με το σύνολο των νεαρών να φαίνεται και να φέρεται ως χορός σε αρχαίο δράμα διευρύνοντας την απόσταση θεάματος και θεατή. Μέσα από τη ζωντάνια των νεαρών αφηγητών, δανειζόμενοι τις ιστορίες οι Taviani καταφέρνουν ένα καινούριο παραμύθι που ξεκινά από το θάνατο και μιλά για ζωή.

A Nazi Legacy: What our Fathers did

Ο σκηνοθέτης David Evans ακολουθεί τον επιφανή δικηγόρο ειδικό σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και συγγραφέα Philippe Sands και τους Niklas Frank και Horst von Wächter γιους υψηλόβαθμων αξιωματούχων των Ναζί σε ένα οδοιπορικό σε μέρη γεμάτα γεγονότα, συναίσθημα και αντιπαραθέσεις.

Για τον Philippe Sands, ο οποίος έχει την ευθύνη του κειμένου και των συνεντεύξεων, η διαδικασία περιλαμβάνει επισκέψεις στα μέρη όπου ένα μεγάλο μέρος της δικής του εβραϊκής οικογένειας σκοτώθηκε υπό τις διαταγές των πατέρων των δύο ανδρών. Οι δυο άντρες βιώνουν τη διαδικασία με εκ διαμέτρου αντίθετη διάθεση μεταξύ τους. Η υποκειμενική αντίληψη της εικόνας των γεγονότων αλλά και η συναισθηματική πτυχή που έγκειται στη προσωπική σχέση το καθενός με τον πατέρα του παραποιεί την αλήθεια των γεγονότων.

Σε ένα ταξίδι από την Αυστρία στη Γερμανία, σε ένα κάστρο στην Κρακοβία αλλά φτάνοντας μέχρι και την Ουκρανία, καθώς και με τη βοήθεια αρχειακού υλικού και τα προσωπικά οικογενειακά αρχεία των ανδρών το φιλμ μας οδηγεί στην καρδιά του ναζιστικού καθεστώτος υπό μια διαφορετική προοπτική. Τη προοπτική της οικογένειας. Οι τρεις άντρες ο καθένας από τη δική του σκοπιά καλείτε σε μια συναισθηματική και ψυχολογική εξερεύνηση μέσα από παρελθοντικές καταστάσεις και τις αντικρουόμενες εκδοχές της αλήθειας σήμερα.

Cartel Land

Το πορτρέτο των πολέμιων σε δυο μέτωπα μιας ένοπλης προσπάθειας κατά των ναρκωτικών περιγράφει ο Matthew Heineman στο ντοκιμαντέρ “Cartel Land”, το οποίο του εξασφάλισε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο Sundance μόλις τον προηγούμενο Ιανουάριο.

Σε ένα ζωντανό σκηνικό που βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη, να θυμίζει κάτι από κλασικό αμερικάνικο γουέστερν, στο οποίο όμως οι καουμπόηδες και οι ληστές είναι μια στρατιά και με μια άνευ προηγουμένου πρόσβαση στα βάθη των καρτέλ, ο Heineman μας περιγράφει τη παράνομη δράση στη συνοριογραμμή που χωρίζει τη Κεντρική από τη Λατινική Αμερική.

Εστιάζοντας στους ηγέτες των δυο ομάδων καταγράφει τις δράσεις των ιδίων και όσων τους ακολουθούν. Από τη μια πλευρά ο αρχηγός της παραστρατιωτικής οργάνωσης κατά των καρτέλ, γνωστής ως Autodefensas. Ο Δρ Jose Manuel Mireles, καταφέρνει να κερδίσει την αποδοχή των κατοίκων της περιοχής με σκοπό να βάλει τέλος στη βία που διαιωνίζεται στην μεξικανική πολιτεία Michoacan. Σαν τηλεοπτικός αστέρας, άνετος με το φακό και τον κόσμο, φορώντας ένα μαύρο καουμπόικο καπέλο και μοιράζοντας μπλουζάκια της οργάνωσης, με ευφράδεια λόγου καταφέρνει να ξεσηκώσει τα πλήθη και να διευρύνει τη δράση του στην οποία εστιάζει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο Heineman ο οποίος για να ολοκληρώσει την εικόνα του Mireles διεισδύει στο περιβάλλον του, το ιατρείο και την οικογένεια του.

Πέρα απ’ τα σύνορα οι Arizona Border Recon, η εξτρεμιστική ομάδα υπό το Southern Poverty Law Center που δρώντας αυτοβούλως χωρίς να αντικαθιστά  τους Border Patrols, με αρχικό στόχο την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης από το Μεξικό φαίνεται να ενεργεί ενάντια στα καρτέλ. Ο Foley είναι το πρόσωπο το οποίο παρουσιάζεται περισσότερο στη κάμερα διαμέσου του οποίου εκφράζεται το σκεπτικό και η δράση της ομάδας, χωρίς να λείπουν ακόμα και ρατσιστικά στοιχεία στα όσα διατυπώνονται.

Ο Heineman καταφέρνει ένα κολάζ ενεργειών αλλά και μια άρτια απόδοση του πάθους για επίτευξη του σκοπού των παρατάξεων ενάντια στα καρτέλ. Ενώ αρχικά οι Autodefensas έχουν μια πιο ηρωική προσέγγιση στη συνέχεια αυτό αμφισβητείται, επίσης υπάρχει έντονα η αίσθηση πως ο κύκλος της βίας δεν μπορεί να πάρει τέλος αφού ακόμη και οι υπερασπιστές του δικαίου και της ηθικής είναι πολλές φορές επιρρεπείς στη διαφθορά. Παρότι το φιλμ δεν κοιτάζει εις βάθος τις κοινωνικοπολιτικές πτυχές του θέματος, δημιουργεί ερωτήματα για τη δικαιοσύνη, τη βία, τη διαφθορά.

Angry Sky

Πριν ακόμη σκεφτεί ο Felix Baumgartner να επιχειρήσει το επικό skydive από το διάστημα το 2012, υπήρξε ο Nick Piantanida, νέος, οικογενειάρχης, αρκετά εκκεντρικός και χαρισματικός, οδηγός φορτηγού στο επάγγελμα και προηγουμένως ιδιοκτήτης καταστήματος ‘εξωτικών’ κατοικίδιων ζώων, από το New Jersey, των Ηνωμένων Πολιτειών. Απορρίπτοντας τη προσφορά από τους New York Knicks να ακολουθήσει το όνειρό του και να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ για το υψηλότερο άλμα με αλεξίπτωτο, λόγω ελλιπούς κατάρτισης  κατάφερε, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, να πείσει τον αμερικανικό στρατό, επιστήμονες και επενδυτές πως είναι ο κατάλληλος να κάνει το ταξίδι και να επιχειρήσει τη πτώση σπάζοντας το φράγμα του ήχου και το προηγούμενο ρεκόρ των Σοβιετικών. Έτσι το 1966 πραγματοποίησε τη πρώτη υπό ιδιωτική πρωτοβουλία μετάβαση στο διάστημα, φτάνοντας σε υψόμετρο 123,500 ποδών.

Κάνοντας έξυπνη χρήση και ταξινόμηση του πλούσιου αρχειακού υλικού, ο σκηνοθέτης Jeff Tremaine (Jackass MTV, Jackass the movie) σε συνδυασμό με τις συνεντεύξεις τις οποίες πραγματοποιεί καταφέρνει με το «Angry Sky» το ολοκληρωμένο προφίλ ενός ανθρώπου που παρότι δεν κατάφερε να φτάσει στο ποθούμενο εν τούτοις παραμένει κομμάτι της ιστορίας. Με προσιτό αφηγηματικό λόγο κρατά ενεργό το ενδιαφέρον από τη πρώτη γνωριμία με το θέμα έως και τις τρεις προσπάθειες του στη στρατόσφαιρα.